Birleşmeler kumar gibi

AMERİKALI şirket geliştirme danışmanı Mark L. Sirower, bugüne kadar gerçekleşen şirket birleşmeleri içinde, ‘‘ideal evlilik’’ örneğinin görülmediğini söyledi. Sirower, şirket birleşmelerini ve satın almaları ‘‘kumar’’ olarak niteledi ve ‘‘Masaya hazırlıklı oturmalı’’ dedi.

ABD'nin önde gelen yönetim danışmanlığı firmalarından Boston Consulting Group'ta şirket geliştirme danışmanı olarak görev yapan Mark L. Sirower, şu ana kadar yapılan şirket evlilikleri arasında ‘‘ideal’’ örnek bulunmadığını söyledi. Sirower, dünyada bugüne kadar gerçekleştirilen şirket evliliklerinin çoğunu da başarısız olarak nitelendirdi. Sirower, birleşme olarak görülen pekçok operasyonun aslında satınalma olduğunu vurgularken, bunu da bir kumar olarak nitelendirdi. Sirower, ‘‘Başarı için, satın almanın doğasından kaynaklanan kumar niteliği nedeniyle, yöneticilerin karşı taraf ile pazarlık masasına oturmadan evvel anlaşmaların finansal, starejik ve uygulama konularında kesin ve net bilgi sahibi olmaları gerekmektedir’’ dedi.

Global Menkul Değerler'in 10. kuruluş yıldönümü nedeniyle yaptığı etkinlikler kapsamında Türkiye'ye gelen Sirower, sorularımızı yanıtladı:

Sizce ideal evlilik nasıl olmalı?

- Öncelikle şirket büyüklükleri birbirine eşit olmalı. İkisi de birleşmeyi istemeli, ama birbirlerini satın alacak güçleri olmamalı. Ortak bir rakipleri ya da başka bir satın alma tehdidi olmalı. Bu durumdaki şirketlerin pazarda daha iyi rekabet edebilmek için birleşmesi ideal olur. Buna büyük bankaları örnek gösterebiliriz.

KÁRSIZ İŞTEN KURTULUN

Evliliği sağlıklı bir şekilde yürütebilmek için neler gerekli?

- Yapmanız gereken şey, başarısız olduğunuz işlere gidip en iyi alıcıyı tespit etmek ve o işi elinizden çıkarmanız. Hatta alıcı aramaya gerek bile yok, başarısız olan işlerinizi ayrı bir şirket haline getirip, ayrı bir yönetim oluşturup ayrı bir yapı oluşturabilirsiniz. Şu anda pek çok grup aynı hatayı yapıyor, ayrı olarak yapsa başarılı olacağı bir işi grup içinde tutarak zarar ediyor.

Türkiye'deki şirketlerin çoğu küçük ve orta ölçekli. Büyükler ise aile ağırlıklı. Bu yapı içerisinde birleşmelerini tavsiye eder misiniz?

- Aslında bütün Asya ülkelerinde durum böyle. Büyük ailelerin yönettiği holdingler piyasaya hakim. Böyle ülkelerde de daha önce karşılaşmadıkları rakiplerin ortaya çıkması onları birleşmeye itecek. Şu an bulundukları halleriyle devam ederlerse ilerde çok büyük sorunlarla karşılacaklarını görüp, güçlenebilmek için birleşme yoluna gitmeliler. Aslında küçük şirketlerin yapısı buna çok uygun, Onların yapması gereken ilk şey rakiplerini ve potansiyel adayları belirlemek olmalı. Sonra da ‘nerede rekabet edeceğim?’ sorusuna cevap vermeliler. ‘Nerede’nin anlamı, hangi pazarlar ve hangi ürünler?

Türkiye'nin en büyük holdingleri olan Sabancı'dan Koç'a bir birleşme çağrısı oldu. Böyle iki dev grubun birleşmesini nasıl yorumlarsınız?

- Bu tür büyük holdingler genellikle kárlı olsun, kársız olsun uğraştıkları alandan çekilmek, küçülmek istemiyorlar. Birleşme onlar için bir şans olur. Birleşme ellerindeki kársız işlerden kurtulmak için önemli bir fırsat yaratır. Bu büyük holdingler kárlı işlerde birleşebilir, diğer işlerde başka organizasyonlara yönebilirler.

Önümüzdeki dönemde en çok hangi sektörlerde satınalmalar ve evlilikler görülecek?

- Bütün sektörlerde olacak ama asıl büyük operasyonlar bankacılık ve telekomünikasyon sektöründe olacak. Tüm dünyada böyle olacak.

Birleşme sırasında bu soruları yanıtlayın

ABD'li uzman Mark Sirower'e göre, şirket birleşmesi veya satın alma işine işine girişmeden önce şu soruları yanıtlamak gerekiyor:

Ana hedefleriniz neler? Müşteri, ürün ve teknolojinize ilişkin stratejileriniz satın alma ya da birleşme sonrasına ne kadar uygun?

Satın alma ya da birleşme performansınızı nasıl etkiliyecek? Bu işin size yararı nasıl ve ne zaman olacak?

Düşündüğünüz yararları elde etmek size ekstra ne kadar maliyet getirecek? Mesela, satın alma ya da birleşme sonrası yeni birf abrika kurmanız, iş gücünü artırmanız gerekecek mi?

Rakipleriniz yeni duruma nasıl tepki gösterecek. İlk olarak kim, nasıl tepki verecek?