Boruya 400 milyon dolar yatırdı, krizde parladı

PerÅŸembe Pazarı'nda babasıyla birlikte plastik hortum satarak plastik sektörüne giren Nevzat Demir'in genç yaÅŸta kurduÄŸu Fırat Plastik, bugün 200 milyon dolar ciro hedefleyen ve 45 ülkeye ihracat yapan dev bir sanayi kuruluÅŸu. Demir, bugüne kadar ÅŸirketine 400 milyon dolarlık yatırım yaptı.Fırat Plastik Kauçuk Sanayi ve Ticaret Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Nevzat Demir, Petkim'in özelleÅŸtirilmesinde izlenen stratejinin yanlış olduÄŸunu öne sürerek, ‘‘Stratejik olarak önce Petkim'in ham maddesini karşılayan TüpraÅŸ özelleÅŸtirilmeli ya da ikisi aynı anda özelleÅŸtirilmeli’’ dedi. Demir, plastik üretimine baÅŸlayışını şöyle anlattı:‘‘1960'larda babam PerÅŸembe Pazarı'nda inÅŸaat malzemeleri satıyordu. Bunların içinde plastikten üretilmiÅŸ ürünler, sulama, tüpgaz, hava hortumları satıyorduk. Sonra iÅŸler biraz büyüdü, Mercan YokuÅŸu'nda bir dükkan daha açtık. Ä°ki dükkan açınca üretim gerektiren satış miktarına ulaÅŸtık. O tarihte tüpgaz hortumları bile ithal ediliyordu. Biz Vefa'da üretime baÅŸladık. 1986'da Büyükçekmece'deki araziyi satın aldık, 1989'da tesisleri faaliyete geçirdik. Bugüne kadar bu tesislere yaptığımız yatırım 400 milyon doları buldu. 350 bin metrekarelik arazi üzerinde 280 bin metrekare kapalı alana kurulu 6 fabrikamızda plastik konusunda geniÅŸ bir üretim yelpazesine sahibiz. 1.150 çalışanımız var.’’Nevzat Demir'in genç yaÅŸta kurduÄŸu Fırat Plastik, bugün 200 milyon dolar ciro hedefleyen ve 45 ülkeye ihracat yapan dev bir sanayi kuruluÅŸu. Krizde rakiplerinin izlediÄŸi yanlış politikaları deÄŸerlendirip plastik boru pazarındaki payını ikiye katlayarak yüzde 70'lere yükselten Demir, bunu da kárlılığı azaltıp, israfı önleyerek saÄŸlamış. Yıllardır plastik sektörünün içinde olan Fırat Plastik Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Nevzat Demir ile gündemdeki Petkim'in yanısıra Fırat Plastik'in sektöre bakışını ve ileriye dönük hedeflerini konuÅŸtuk. Plastik hammaddesini aldığınız Petkim'in özelleÅŸtirmesine nasıl yaklaşıyorsunuz?- Dünyanın her yerinde bir petro kimya tesisinin ömrü 15 yıldır. Petkim daha da yaÅŸlı, teknolojisi bir hayli eski, yeni yatırım isteyebilir. Ama Petkim'in üretimi, Türkiye'nin ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Petkim'in üretiminin neredeyse üç katı ham madde ithal ediliyor. Petkim'in özelleÅŸtirilmesinde taktik hata yapılıyor. Stratejik olarak önce Petkim'in ham maddesini karşılayan TüpraÅŸ özelleÅŸtirilmeli ya da ikisi aynı anda özelleÅŸtirilmeli. TüpraÅŸ ve Petkim eÅŸ anda özelleÅŸtirilirse TüpraÅŸ'ın ürettiÄŸi malların çoÄŸunu Petkim alacak. TüpraÅŸ ham petrolü alıyor, rafineride iÅŸliyor ve bu arada plastiÄŸin hammaddesi nafta ortaya çıkıyor. TüpraÅŸ'ın bugünkü özelleÅŸtirme deÄŸeri bana kalırsa 3 milyar dolar. O zaman Petkim'i de rahat rahat 1.5-2 milyar dolara satabilirsiniz. Yurt içi ya da dışında yeni üretim tesisi kurmayı ya da satın almayı düşünüyor musunuz?- ÖzelleÅŸtirilecek kuruluÅŸlarla ilgilenmiyorum. Türk giriÅŸimcilerinin yurtdışında yatırım yapmasını da çok vatanperverlik olarak görmüyorum. Ticaret yapabilirsiniz ama bu ülkenin üretime, istihdama ihtiyacı var. Ben bir iÅŸadamı deÄŸilim, sanayiciyim. Sanayici üretim diÅŸlisinin bir parçasıdır, yeter ki çark dönsün. Yabancı ortaÄŸa sıcak bakıyor musunuz?- Türkiye pazarı için ortak olmak isteyenlere sıcak bakmıyorum. Yabancı ortaklık uluslaarası pazara yönelik olmalı ve ÅŸirketime teknolojik katkı yapmalı. Bana birÅŸey katmıyorsa, sadece benim içerdeki pazarımdan pay almak istiyorsa neden yabancı ortak düşüneyim. Dünya pazarı kısıtlanıyor, sadece Türkiye pazarına yabancıyı ortak ediyorsa o anlayışa 'yuh' diyorum. Bütün özgürlüğünü kaptırıyorsun. Oysa uluslararası pazarda ona bir süre sonra rakip bile olursun. Yatırımlarınızı nasıl finanse ediyorsunuz?