Borsada iyi fırsatlar var

- Krizin artık sonuna yaklaşıldığını söyleyebiliyor musunuz?

Artık birazcık son aşamalar gibi geliyor. İnanılmaz bir volatilite artışı var ama sistemik kriz çözüldü diyemeyiz. Gelişmiş ülke ekonomi yöneticileri çözülmesi için çok önemli bir adım attılar, bütün bankaları kurtardılar. Bu çok önemliydi fakat şimdi bankacılık kesiminde çok büyük bir finans piyasası bileşeni var, onlar da hedge fonlar. Şu andaki sıkıntı da hedge fonlardan kaynaklanıyor.

- Nedir hedge fonlardan kaynaklanan sıkıntı?
 
Hedge fonlar ne kadar pozisyon taşıdığını, ne kadar kaldıraç kullandığını ve hangi varlıkları taşıdığını sistem tam olarak görmüyor ve denetim altında değiller. Orada büyük bir sıkıntı var. Lehman'dan da kaynaklı ciddi bir durum var çünkü Lehman hedge fonların en büyük kreditörüydü.

Peki bu dalgalı denizde ne yapılabilir? Yatırımcılar nasıl para kazanabilir veya paralarını nasıl koruyabilir? Biraz daha dolar alınır mı? Borsa bu kadar düşmüşken alım için hareket geçmeli mi yoksa beklemekte fayda mı var? İşte bu kritik soruların yanıtını bulmak için geçtiğimiz yılın en çok kazandıran fon yöneticisi olan Strateji Menkul Değerler Fon müdürü Bülent Topbaş'ın kapısını çaldık. Röportaj yarın da devam edecek..

- Ne yapıyor hedge fonlar?

Fonlamayı sağlayamayınca diğer çalıştıkları kurumlar satış yaptırtıyor bu fonlara. Öte yandan getiriler de çok kötü olduğu için fon bozumları yaşanıyor... Bu da piyasaları biraz dengesizleştiriyor.

Mesela bakır fiyatı, petrol fiyatı bir ayda yarı fiyatına indi. Orada da hedge fonlar çok etkindi. Tamam, emtia fiyatlarının aşağı gelmesi normal ama bakırın da bir ayda yarıya düşmesi normal değil. Piyasadaki hedge fonlardan kaynaklı anormalliği gösteriyor.
 
- Ä°kinci dalga hedge fonlardan gelir mi?
 

Bir kere hedge fon demek illa çok riskli fon demek değil. İyi yönetilen hedge fonlar var. Ama burada 10 bine yakın bir fondan ve 2 trilyon dolar büyüklükten bahsediyoruz. Bunlar ne kadar kaldıraç kullanmışlar, nasıl bir portföy yapısına sahipler bilinmiyor.

- O zaman öne çıkan yeni sorunumuz hedge fonlar diyebilir miyiz? 

Evet aynen öyle. Hedge fonlar öne çıkıyor gibi gözüküyor, çünkü şu anda piyasadaki dengesizliği yaratan onlar. Onlardan da bir eliminasyon olacak ve sistem rahatlayacak.

- Sonra ne olacak?

Artık ekonominin kendi sıkıntıları ile uğraşacağız. Gündemimizde iki şey olacak.

Birincisi bu finansal kriz global ekonomiyi nasıl etkiledi ve hasar ne boyutta? İkincisi ise bunlar ortaya çıktıktan sonra yeni projeksiyonlar yapılacak ve fiyat seviyeleri oluşacak. 
 

Yeni bir krize girilmemesi için neler yapılması gerekiyor, onlar ortaya konacak. Oyunun kuralları yeniden yazılacak. Burada özellikle regülasyonlara ve yeni kurumların oluşmasına yönelik yeni adımların atılması gerekiyor.
 
- Krizden en büyük zararı hangi piyasa gördü?

En büyük zararı hisse senedi piyasası görüyor. Eğer önlem alınmazsa hoş olmayan yerlere gidebiliriz ve bu da açıkçası beni rahatsız ediyor.

Sadece yaptığım iş itibariyle değil bir vatandaş olarak da rahatsız ediyor. Çünkü herkesin gerektiğinde kaynak bulmak için koştuğu ve en

uygun kaynağı bulduğu yer borsa. Hem şirketler hem de kamu açısından. Sadece bu son 3 sene içerisinde Özelleştirme İdaresi halka arzlarla çok ciddi kaynak sağladı. Gerektiğinde herkes faydalanıyor, çok iyi faydalanıyor, kötü zamanında da yalnız bırakmamak gerekiyor. Sürekli kaynak almak olmaz, gerektiği yerde de devlet ve şirketler kaynak koyacak ki bu piyasa sağlıklı işlesin..

- Borsada genel fiyat seviyesi nasıl şu anda?
 
İnanılmaz fiyat seviyeleri var. Arsasını alamayacağınız fiyata borsada işlem gören şirketler var.

- Daha da düşer mi?

Şu anda sadece Türkiye'de değil, ABD ve Avrupa'da da haberleri okuyan küçük yatırımcı borsada hisse satıyor. Hisse senetleri el değiştiriyor ve büyük ihtimalle bu satanlar trenin son vagonundakiler.

Ondan sonra bu insanlar ne zaman borsanın çok fazla konuşulmaya başlandığı, yüzde 50-100 prim yaptığı zamanlarda gidip hisse alacaklar.
 
