Bize benzer borsaların çoğu vergisiz çalışıyor

Hisse senedine vergi tartışmasına bir de bize benzeyen borsalar çerçevesinden baktık. Meksika, Brezilya gibi borsalarda hiç vergi yok. Komşumuz Yunanistan'da da vergi söz konusu değil. Arjantin'de işlem vergisi, Şili'de ise işlem kurtajı üzerinden KDV var.

Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, önce hisse senedi kazançlarının enflasyondan arındırılmış bölümünden yüzde 20 vergi alınmasını gündeme getirdi. Tartışmalar başlayınca, ‘‘Aslında bu oran uygulamada hisse senedinin satışından sağlanan gelirin yüzde 4'ünü geçmez, stopaj gibidir’’ dedi. Derken, Vergi Reform Tasarısı 1998 yılına sarktı.

Gelirler Genel Müdürü Nevzat Saygılıoğlu ise, bir-iki haftadır, ‘‘Hisse senedine işlem vergisi’’ üzerinde durulduğunu söylüyor. Ancak, Maliye Bakanlığı'ndan gelen haberler, bakanlıktaki bazı yetkililerin hâlâ beyanname ile vergilendirmeden yana olduğunu gösteriyor.

Acaba, bize benzeyen, yani gelişmekte olan borsalarda hisse senedi vergisi nasıl işliyor? Bu borsalardan bazılarına şöyle bir göz atalım:

MEKSİKA:

Meksika'da menkul kıymetlerin satışından elde edilen sermaye kazançları vergiden muaf tutuluyor.

BREZİLYA:

Brezilya'da sermaye kazançları ‘‘sermaye kazancı vergisi’’ne tabi bulunuyor. Ancak, menkul kıymetlerin satışından elde edilen sermaye kazançlarından vergi alınmıyor.

ARJANTİN:

Arjantin'de menkul kıymet satışlarıyla ilgili bütün işlemlerden yüzde 0.2 oranında damga vergisi kesiliyor. Ancak, yerli ve yabancı birey ve kurumlar için bütün hisse senedi ve tahvil işlemleri üzerinden alınan gelir vergisi bir süre önce gerçekleştirilen reformlar çerçevesinde kaldırıldı. Yine, hisse senedi, tahvil ve döviz işlemlerinde uygulanan yüzde 0.5 oranındaki ‘‘transfer vergisi’’ de aynı çerçevede uygulamadan kalktı.

ŞİLİ:

Şili'de borsa işlemlerinde Katma Değer Vergisi uygulanıyor. İşlem yapanlar, hem aracılara ödedikleri kurtaj üzerinden, hem de işlemleri dolayısıyla Borsa'ya ödedikleri komisyonlar üzerinden yüzde 18 oranında KDV ödüyorlar.

KORE:

Kore'de menkul kıymet işlemlerinde satıcılar, sattıkları menkul kıymetin bedeli üzerinden yüzde 0.2 oranında ‘‘işlem vergisi’’ ödemek zorunda bulunuyor. Ancak, hisse senedinin satış fiyatı nominal değerin altında kalırsa, o zaman bu verginin ödenmesi gereği ortadan kalkıyor.

GELİŞMİŞLERDE VAR AMA

Türkiye, hisse senedi işlemlerini beyannameli vergiye tabi tutmayı tartışırken, bize benzeyen borsaların çoğunda ciddi anlamda bir vergi olmadığı gözleniyor.

Bu durumda, Maliye Bakanlığı'nın ‘‘vergilendirilmeyen kazanç kalmayacak’’ sloganı doğru olmakla birlikte, hisse senedi konusunda biraz dikkatli davranması gerektiği ortaya çıkıyor.

Gelirler Genel Müdürü Nevzat Saygılıoğlu'nun bir süredir gündemde tuttuğu, ‘‘hisse senedine işlem vergisi’’ bugünkü ortamda en akla yakın formül gibi görünüyor.