Birikim ‘engel’ tanımıyor

TÜRKİYE’de finansal okuryazarlık bilincinin artırılması amacıyla bundan 6 yıl önce Visa Europe’nin başlattığı Paramı Yönetebiliyorum projesinin bu haftaki ilham veren öyküsü, ülkenin en düşük gelir seviyelerinin söz konusu olduğu Adıyaman’dan. Çocukken elektirik çarpması sonucu iki elini de kaybeden 35 yaşındaki Abdurrahman Parlar, Paramı Yönetebiliyorum projesi ile ilk olarak Adıyaman’da GAP Gençlik ve Kültürevi’nde karşılaşıyor. Sivil toplum kuruluşlarında gönüllü çalışan Parlar, düzenli bir geliri olmasa da, eğitimde öğrendiklerini uyguladıkça çok düşük de olsa gelirini daha iyi idare ettiğini görüyor. Bunun üzerine öğrendiklerini hemen çevresiyle paylaşmak için Paramı Yönetebiliyorum eğitmen eğitimini alıyor. İlk etapta bütçe yönetimini liselerde anlatan Parlar, 1 yılda 3 kişi ile birlikte Adıyaman’da 3 binin üzerinde kişiye eğitim veriyor. Ancak Parlar’ı bu sayfaya taşıyan esas öykü bu değil. Parlar’ı bu sayfaya taşıyan öykü kendisinin de üye olduğu Adıyaman Engelliler Derneği’nde verdiği eğitimle başlıyor. Parlar en büyük hayali otomobil almak olan ortopedik engelli Aziz Yumuşak’a öyle bir bütçe yapıyor ki, Yumuşak bir yılda hayaline kavuşuyor. Nasıl mı? Hikayenin devamını Parlar’dan dinliyoruz: 

HAYATINIZI DAHA İYİ YÖNETİN

“Eğitimlerde engelliler derneği üyelerinin de çoğunun benim gibi düzenli gelirleri olmadığını gördüm. Olanların da çok düşük bir bütçeleri olduğunu söyleyebilirim. Ancak ben öncelikle üyelerimize ‘Bütçenizin büyüklüğü ne olursa olsun daha iyi yöneterek hayatınızı daha iyi yönetebilirsiniz’ mesajını verdim. Küçük bütçelerle yaşamı sürdürmenin zorluklarını kendim de biliyorum. Eğitimden sonra daha iyi bütçe yönetimi yapmak isteyenler etrafıma toplanıyordu. Birçok kez uzun sohbetler yaptık. İhtiyaçlarını öncelik sırasına göre belirlemelerini önerdim. Daha sonra da ‘bir birikim hedefiniz olmalı, bunu bir kenara yazın’ diyordum. Bunların arasında bir arkadaşımız Aziz Yumuşak, ilk başta hepimize imkansız gibi gelen bir hedefle ortaya çıktı. Aziz Bey ortopedik engelli bir arkadaşımız ve günlük hayatın içinde eşine, çocuklarına daha fazla yardım edebilmek için bir araba almak istediğini söyledi. Arkadaşımızın bütçesi, giderleri ortadaydı. Nasıl yaparız diye baktık. Öncelikli ihtiyaçları ve bunların giderlerini belirledik.

EN BÜYÜK HAYALİM OTOMOBİL

Otomobil için ne kadar peşinat gerektiğini, ne kadar aylık taksit ödemek gerektiğini tespit ettik. Bütçenin içindeki önemli ve öncelikli ihtiyaçları ortaya koyduk. Bu hedefi gerçekleştirebilmek için eğitimde anlattığımız ‘gelirinizden ilk önce birikim yapacağınız miktarı bir kenara ayırıp, daha sonra harcamalarınızı gerçekleştirmelisiniz’ prensibini hayata geçirdik. Ardaşımız bir yıl boyunca bu prensibi uyguladı. Yani öncelikle birikim yapacağı miktarı ayırıp kalan miktarla harcamaları yapınca gerçekten de hedeflediği tasarrufu yapabildi. Bu da almak istediği otomobil için gerekli olan peşinattı. Böylece engelliler için söz konusu olan yüzde 40 indirimle birlikte bütçesine uygun taksitle bir otomobil aldı. Bu, ben dahil derneğimizdeki tüm arkadaşlara bir umut oldu. Bize ilham veren bir başarı örneği oldu. Benim artık arkadaşlara birşeyler anlatmam gerekmedi. Şimdi herkes arkadaşımız Aziz Bey’e soruyor, ‘nasıl yaptın, nerelerden kıstın’ diye. Arkadaşımızın gelirinde bir artış olmadığı halde ve o güne kadar sürdükleri yaşam standardında çok büyük bir değişiklik yapmadan yani önemli bir giderden vazgeçmeden sadece iyi bütçe organizasyonu ile birikim hedefine ulaşması hepimize çok büyük bir ders verdi.”