- ÖzkaynaÄŸa dayalı olarak büyüdük. Ama özkaynağın dışında devamlı olarak uluslararası kredileri bulabildik. Yurt dışında Türkiye'deki bir çok bankanın bulamadığı kredileri temin edebiliyoruz. Uluslararası petro kimya ÅŸirketleriyle karşılıklı bir güven sözkonusu. Yılda ortalama ne kadarlık yatırım yapıyorsunuz?- Bu yıl 60 milyon Euro yatırım yaptık, her yıl 40 milyon Euro civarında yatırım yapıyoruz. Ä°stanbul Büyükçekmece'de 6 fabrikadan oluÅŸan tesislerimize bugüne kadar yaptığımız yatırım 400 milyon doları buldu. Ä°hracatta hangi ülkelerde güçlüsünüz?- Toplam ciromuzun yüzde 18-20'si ihracattan saÄŸlıyoruz. Ama bunu da iç pazardan kısarak, dış pazarlarda biz de varız demek için bunu yapıyorum. Türkiye'ye de uluslararası rakipleri sokmamak gerekiyor. Ä°hracata ağırlık verir iç pazarın talebini karşılayamazsam hepsi dolacak. Bizim plastik boru ve plastik pencere profilinde yurt dışında en güçlü olduÄŸumuz pazar Ukrayna, Romanya, Türk Cumhuriyetleri. Türkiye'den oralara giden Türk müteahhitlerinin de en iyi tedarikçisiyiz. Ä°hracatta hangi markanıza öncelik veriyorsunuz?- Fırat bizim ilk markamız. Ancak bu Türkçe bir kelime ve Türkiye'ye karşı bazı ülkelerde önyargılı olabiliyor. Bunun için üç yıldır Winhouse markasıyla ihracata baÅŸladık. Ama Türkiye'ye sıcak bakan ülkelere tabii ki Fırat markasıyla mal gönderiyoruz. Mesela Azerbaycana'a Fırat, Ermenistan'a, Almanya'ya Winhouse markalı ürünleri gönderiyoruz. Ä°hracatta iki markanın ağırlığı bazen deÄŸiÅŸiyor, ama genelde yüzde 60'ı Winhouse markasıyla gerçekleÅŸiyor. Krizde zam yapmadı pazar payını artırdıKrizde neler yaÅŸadınız?- Yabancı paranın deÄŸeri bir anda iki katına çıktı, maliyetler bir anda iki kat arttı. Tüketicinin alım gücü azaldı. Yaklaşık 2 yıldır zam yapmadım. Åžu anda da halen 2001'deki fiyatlarımızı uyguluyoruz. Hiç bir çalışanımı iÅŸten çıkarmadım. Bunu özkaynaklarımızla finanse ettik. Åžirketimizin bilançosunda bir sorun yoktu. Ama ÅŸirket içindeki her türlü israfı önledik. Bu dönemde kár etmedik ama müşteri kazandık. Tam aksine ÅŸirketi daha da büyüttük. Rakiplerim o arada dolara göre, maliyet artışına göre zam yaptı. Ama tüketicinin alım gücü kalmamıştı. Bütün bunlardan pazar payınız etkilendi mi?- Krizden pozitif etkilendik. Ä°zlediÄŸimiz politika sonucunda pazarın bugün yaklaşık yüzde 70'i bizim. Krizden önce bu pazarda yüzde 50'nin altındaydık, krizde pazar payımızı büyüttük. Kendi içinde sorunları olan rakiplerimin çoÄŸu battı. 2003 ciro hedefi 200 milyon dolarFırat Plastik'in cirosu ne kadar?- Ä°stanbul Sanayi Odası'nın (Ä°SO) Türkiye'nin ilk 500 büyük ÅŸirketi sıralamasında ciroya göre ilk 100 arasındayız. 2002 yılı ciromuz 130 milyon dolar. 2003 yılı sonunda 200 milyon dolar ciro hedefliyoruz.Hedefinizi tutturabilecek misiniz?- Yüzde 4-5 kárlılıkla çalışıyoruz, 200 milyon dolar ciro hedefine ulaÅŸmak için kárlılığı yüzde 3'e çektik. Ciromu ancak rakibimden düşük kárla çalışarak artırabilirim.Türk firmaları Irak'ta ÅŸanslıTürk firmalarının Irak'a mal satabilme ÅŸansı nedir?- Irak'ta çok büyük bir pazar var. Bizim firmamız orada onaylanmış durumda zaten. Biz Irak Savaşı sırasında çok girip çıktık oraya insani yardım amaçlı. Bizi zaten tanıyorlar. Amerika Irak'ı yeniden imar edecekse, Türk üreticilerinden daha uygun fiyat ve kalitede mal bulamaz. Hem de ulaşım açısından en az maliyeti olan ülke Türkiye. Benim bu konuda hiç bir endiÅŸem yok.NEVZAT DEMÄ°RFırat Plastik Kauçuk Sanayi ve Ticaret Yönetim Kurulu BaÅŸkanı ve Genel Müdürü Nevzat Demir, Erzincanlı ve 50 yaşında. Ä°ÅŸ hayatına Galata semti çevresinde ticaret yapan babasının yanında baÅŸladı. AkÅŸamları okuyup, gündüz çalıştı. 1972'de Fırat Plastik'i kurdu ve 1980'lerin başında sanayiciliÄŸe kaydı. 1999'da Ä°stanbul Ãœniversitesi Ä°ÅŸletme Ä°ktisadı Enstitüsü Ä°ÅŸletmecilik Bölümünü'nü bitirdi, 2001 yılında da Ä°.Ãœ Ä°ktisat Fakültesi Uluslararası Ä°ÅŸletmecilik Bölümü'ndeki yüksek lisansını tamamladı. Aynı üniversitede halen doktorasına devam eden Demir, TÃœGÄ°AD ve TÃœSÄ°AD üyesi. Â