Bireysel EmekliliÄŸe ‘elektronik’ gözetim

Bireysel Emeklilik Sistemi'nin güvenli ve etkin bir ÅŸekilde iÅŸletilmesini saÄŸlamak için kurulan EGM kamu otoritesinin sistem üzerindeki ‘‘elektronik gözü’’ olacak. EGM, kamu otoritesine rapor hazırlayacak.Åžirketlerin oluÅŸmaya baÅŸlamasıyla birlikte, Bireysel Emeklilik Sistemi'nin güvenliÄŸini ve etkinliÄŸini saÄŸlamak üzere kurulan EGM (Emeklilik Gözetim Merkezi) ÅŸirketleri günlük olarak denetleyecek.ÖdenmiÅŸ sermayesi 2.4 trilyon lira olan ve Hazine'nin A grubu hisse ile yer aldığı EGM'de 11 emeklilik ÅŸirketi de eÅŸit paylarla kurucu ortak. Genel Müdür Ali Canyürek, EGM'nin kuruluÅŸ amacını ‘‘Sistemin güvenli ve etkin bir ÅŸekilde iÅŸlemesini saÄŸlamak, katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak’’ ÅŸeklinde özetledi. Hem sektörde otorite olan Hazine ve SPK'nın karar almasına yardımcı olacak verileri, hem de kamuoyuna saÄŸlıklı bilgi aktarımı için gerekli verileri saÄŸlayacaklarını belirten Canyürek, yatırımcılar açışından EGM'nin önemini şöyle anlattı:‘‘Görevimiz, yaptırım gerektirebilecek fiillerin tespiti ve bunun yaptırım gücüne sahip ilgili kamu otoritesine raporlanması. EGM, herÅŸeyden önce kamu otoritelerinin Bireysel Emeklilik Sistemi üzerindeki elektronik gözü. Gözetimin ve denetimin, günlük olarak gerçekleÅŸtirilmesi sayesinde, katılımcıların haklarını ve menfaatlerini korumaya, güvenilir ve ÅŸeffaf bir sistem oluÅŸturmaya yönelik hedeflerimize ulaÅŸacağız.’’Sistemin iÅŸleyiÅŸi açısından ‘‘Zorunluluk derecesinde gerekli’’ dediÄŸi bu tür oluÅŸumların farklılıklar olsa da her ülkede olduÄŸunu belirten Canyürek, dünyada uygulanan bireysel emeklilik sistemlerinin hiçbirinin aynı olmadığını da vurguladı. Sistemin hızla oturması açışından baÅŸarının, en çok baÅŸlangıca baÄŸlı olduÄŸunu vurgulayan Canyürek, sözlerine şöyle devam etti: ‘‘2004 sonuna dek 11 emeklilik ÅŸirketi içinde en iyimser tahmin 700 bin, ortalama 400 bin katılımcının sisteme girmesi yönünde. Nedeni sistemin gönüllülük esasına dayalı olması tabi ki. Kısa vadede sistemin kurumsallaÅŸmasına dair ilk adımlar atılmış olacak, cazibesi bundan sonra ortaya çıkacak. Dev gibi heyecan verici bir ajanda var önümüzde. Heyecan verici, çünkü Türkiye'nin ekonomik stabilitesi açısından 5 yıl sonra baktığımızda doÄŸru yapılacak iÅŸlerin çok önemli sonuçlarını yaÅŸayacağız.’’Portföy Takasbank'ta saklanacakEmeklilik yatırım fonu nedir? Fon porföyünde hangi para ve sermaye piyasası araçları kullanılacak?Katılımcıların ödediÄŸi katkı paylarının deÄŸerlendirilmesi amacıyla, emeklilik ÅŸirketi tarafından SPK mevzuatına göre katılımcılar adına kurulan fondur. Fon portföyünde nakit, vadeli ve vadesiz mevduat, hisse senetleri, repo iÅŸlemleri, borsa para piyasası iÅŸlemleri, yatırım fonu gibi kamuya ilan edilen diÄŸer para ve sermaye piyasası araçları kullanılabilir.Fondaki varlıkların saklanması ve güvencesi nasıl saÄŸlanacak?Para ve sermaye piyasası araçları, fon adına Takasbank'ta saklanacak. DiÄŸer yatırım araçlarına ait varlıklar için, Takasbank'a gerekli bilgilerin aktarılması kaydıyla baÅŸka saklayıcıdan saklama hizmeti alınabilecek. Ayrıca yönetmelik gereÄŸi; fon malvarlığı yükümlülüklerin yerine getirilmesi dışında bir amaçla kullanılamaz, rehnedilemez, teminat gösterilemez, üçüncü ÅŸahıslar tarafından haczedilemez ve iflas masasına dahil edilemez.2030'da 98 milyar dolara ulaşılabilirCommercial Union Genel Müdürü Willam Lamb, Türkiye'de 18 yaşın üstünde Bireysel Emeklilik Sistemi'ne katılacak 43.6 milyon kiÅŸi bulunduÄŸunu belirtti. Lamb, ‘‘ÇeÅŸitli araÅŸtırmalar gösteriyor ki 2010 yılı sonuna kadar bu potansiyelin yaklaşık 2 