Borcu yüzünden kimseyi hapse attırmadım

Halk Bankası Genel Müdürü Emel Çabukoğlu, Şubat krizinin ardından 7.5 katrilyon liralık kısa vadeli borç yüküyle karşı karşıya kalan bankanın bu borcundan ay sonuna kadar tamamen arınmış olacağını söyledi. Çabukoğlu, yakında KOBİ'lere dönük yeni bir kredi atağı başlatacaklarını açıkladı. Çabukoğlu, Halkbank'ın kredi borcundan dolayı hiçbir esnafı hapse attırmadığını belirtti.

Çabukoğlu, göreve gelişinin üzerinden geçen bir yıl sonra Hürriyet'in sorularını yanıtladı:

Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu'nun eski Başkanı Vural Akışık, iki bankanın toplam kısa vadeli borcunun bir yılda 13.5 katrilyondan 1 katrilyon liraya indiğini, kalan 1 katrilyonun da Halkbank'ta olduğunu ve bu ay çözüleceğini söylemişti? Halkbank bu borcunu sıfırladı mı?

- Daha önce Halkbank'a intikal etmiş ama sonra Özelleştirme İdaresi'ne devredilen bazı iştiraklerin küçük küçük hisseleri vardı. 1 katrilyon liranın büyük bölümü bu hisselerin satışından sağlanacak gelir. Bugünlere sarktı ama süreç devam ediyor. Ay sonuna kadar hallolacağını umuyorum,

Halkbank'a borcu olan esnaf, sanatkar ve KOBİ'ler, Banka'nın takipleri nedeniyle mağdur oldu. Size ciddi eleştiriler var. Halkbank'ın asıl hedef kitlesi olan gruplardan gelen tepkileri nasıl değerlendiriyorsunuz?

- Çok ciddi krizden geçiyoruz. Hálá tünelin ucu görünmedi. Bir yandan, krizi iyi yönetme gereği var. Ama yönetirken sizin işletmeniz de bu krizden payını almış. Hatta krize yol açan unsurlardan birisi olmuş. Bir yandan krizi yöneteceksiniz, diğer yandan KOBİ'lerin ayakta kalmasını sağlayacaksınız. Tabii bu arada bir yığın sıkıntı yaşanacak. Özel sektör bankacılığım sırasında baktığım kredilerde hiç bir sıkıntı yaşamadım. Orada daha çok inisiyatif kullanırdım. Ama burada kanuna göre, inisiyatif kullanmama işin kuralı.

Kriz koşullarını dikkate alarak, esneklik payı gerçekten hiç mi yoktu?

- Hayır. Buradan baktığınız zaman, kanuna riayet etmek zorundasınız. İnisiyatif kullanamıyorsunuz. Borç ödenmediğinde, önce ihtar çekeceksiniz, sonra hukuki takip başlayacak. Esnaf, sanatkar, KOBİ'lerin tepkileri, yıl sonunda infiale dönüştü. Biz geçen Temmuz'da da takip yaptık, Eylül'de de. Ama reaksiyonlar Aralık ayına kilitlendi.

Özel bir sebebi mi var?

- İstanbul Yaklaşımı, Aktif Yönetim Şirketi tartışmalarını hatırlayın. Bu konu o kadar çok kamuoyunun gündemine geldi ve tartışıldı ki, sanki Aralık ayına kadar bu konuda bir kanun çıkacağı izlenimi doğdu. Çıkmayınca da tepkiler arttı. Yoksa bizim kuraldışı hiçbir davranışımız yok.

İnsani olarak, toplumsal dramlardan etkilenmiyor musunuz?

- Etkilenmez miyim? Ruh sağlığım bozuluyor. Bir yıl içinde Anadoluyu gezdim. Sıkıntıları dinliyorum. Her yer işçi pazarı gibi.

1.2 katrilyon liralık büyük kredi alacakları var. Büyüklere birşey yapılamazken, esnafa takipler olması adaletsizlik değil mi?

- Yanlış. Kurallar neyi emrediyorsa, en büyük alacaklı için de en küçük alacaklı için de aynı şeye maruz kalmıştır. Şu anda bize o kesimlerden ‘‘Tuttuğunuz altın olsun’’ diye mektup geliyor.

