Borsa İstanbul gün sayıyor

HÜKÜMET, uzun bir sürecin ardından Meclis’ten çıkardığı yasayla sermaye piyasasında kuralları ve yönetim yapılarını da kökten değiştirdi. Yasanın Cumhurbaşkanı’nca onaylanıp Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) ile Altın Borsası tarihe karışacak ve yerlerini “Borsa İstanbul” alacak. İMKB’nin İstinye Park’ın karşısında Boğaz’a nazır 160 dönümlük arazisi de Milli Eğitim Bakanlığı’na devredildi. Arazinin nasıl değerlendirileceği, ne kadarlık bölümüne okul yapılacağı uygulamayla netleşecek.

ÖZELLEŞTİRMEYE ALTYAPI

İMKB ve İstanbul Altın Borsası’nın tüzel kişilikleri, Borsa İstanbul AŞ’nin esas sözleşmesinin tesciliyle son bulacak. Borsa İstanbul’un yüzde 49 hissesi Hazine, yüzde 51 hissesi kendi adına kaydedilecek. Şirketteki kamu payı yüzde 50’nin altına düşünceye kadar her türlü hesap ve işleminin denetimi Hazine Müsteşarlığı’nın seçeceği bağımsız denetim kuruluşunca yapılacak. Borsa İstanbul, KİT’ler veya kamu ortaklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalara bağlı olmayacak.
“Piyasa Bozucu Eylemler” kavramı ilk kez yasal çerçeveye oturtuldu. Manipülatif işlem yapanlara 20 bin liradan 500 bin liraya kadar para cezası verilecek. İştirak ve ortaklıklarının, karlarını, mal varlıklarını artırmak yerine kişisel veya şirketinin malvarlıklarını artmasını sağlayanlara 20 bin lira ile 250 bin lira arasında ceza uygulanacak. Belirlenen standart ve formlara, SPK’ca alınan kararlara aykırı hareket eden kişilere 20 bin TL’den 250 bin TL’ye kadar ceza verilecek. Bu hükme aykırı hareket eden kişinin bir şirket faaliyeti çerçevesinde görev üstlenmesi halinde ayrıca şirket hakkında da para cezası uygulanacak.

İÇERİDEN ÖĞRENME SUÇU

İçsel bilgilere kamuya duyurulmadan önce sahip olan kişilerin, bilgiye diğer yatırımcılardan daha önce sahip olma ve bulundukları konumun verdiği avantajla haksız menfaat elde etmeleri “bilgi suistimali” olarak değerlendirilecek. Sektörde bu suç insider trading (içeriden öğrenenlerin ticareti) olarak anılıyor. Hisse değerlerini etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan, rapor hazırlayan ya da bunları yayanlar eski yasada olduğu gibi 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
Ancak kişi pişmanlık göstererek, 500 bin liradan az olmamak üzere elde ettiği veya elde edilmesine sebep olduğu menfaatin 2 katı miktarı Hazine’ye, soruşturma başlamadan önce öderse hakkında cezaya hükmolunmayacak. Sermaye piyasasında izinsiz olarak faaliyette bulunanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Türk Ceza Yasası’nda “güveni kötüye kullanma” olarak yaptırıma bağlanan eylemler, sermaye piyasasının özelliklerine uygun şekilde genişletildi. Bu suçi işleyenlerin etkin pişmanlık göstererek mevcut ödemenin yanı sıra bunun 2 katı parayı Hazine’ye soruşturma başlamadan önce ödemesi halinde ceza verilmeyecek.

Tek istatistik merkezi

ANONİM şirket olarak kurulan borsaların yönetim organları, SPK’nın çıkaracağı yönetmelikle değil, Türk Ticaret Yasası’na uygun esas sözleşmeleriyle belirlenecek. Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’nin gayrimenkul değerleri konusunda bölgesel ve ülke genelinde istatistikler oluşturması uygulaması kaldırılıyor. İstatistik üretimi tek merkezde üretilecek ve yayınlanacak.