Hayatı piyango çıkmasını bekleyerek planlayamayız

BİRİKİM yapmanın sabır ve disiplin işi olduğunu belirten Abdurrahman Parlar, “Hayatı bize piyango çıkmasını bekleyerek planlayamayız. Benim bu süreçte öğrendiğim şey, atalarımızın da dediği gibi gerçekten de ‘damlaya damlaya göl oluyor.’ Büyük küçük herkesin bir bütçesi var. Önemli olan bunu iyi yönetmek” dedi.

Tadilat yaptırdım annem mutfaktan çok memnun

ABDURRAHMAN Parlar, kısa bir süre önce işe girdiğinden de söz ediyor. Artık düzenli bir geliri olmaya başladığı için ilk etapta tasarruf yapmış. Daha sonra ailesi ile oturduğu evde tadilat yaptırmış. Parlar, “Evi baştan aşağı yeniledim. Annem mutfaktan çok memnun. Şimdi bunun taksitlerini ödüyorum. Annem beni evlendirmeyi istiyor ama benim aklımda taksitlerim bitince İstanbul’a gidip master yapmak var. Bilgi Üniversitesi başvurumu kabul etti. Önümüzdeki yıl için şimdiden hazırlık yapıyorum” diye konuştu.

Geçinemiyoruz ne bütçesi

GAP Bölgesi’nin Türkiye’de en düşük gelir seviyesinin olduğu bölgelerden biri olduğunu dile getiren Abdurrahman Parlar, şunları anlattı: “Kime iyi bütçe yönetiminden söz etsem, ‘Ne bütçesi biz daha geçinemiyoruz bile’ diyerek sözümü kesiyordu. Ama onlara bir hayalleri varsa onu gerçekleştirmek için bir plan yapmaları gerektiğini anlattıkça akıllarına yatmaya başladı. Sonuç artık etrafımda bir birikim hedefi olan insanlar daha fazla. Bunların hiçbirinin de geliri artmadı ama bir planları var.”

Pahalı bir telefon ile başkasının hayatını yaşamak

GENÇLER arasında elektronik cihaz kullanımında gelirlerini aşan tüketimin çok fazla olduğunu kaydeden Abdurrahman Parlar, “Gençlere bir şey alırken kendinize ‘istek mi ihtiyaç mı?’ sorusunu sorun diyorum. Bu kuralı her seferinde uygulamalarını söylüyorum. Çoğunda gelirlerini kat kat aşan cep telefonları görüyorum. Pahalı bir telefon ile başkasının hayatını yaşamanın mümkün olmadığını göstermeye çalışıyorum” şeklinde konuştu.

50 kuruştan küçük bozukluğun marifeti

PARAMI Yönetebiliyorum eğitimini aldıktan sonra günlük hayatında bazı küçük adımlar atarak, bütçesinde büyük değişimler yapabildiğini gözlemleyen Abdurrahman Parlar, şöyle konuştu: “Evde 50 kuruştan küçük bozuk paraları attığım bir kutu yaptım. Bir süre hiç orada ne kadar para birikti diye bakmadım. Sonra bir baktım ki aylık telefon faturamı ödeyebilecek kadar bir para biriktiriyorum. Artık telefonum faturam bu küçük kutudan ödeniyor. Bence herkes bunu denemeli.”

Harcamalarınızı yaparken bunları düşünüyor musunuz?

İndirimli fiyattan almak tasarruf etmek anlamına mı gelir?
“2 tane alana üçüncüsü bedava” ne demek?
Aldığım zaman bir çekilişe katılma hakkı kazanıyorsam bu kârlı bir alım mıdır?

ACİL DURUM FONU NEDİR?

Beklenmedik olaylar karşısında güçlü olmanızı sağlayan nakit para demektir.
Acil durum fonu en az 3 aylık gideriniz kadar olmalı.
Acil durum fonu nakit olmalı, kolay erişilebilir olmalı, ayrı bir hesapta olmalı.
Acil durum fonu bir yatırım aracında durmamalı.
Acil durum geldiğinde zarardayım bozdurmasam mı diye düşünmemelisiniz.

KENDİNİZE MUTLAKA SORUN

Acil bir durumda harcamalarını nasıl ödeyeceksin?
Bugün işten çıkarılsanız elinizdeki parayla kaç ay yaşayabilirisiniz?
Bir kaza geçirdiğinizde paraya ihtiyacınız olduğunda ne yapıyorsunuz?

NASIL BORÇLANMALI

BORÇLANMAK kötü değildir. Ancak değeri artacak şeylere borçlanma sağlıklı bir borçlanmadır. Borçlanırken neden, nasıl borçlandığınızı iyi değerlendirin. Borçlanma öncesinde iyi bir planlama yapın. Böylece geri ödemenizi bütçenize göre ayarlayabilirsiniz.

