Bolluk enflasyonu
Güncelleme Tarihi:
Enflasyon açısından daha rahat olduğumuz yaz aylarında bu yıl farklılık yaşandı. Meyve ve sebzenin bol olduğu temmuzda enflasyon yüzde 1.16 artarak 12 yılın en yüksek temmuz enflasyonunu oluşturdu. Daha Rusya’ya ihracat başlamadan yaşanan bu yükseliş sonbaharın zor geçeceğinin habercisi.
ENFLASYON, temmuzda sürpriz yaptı ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre aylık yüzde 1.16 artarak yüzde 0.6 seviyelerindeki beklentiyi oldukça aştı. Sigara ve alkoldeki zamların temmuz enflasyonunu arttırması bekleniyordu ancak gıdada beklentiyi aşan yükseliş yıllık enflasyonu da yüzde 8.79’a taşıdı. Doların yeniden 3 lirayı aşması da özellikle çekirdek enflasyondaki yükselişi tetikledi. Son 12 yılın en yüksek temmuz enflasyonu karşısında analistler genellikle yaz aylarında ürün bolluğundan enflasyonda beklenen düşüşün temmuzda pas geçildiğini belirtirken sonbaharda gıda fiyatlarının enflasyondaki yükselişi hızlandırabileceği görüşünde. Ayrıca Merkez Bankası’nın sadeleştirme programı çerçevesinde yürüttüğü faiz indirimlerinin de tehlikeye girdiği belirtiliyor. Piyasanın beklentiyi aşan enflasyona tepkisi olumsuz oldu. Yurtdışında Japonya’nın teşvik paketinin hayal kırıklığı nedeniyle zaten baskı altında olan dolar enflasyon verisi sonrası 3 lirayı aşarken borsa kaybını sürdürdü.
RUSYA ETKİSİ VAR
Gıda fiyatları temmuzda 3.15 arttı ve bunun aylık enflasyona etkisi 0.74 puan. Domates, biber, taze fasulye gibi işlenmemiş gıda ürünlerinde yüzde 50’ye varan yükselişler gıda enflasyonunun sıçramasına yol açtı. Domates fiyatı hazirana göre yüzde 46.25, fasulye yüzde 41.45 biber yüzde 29.86, karpuz yüzde 18.50 arttı. Tam mevsimi olan sebze ve meyvelerdeki bu artışta Rusya ile ilişkilerdeki düzelmenin de etkisi oldu. Daha ihracat kapıları tam açılmamışken yaşanan yükseliş önümüzdeki aylarda Rusya’ya işlenmemiş gıda ürünlerinde ihracatın başlamasıyla hızlanabilir. Hem bu süreç hem de sonbahar aylarında ürünlerin azalması işlenmemiş gıdada artışa yol açacak. Yıllık gıda enflasyonu da yüzde 9.69 ile yüzde 10’a yaklaştı. Sigara ve alkol zamlarının enflasyonu etkileyeceğini Merkez Bankası da dahil herkesin beklentisi dahilindeydi. Yüzde 7.05 içki ve sigara grubundaki artış aylık enflasyonu yüzde 0.35 etkiledi. Sigara fiyatları yüzde 7.14 zamlanırken, bira, rakı yüzde 2-2.5 zam gördü. İçki ve sigara grubundaki yıllık enflasyon ise yüzde 19.36 ile yüzde 20’nin sınırına geldi.
ALTINDA YENİ REKOR
Altın fiyatlarındaki yükseliş de dikkat çekici. Çeşitli mal ve hizmetler grubunda yer alan altın yüzde 6.38 yükseldi. Ağustosun ilk günlerinde de altındaki yükseliş sürüyor. Nitekim dün gram altın fiyatları 132.1 lira ile yeni tarihi zirvesine çıktı. Ağustos enflasyonunda da altın fiyatlarının etkisi görmek mümkün olabilir. Enflasyona olumlu tek katkı giyim ve ayakkabı grubundan geldi. Yaz sezonu indirimlerinin sürdüğü grupta fiyatlar hazirana göre yüzde 4.14 azaldı ve aylık enflasyonu 0.3 puan geriletti. Benzin ve mazot fiyatlarındaki yüzde 1.5-2 seviyelerindeki indirimler ulaştırma grubundaki artışı sınırlarken yeniden 40 dolara doğru gerileyen petrol fiyatlarının etkisini gözleyebiliriz.