Borçlanarak büyüdüler

İSTANBUL Sanayi Odası’nın (İSO) her yıl sanayinin en büyük kuruluşlarını içeren araştırması Türkiye sanayisinin borç sarmalında olduğunu ortaya koydu. Kazandığının üçte ikisini finansman giderlerine ayıran sanayinin devlerinin borçlanma oranı ise yüzde 63’ü buldu. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan bu durumun sürdürülemez olduğuna dikkat çekerken “Sanayicinin dişiyle tırnağıyla, Ar-Ge yaparak, yatırım yaparak, istihdam yaratarak, risk alarak kazandığı paranın neredeyse üçte ikisi finansmana gidiyor” dedi.

Dünyada finansman giderinin faaliyet kârına oranı yüzde 16. Türkiye’de ise bu oran yüzde 63. Finansman gideri ve borçlanma oranındaki artışta dolar kurunda geçen yıl kırılan rekorun etkisi büyük. 3 lirayı geçen dolar 2015 yılı boyunca oldukça yüksek seyretti. İSO 500’ün zirvesinde yine üretimden satışlarda 35 milyar 437 milyon lira ile TÜPRAŞ yer aldı. 

KÂR SEVİNDİRDİ
Bahçıvan’ın dün açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin 500 büyük sanayi şirketlerinin üretimden net satışları 2015’te yüzde 7 artarak 450.5 milyar lira oldu. Sanayicinin esas faaliyetlerinden elde ettiği kâr 2014 yılına yüzde 44.9’luk artışla 44.1 milyar liraya çıktı. Faaliyet kârının net satışlara oranı ise yüzde 8.7 ile son yılların en yüksek düzeyine ulaştı. Finansman giderleri 2014’e göre yüzde 75.1 artarken bu sanayicinin elde ettiği 44 milyar lira kârın 28 milyar lirasını yani yüzde 63.4’ünü, finansman gideri olarak verdiğini ortaya koydu. Bahçıvan, bu oranın dünya ortalamalarına göre oldukça yüksek olduğuna dikkat çekti. 

Bahçıvan, “Bu da gösteriyor ki; Türkiye’deki finans sisteminin bu şekilde yürümesi imkansız. İşin ilginç tarafı sanayici böylesine yüksek bir finansman yükü ile mücadele ederken finans dünyasının en önemli kurumları olan bankalar da mutsuz” dedi.Sanayinin finans yapısındaki bozulmayı gösteren diğer önemli veri ise borç-özkaynak ilişkisi. İSO 500’deki kuruluşların toplam borçlarının toplam varlıklar içindeki payı yüzde 60.1’e yükseldi. Sadece özel kuruluşlar dikkate alındığında oran yüzde 63’e ulaşıyor. Yani özel kuruluşların borçlanma oranı yüzde 63’e yükselirken, özkaynak oranı yüzde 37’ye indi. Bahçıvan bu durumun 2015 yılında sanayi kuruluşlarının büyümelerini borçlanma ile daha sağlıksız bir şekilde finanse ettiklerini ortaya koyduğuna vurgu yaptı. Kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlara oranının dünya genelinde yüzde 25 olmasına karşılık İSO 500’de yüzde 39 olduğu bilgisini veren Bahçıvan, dünya özel sektörün kullandığı kredilerin daha çok yatırımlara, yani duran varlıklara gittiğini, Türkiye’de ise alacak ve stok ağırlıklı işletme sermayesine harcandığını söyledi.

İLK ÜÇ KOÇ HOLDİNG
İSO 500’ün birincisi TÜPRAŞ’ı, yine bir Koç Holding kuruluşu 14 milyar 732 milyon lira ile Ford Otomotiv takip etti. Üçüncülük de 9 milyar 998 milyon lira ile Arçelik oldu. Böylece ilk üçü Koç Holding şirketleri paylaşmış oldu. Diğer bir Koç Holding şirketi Tofaş beşinci sırada yer aldı. Böylece ilk onda 4 Koç şirketi bulundu. Oyak-Renault üçüncü sıradan dördüncü sıraya inerken, EÜAŞ Elektrik Üretim beşinci sıradan altıncı sıraya geriledi. Ereğli Demir ve Çelik sekizinci sıradan yedinci sıraya yükseldi.

400 ŞİRKET KÂR ETTİ
İSO 500’de 2014’te 417 olan kârlı şirket sayısı 2015 yılında 400’e indi, zarar eden kuruluş sayısı  100’e ulaştı. İSO 500’deki 491 özel kuruluşta 2014’te 579 bin 664 olan istihdam rakamı yüzde 3.8 artarak 601 bin 696’ya çıktı. Ücretlerde yüzde 13.7’lik artış yaşandı.




EN HIZLISI CENGİZ ENERJİ
CENGİZ Holding’in enerji şirketi Cengiz Enerji 2015 yılının en hızlı şirketi oldu. 2014 yılında 219 milyon liralık üretimden satış değeriyle 488’inci sırada yer alan Cengiz Enerji 2015 yılında tam 323 basamak sıçrayarak 621.3 milyon liralık üretimden satış değeriyle 165’inciliğe yükseldi. Cengiz Enerji 2000 yılında kuruldu, bugüne kadar, 2x5 MW gücünde İstanbul Metrosu acil Enerji Santrali kurulumu, Cengiz Holding’e ait 132 MW gücünde Kombine Çevrim Enerji Santrali kurulumu ve işletilmesi işlerini tamamladı ve Nuh Çimento’ya ait 59 MW (gelecekte 2. ünite ilavesi ile 118 MW) gücünde kombine çevrim Gaz Türbinli Enerji Santrali inşaatı, kurulumu ve devreye alınması işlerini bitirdi. Sektördeki büyüme stratejileri çerçevesinde, lisans aşamasında olan 1200 MW kurulu güce sahip İthal Kömüre dayalı Termik Santral, tesis aşamasında olan 1885 MW kurulu güce sahip, Kaleköy - Beyhani Hidroelektrik Enerji Santrali ile 450 MW kurulu güce sahip olan tesis aşamasındaki Samsun Kombine Çevirim İlave Enerji tesisiyle Cengiz Enerji 2015’te kurulu gücünü yaklaşık olarak 6000 MW’a çıkarmayı hedefliyor. Ayrıca doğalgaz dağıtımı da yapıyor. EPDK tarafından ihalesi yapılan Samsun ili ve çevresinin şehir içi doğal gaz ihalesi kazandı ve SAMGAZ Doğal Gaz Dağıtım AŞ kurularak Cengiz Holding bünyesine dahil edildi.

YABANCI SAYISI ERİDİ
İSO 500 içindeki yabancı sermayeli kuruluşların sayıları sürekli geriliyor. Özellikle 2008 yılındaki küresel krizle beraber başlayan düşüş hız kaybetse de sürüyor. 2008 yılında 148 olan yabancı sermayeli kuruluş sayısı 2015’te 125’e indi. Yani 8 yılda yüzde 15.5 azalma yaşandı.