AMAÇLI BORÇ

Ev Borcu
Araba Borcu
Eğitim Kredisi

AMAÇSIZ BORÇ

Gereksiz alışveriş yada
Bütçeyi zorlayan düğün

İşaret diliyle bütçe yönetimi

PARAMI Yönetebiliyorum eğitimi alıp hayatı değişenlerden ve daha sonra öğrendiklerini daha fazla kişiye aktarmak için gönüllü eğitmen olan isimlerden bir diğeri de Buket Ela Demirel. İstanbul Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji bölümü mezunu olan Demirel, finansal okuryazarlık konusundaki bilinçlenmenin önemini fark edip bunu kendisi gibi işitme engellilere anlatmaya başlıyor. Paramı Yönetebiliyorum eğitimini işaret diliyle anlatan Demirel’i bu sayfaya taşıyan neden de, yine bir ‘birikim engel tanımıyor’ öyküsü.

Öykünün tamamını Demirel’den dinliyoruz: “Para amaç değil bir araç ve hayatımızın hemen her alanında para var. Bunun kontrolünü elime almak apayrı bir özgüven kazandırdı bana. İddialı bir cümle sanırım ama emin olun bilinçli olmak demek gerçekten yaşamanın ta kendisidir. Finansman konusunda öğrendiklerim eğitim, iş, sosyal hayatımda olumlu etkilerini gösterdi. Daha sağlıklı harcama ve tasarruf yapıyorsunuz. Gelir-gider, tüketim, birikim, yatırım, banka işlemleri, internet bankacılığı gibi temel ve önemli bilgiler edindim. Paramı Yönetebiliyorum eğitmeni olarak sosyal dezavantajlılara ulaşmayı hedefledim. Sonuçta para-finans konuları bizlerin de hayatında yer alıyor. Amacım benim gibi diğer işitme engelli bireylerin de (eğitimlerimi işaret diliyle anlatıyorum) finansal bilince sahip olması.

30 KİŞİYE EĞİTİM

İşitme engeli olan bireylerin her alanda yaşadığı ilk sorun iletişim. Onlar kendilerini anlattıklarında karşı taraf anlamıyor, karşı taraf konuştuğu zaman da onlar anlamıyor. Burada engel durumu aslında karşılıklı. Ama azınlık olduğumuz için engelli olan biz oluyoruz:) 30 katılımcıya finansal okuryazarlık eğitimi verdim. Bu yıl 50 katılımcıya daha vermeyi planlıyorum. Hedefim dezavantajlı kesimlerinde gelir-gider, tüketim, birikim, yatırım, banka işlemleri, internet bankacılığı gibi temel ve önemli bilgilere hakim olmaları.

İşitme engelliler iletişim engelliyle karşılaştıkları için para konularda güven sorunu yaşıyorlar. Acaba param çalınacak mı, dolandırıcılık mı, değer kaybedecek mi gibi tedirginliklerden her şeyi bizzat elden halletmeye çalışıyorlar. Eğitimde telefon ve internet üzerinden yapılan işlemler kısmına çok ilgi oldu. Gelir-giderin, birikimlerin nasıl kontrol altına alınabileceği konusunda fikir edindiler. Aradaki iletişim engelini kaldırdığım için aslında bildikleri birçok şeyi uygulama kısmına rahatlıkla geçtiler.

GÜVEN SORUNU YAŞIYOR

Her şeyden önce kazandığınız parayı daha etkili kullanmaya başlıyorsunuz. Yaşam tarzınız, tüketim alışkanlıklarınız, bütçeniz şekilleniyor. Bununla birlikte hedef ve hayallerinize daha net ve gerçekçi olarak odaklanıyorsunuz. İstek mi, ihtiyaç mı? slogan oldu katılımcılar arasında. Eğitimden bir süre sonra yeniden bu eğitimin olmasını istediler,demek ki çevrelerinde bir etki bıraktı. Talep olduğunu bilmek çok güzel. Bir de eğitimimde yeni evli çiftler vardı, daha eğitimin sonunu beklemeden aralarında bütçe için plan program çıkarmaya başladılar. Cimrilik, kontrollü olmak arasında ki bakış açıları daha net oldu. Sırf bu yüzden çok para harcayan ya da tam tersi hiç harcamamaya çalışan katılımcılar olduğunu gördüm.”

SİZ DE FİNANSAL OKUR YAZAR OLMAK İSTİYORSANIZ paramı YÖNETEBİLİYORUM eğİtİmlerİne Katılın. VISA EUROPE, 22 TÜRK BANKASI, KALKINMA BAKANLIĞI, UNDP VE HABİTAT derneği ORTAKLIĞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN PARAMI YÖNETEBİLİYORUM EĞİTİMİNİ www.paramiyonetebiliyorum.net ADRESİNDEN BAŞVURU YAPARAK ALABİLİRSİNİZ .

Haftaya Bursa’dan hayatta bİtmez denen borçların Nasıl kapatıldığını anlatıyoruz