Neden? Bu mektuplar için ne yaptınız?

- Esnaf, sanatkar ve KOBİ'lere ait 30 bin adet problemli kredi vardı. Bunlar 200 milyar liraya kadar olan borçlar. Bir hesap yaptık. 30 bin dosyadaki alacağı, klasik hukuki yollarla takip etsek, ne kadar masrafla nereye varırdık diye. Sorun, asıl borcun ödenememesi nedeniyle işletilen faizler nedeniyle paraların tanınmaz hale gelmesiydi. Şöyle bir iyileştirme modeli yaptık. Yüzde 75 basit faiz olarak sabitledik. Temürrüt faizini kaldırdık. Borç üçte bire düştü. Bunu da 24 aya böldük. Böylece önemli bir kitle hukukun pençesinden kurtuldu.

Halkbank'a borcu yüzünden hapse düşen esnafların listesi çıkıyor?

- Halkbank'ın hapse atılmasına yol açtığı bir kişi bile yok. Basında çıkanlar, Esnaf Kefalet Kooperatifleri'nin eski yöneticilerinin, üyelerinden aldığı paraları bankaya ödememesi nedeniyle, yeni yönetimlerin yaptığı takiplerin sonucu.

Halkbank'ta kredi musluğu açılıyor

Kısa vadeli borç yükünden kurtulunca asli işlevlerinize nasıl döneceksiniz? Hedef kitlelerinizi hasıl destekleyeceksiniz?

- Çok yakında. Ziraat Bankası'yla birlikte toplam 2.5-3 katrilyon liralık bir kaynak var. Şimdi bu parayı bankalararası para piyasasında borç vermek bizim işimiz değil. Burası esnaf ve KOBİ'lerin bankası. Bu kitle, şubelere çok rahat girip çıkıyor. Önümüzdeki günlerde bankacılıkta odaklanmamız gereken yer burası. Yeni bir sistem kuruyoruz. Yukardan aşağıya yürüyen bir zincir var. Şimdi bu sistemi tersine çevirmek lazım.

Yani?

- Ben Nizip'teki adamın kredi ihtiyacını bilemem. Ama o, araya birilerini koyuyor. İşini buradan halletmeye çalışıyor. (7 ay önce başvurdum hala cevap alamadım) diyor. Alamaz tabii. Çünkü o başvuru, burada bir sürü daireyi imzayı dolaşıp kalın bir klasör haline geliyor. Oradaki şube müdürünün bunu görüp çözüp bize bildirmesi lazım. Biz de buradan denetimini yapalım. Bankayı 22 alana böldük. Her bölüm başkanını kendisine bağlı 25 şubenin genel müdürü gibi davranacak.

Ben de milletvekili olsam telefon ederdim

Kredi borcu çözümü, şube kapatma için siyasilerden telefon geliyor mu?

- Geliyor ama bu çok doğal. Ben de bir bölgenin yerel lideri konumunda olsam ben de ederdim. Niye kapattınız diye soruyorlar. Kanuna göre olduğunu, hesaba kitaba dayalı olduğunu anlatıyoruz. Bütün şubeler 2001 yılında tek tek sıralandı. Bu sıralama 3 kez yapıldı. Değerlendirildi. Sonuçta 899 olan şube sayısı 530'a düştü.

Şube kapatmalar çok süratli gidiyor.

- Evet kapatılması gereken şube sayısı 370. En zayıf durumdaki şubeden başlayarak da bunları sıraladık. 1-2 haftalık iş kaldı.

Sözleşmeye geçme konusunda, Halkbank'ın personelinden şikayet geliyor.

- Halkbank'ın 530 şubeyle yürüteceği norm kadro 11 bin kişi olarak belirlendi. Şube sayısı 899'ken, toplam personel sayısı 15 bindi. 2 bin kişi Emlakbank'tan geldi. Bütün şubelere gidip anlatıyoruz. 6 bin kişi sözleşmeye geçti. Kalan 5 bin kişi bir ay içinde geçebilir. Kabul etmeyenler de kamuda başka yere yerleştirilecek.