milyonu, 2020 yılına kadar yaklaşık 5 milyonu ve 2030 yılına kadar da 8.5 milyonu sisteme katılacak’’ dedi. Fonlar konusundaki tahminleri ise 2010 yılı sonunda yaklaşık 9 milyar, 2020 sonunda 43.5 milyar dolar ve 2030 sonunda da yaklaşık 98 milyar dolar olarak aktaran Lamb, pazarda ilk yılda bireysel, sonraki yıllarda ise kurumsal hareketlilik beklediÄŸini söyledi.Lamb, toplam 2.5 katrilyon lira tutarında 6 adet emeklilik yatırım fonu için baÅŸvurduklarını açıklayan, ÅŸirket olarak Bireysel Emeklilik konusundaki deneyimlerine güvendiklerini vurguladı. Lamb, ‘‘En büyük avantajımız çok eski, köklü ve mali yapısı son derece güçlü bir ÅŸirket olmamız’’ derken, altı yıldır Türkiye'de de uzun vadeli tasarruf sigortaları yaparak sisteme hazırlandıklarını vurguladı.Åžirketin sermayesinin tamamı Ä°ngiliz Aviva Grubu'na ait. Emeklilik branşında faaliyet ruhsatını 26 AÄŸustos'ta alan ÅŸirket, 1991 yılından bu yana Türkiye'de faaliyet gösteriyor. Hedef 25-45 yaÅŸ arasını kucaklamakVakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen, sisteme ilk yıl için 400 bin civarında katılımcı, 250 milyon dolar civarında da fon büyüklüğüne ulaşılmasını bekliyor. Öğütgen ‘Türkiye'de 2002 yıl sonunda hayat sigortası sektörünün fon toplamının yaklaşık 1.2 milyar dolar olduÄŸu düşünüldüğünde, bu sistemin 10 yıl içinde yaklaşık 10 kat büyüyeceÄŸini tahmin ediliyor’ derken, sektörün ek istihdam yaratacağını da vurguladı. 25-45 yaÅŸ arasındaki çalışanları hedef kitle seçtiklerini ve toplam deÄŸeri 1 katrilyonu bulan 7 fon oluÅŸturduklarını belirten Öğütgen, Vakıf Emeklilik'in ilk yıl hedefinin 30 bin, onuncu yıl sonunda 300 bin katılımcı olduÄŸunu söyledi. GüneÅŸ Hayat Sigorta'nın dönüş izni alarak 14 Mart 2003'te yaptığı ünvan deÄŸiÅŸikliÄŸi ile Vakıf Emeklilik, sistemdeki 11 ÅŸirket arasına katıldı. Åžirketin, yüzde 53.90 Vakıflar Bankası'na ait. Yüzde 37'si GüneÅŸ Sigorta'nın olan ÅŸirkette, Vakıf Yatırım Menkul DeÄŸerler, Vakıfbank Personeli Özel Sosyal Güvenlik Hizmetleri Vakfı, GüneÅŸ Turizm Otomotiv Endrüstri'nin hissesi de bulunuyor. Acımasız rekabet ve iÅŸ kapısı olacakBaÅŸak emeklilik Genel Müdürü Tevfik Cansız, Bireysel Emeklilik'le yaratılacak uzun vadeli fonların, sermaye piyasalarının derinlik kazanmasına ve piyasalardaki dalgalanmanın giderek azalmasına katkıda bulunacağı görüşünde.Sistemin devletin üzerindeki sosyal güvenlik yükünü önemli ölçüde azaltacağını söyleyen Cansız, ‘‘Sistem çalışacak uzman ve aracılar nedeniyle doÄŸrudan istihdam yaratmanın yanı sıra oluÅŸacak fonların yatırıma dönüşmesi sonucunda dolaylı bir istihdam da yaratacak’’ dedi.Sistemin Türkiye'de hayli geciktiÄŸini vurgulayan Cansız, katılımcılara ÅŸirket deÄŸiÅŸtirme imkanı verilmesinin sektörde ‘‘acımasız bir rekabet’’ yaratacağını belirtti. Ä°yimser bir tahminle 5 yılda fon büyüklüğünün 3.5-4 milyar doları bulacağı, katılımcı sayısında 2 milyona ulaÅŸacağını söyleyen Cansız, kendi hedeflerini ise 300 bin katılımcı, yaklaşık 500-600 milyon dolar fon büyüklüğü ile yüzde 15'lik pazar payı olarak açıkladı. Cansız 6 fonla çalışmaya baÅŸlayacaklarını, zamanla bunlara yenilerinin katılacağını belirtirken, müşteriye ulaÅŸmak için Ziraat Bankası ÅŸubeleri ve Tarım Satış Kooperatifleri kanallarını da devreye sokacaklarını kaydetti.Mart ayında BaÅŸak Hayat'tan BaÅŸak Emeklilik'e dönüşen ÅŸirketin en büyük hissedarı yüzde 41 ile Ziraat Bankası. BaÅŸak Sigorta'nın yüzde 38 ortaklığının bulunduÄŸu ÅŸirkette, Ziraat Bankası Vakfı ve BaÅŸak Sigorta Vakfı'nın yüzde 10'ar, BaÅŸak Depoculuk'un ise yüzde 1 hissesi bulunuyor. Åžirketin ödenmiÅŸ sermayesi 20 trilyon lira.Yarın: Hayat sigortasından farkı nedir?Â