- Ne öneriyorsunuz?

Bizim şu anda satma dememiz çok zor çünkü bir bakıyorsunuz bir gecede yüzde 10 aşağıya geliyor. Ama 2-3 yıllık perspektifte baktığınızda bu şirketler mevcut fiyat seviyelerinde olmayacak. Mutlaka ki bu fiyat seviyeleri düzelecek.
 
- Alım zamanı mı yani? 
 
Herkesin mevduatını sorguladığı bir dönemde belki biraz garip olacak ama ben hisse alınması gerektiÄŸini düşünüyorum. Bence alım zamanı geldi.Â

Borsanın en dibini bulamazsınız. O yüzden tasarruf sahibi olanlar, bu tasarruflarının bir miktarını şimdiden hisse alımına ayırabilir.

- Ne kadar miktarını?

Tamamen yatırımcıya bağlı. Gece rahat uyuyacağı oranda hisse almasını tavsiye ederim. Yüzde 10'dur, 15'tir, herkese göre değişir.
 
- Hepsini borsaya koymamak lazım yani...
 

Burada altın kural, ihtiyacınız olmayacak parayı borsaya koymaktır. Ama eğer yüreğiniz yetiyorsa, gece rahat uyuyorsanız koyun...
 
Bence şu anda hisse senetleri tarihsel yerlerde. Gidip piyasa değerlerinin 2-3 katı para teklif etseniz bu şirketleri satın almak için size randevu bile vermezler. Şimdiden bunu zamana yayarak, kademeli bir şekilde, birkaç aylık dönemlere bölerek hisse alınabileceğini düşünüyorum.
 
- Hangi sektörler mesela?
 
Özellikle bazı orta büyüklükteki şirketler. Bunlar daha çok yabancı uzun fonların tuttuğu şirketlerdir ve bu fonlar şirketlerin büyümelerine yatrırım yaparlar. Şimdi o fonlara satış gelince bu tip hisselerde sert düşüşler oluyor ve çok ciddi değer kayıpları yaşanıyor. Özellikle otomotiv yedek parça ve çelikte çok ucuza birçok fırsat var.
 
- Peki küçük yatırımcı nasıl bilecek hangi şirketin hissesini alacağını? 
 
Bu o kadar kolay değil tabii ki. Faaliyetleri çok olumsuz etkilenebilecek ya da çok borçlanıp zorluk yaşayacak şirketler var. Bunu ya danışacak ya da iyi yönetildiğini düşündüğü fonları alacak.

- Dolarda hareketlilik sürer mi?

Dolarda aslına bakarsanız aşağı gidişler sınırlandı artık. Bir süre, sistem normalleşene kadar dünyada düşük suni faiz olacak. Bizim faizlerimiz de iyi seviyelerde...

Eğer şu akut sıkıntı atlatılırsa YTL güçlü kalmaya devam eder. Ama ben artık dolarda eski seviyelerin görüleğini, birden herşeyin iyi olacağını düşünmüyorum. Çünkü bu işin tahribatları var ve bir durgunluk ortamına girilecek. İşte bu noktada da bizi kurtaracak olan faizler olacak.

- Dolar almayı tavsiye ediyor musunuz?

Dolar yatırımını tavsiye etmiyorum. Ama buradan dolar borçlanıp pozisyon açmayı da tavsiye etmem çünkü bizim o son yıllarda gördüğümüz likidite bolluğu artık olmayacak. TL'nin o kadar değerlenmesine sebep olan bolluğu yaşamayacağız.

YTL açısından çok da kolay günler olmayacak ama diğer ülkeler eksi faiz verirken bizim faizimiz yüzde 16.75... Paranın çok da fazla gidecek yeri yok. Sonuçta YTL'deki oynaklık bu krizle bağlantılı. Eğer atlatılısa ne kadar geri gelir söylemek zor ama eski seviyeleri görmeyiz. Ben YTL'de yukarı seviyelerin de aşağı seviyelerin de sınırlı olduğunu düşünüyorum.

- Yatırımcı elindeki parayı nasıl değerlendirmeli?

Kesinlikle sepet yapmakta fayda var. Kriz geçene, belirsizlik ortadan kalkana kadar portföylerin üçte biri dövizde tutulabilir. Portföyün en az yarısı ile kısa vadeli mevduat yapılabilir veya Hazine bonosu alınabilir. Burada özellikle Hazine'nin kupon ödemeli ve TÜFE'ye endeksli bir kağıdı var, onu tavsiye edebilirim. Ayrıca şu anda yüzde 10-15 arasında da hisse senedi alınır diyorum. O pay bile sepetin genel getirisini çok iyi etkileyebilir.

Ama kendinize 2-3 senelik bir perspektif koymanız lazım. Hisseyi alıp her gün fiyatına bakmayacaksınız ve unutacaksınız.  

- Konut fiyatları için ne diyorsunuz?

Konutta maliyetler inanılmaz azaldı. Normalde yeni yapılacak konutlar için fiyatların aşağı gelmesi gerekiyor. Ayrıca bir arz fazlalığı da söz konusu. Kısa vadede benim görüşüm fiyatlarda gerileme olacağı yönünde...

- Kısa vade derken...

1 yıllık süreçten bahsediyorum.