Bikinili kadın alkollü içki reklamında ‘istismar’a girer mi

TÜTÜN ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK) alkollü içki reklamlarını yeniden düzenleyen tebliği, sektörün önde gelen üreticilerini endişelendirdi. Sektör temsilcileri, tebliğde bir çok ifadenin yoruma açık bırakıldığını ve muğlak ifadelerden endişe duyduklarını dile getirirken, Mey İçki CEO’su Galip Yorgancıoğlu, “Görevlilerin kişisel eğilim, siyasi ya da kültürel tercihlerine göre keyfi biçimde yorumlayıp yaptırım uygulayabilecekleri bir belirsizlik var” dedi. Tebliğde cinselliğin istismar maddesini sorguladıklarını belirten Efes Bira Grubu Türkiye Bölge Başkanı Semih Maviş, “Cinselliğin istismarı hangisidir? Bikinili bir kadın mı, el ele tutuşan iki genç mi yoksa öpüşen bir çift mi” diye sordu.

İmaj zedeleniyor

Yeni tebliğde sözde düzenleme olarak yer alan yasakların birçoğunu ve ardında yatan zihniyeti anlamakta güçlük çektiklerini belirten Semih Maviş, şu değerlendirmeyi yaptı: “TAPDK’nın sözde çocuk ve gençleri korumaya yönelik yasakları Avrupa Birliği (AB) üyesi hiçbir ülkede mevcut değildir ve AB uygulamalarına aykırı bir durum teşkil etmektedir. Yıllar önce TAPDK yetkilileriyle birlikte tanımlamış olduğumuz reklam kısıtlamaları çerçevesinde sadece çocuklara ve gençlere değil, her kesime yönelik özendirici ya da teşvik edici reklam zaten yapılmamaktadır. Tebliğ ile Türkiye’nin yurtdışındaki imajı ciddi ölçüde zedelenecek. Bu tür girişimler AB üyeliğine yönelik çabalara engel teşkil etmektedir.”

Sektöre zarar verir

Türkiye’nin şarap konusunda son yıllarda önemli adımlar attığını dile getiren Doluca Şarapları Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kutman, şu bilgileri verdi: “Türkiye’de sadece şarap ve birada devam ettirilen nispi, yani fiyata endeksli ÖTV yüzünden ciddi bir kaynak kaybına uğruyoruz. TAPDK’nın yeni düzenlemelerini, içinde bulunduğumuz iletişim çağında, reklam ve tanıtım faaliyetlerimizi büyük oranda sınırlayacak ve şarap sektörünün gelişimine önemli ölçüde zarar verecek bir olay olarak görüyoruz.”

15 günlük süre

TAPDK’dan, sahte ya da kalitesiz içkilerle mücadele etmesini beklediklerini söyleyen Mey İçki CEO’su Galip Yorgancıoğlu, şöyle konuştu: “TAPDK’dan bir başka beklentimizde AB müzakerelerinde rakının Yunanistan’ın Uzo’su gibi milli içki kabul edilerek ayrıcalıklı bir konuma taşınması konusunda verdiğimiz ciddi mücadeleyi desteklemesiydi. TAPDK bu beklentilerimize yanıt vermek yerine satışlarımızı doğrudan engelleyecek bir tebliği önümüze koymayı tercih etti. Üstelik üstü kapalı, görevlilerin kişisel eğilim ve siyasi ya da kültürel tercihlerine göre keyfi biçimde yorumlayabilecekleri ve hatta yaptırım uygulayabilecekleri bir belirsizlikte. Tebliğin yürürlük süresinin dolmasına 15 gün kalmışken bu hatadan dönüleceğine inanıyoruz.”

Sektör 3 milyar lira vergi ödedi

SEKTÖRÜN ülke ekonomisine önemli katkılar sağladığını dile getiren Efes Bira Grubu Türkiye Bölge Başkanı Semih Maviş, şu bilgileri verdi: “sektör son yıllarda önemli yatırımlar yaptı. İhracatını artırdı. Alkollü içki sektörü 2008 yılında 2.2 milyar lira ÖTV verirken 850 milyon lire da KDV ödedi. Sektör geçtiğimiz yıl toplam 3 milyar 55 milyon lira vergi ödedi.”

Alkollü içki sektörünün yanıt aradığı sorular

YENİ tebliğde belirtilen yasakların birçoğunu anlamakta güçlük çektiklerini dile getiren alkollü içki üreticileri, şimdi şu sorulara yanıt arıyor:
 Sinemalarda alkollü içki reklamlarının yayınlanmasına, yılda üç belki dört adet vizyona giren 18+ olarak tanımlanmış filmlerin sonunda, yani seyirciler salonu terk ettikten sonra izin verilmesi nasıl bir düzenlemedir?
 Yazılı medya ve elektronik iletişim araçları ile reklam yapılması halinde çocuklara ve gençlere yönelik sayfa ve eklerde, program ve bölümlerde, spor sayfalarında alkollü içki reklamlarının yer almamasını karara bağlayanların ne demek istediğini anlamaya çalışıyoruz. 
 Hangi gazetenin gençlik sayfası olduğunu, gençlerin hangi sayfaları okuduğunu araştırıyoruz. Televizyon programlarının yer aldığı sayfa mı? Michael Jackson’un ölüm haberlerinin yer aldığı sayfalar mı? 
 Alkollü içki reklamlarında, içki tüketiminin diğer gıda maddeleri ile ilişkilendirilmesinin yasaklanmasını, yani rakı ile balığın, peynir ile şarabın ve cips ile biranın birlikte gösterilmesinin engellenme nedenini bilmek istiyoruz. 
 Alkollü içki reklamlarının cinselliğin istismarını içeren ifade ya da görüntüler içermeyecek olması ne demek? Bikinili bir kadın mı, el ele tuşuna iki genç mi yoksa öpüşen bir çift mi? Bunun kıstasını merak ediyoruz.
 Alkollü içki tüketiminin coğrafi, tarihi, kültürel, sanatsal ve benzeri ortak değerlerle ilişkilendirilmesinin tanımı ve kapsamı nedir?

Düzenleyici değil yasaklayıcı oldu

TAPDK’nın düzenleme görevlerine ilişkin beklentiler sürerken, tanıtım faaliyetlerine kısıtlamalar getiren tebliğe ilişkin görüşlerini açıklayan Galip Yorgancıoğlu, şu değerlendirmeyi yaptı: “TAPDK bu tebliğle sadece kendisini ‘düzenleyici değil yasaklayıcı bir kurum’ olarak konumlandırmakla kalmadı, gerçekten ülkemizin de dış dünyada AB idealinden giderek uzaklaşan bir algılamaya da taşımış oldu. Piyasamızda, Tekel döneminde hiçbir reklam ve pazarlama faaliyeti yapılmıyor olmasına karşılık rakı ve votka tüketiminin bir azalış trendine girdiği kolayca görülebiliyordu. Bu nedenle biz yatırımlarımızın en önemli bölümünü bu alana ayırdık. Yeni markalar yarattık, her marka için ciddi reklam ve tanıtım faaliyetleri yaptık, bunların desteğiyle tüketimdeki azalma eğilimini sadece durdurabildik.”

Alkollü içkileri yalnız başına için

TAPDK’nın, beklentilerine yanıt vermek yerine satışlarını doğrudan engelleyecek uygulamaları, bir tebliğle önlerine koymayı tercih ettiğini vurgulayan Galip Yorgancıoğlu, şöyle konuştu: “ Örneğin alkollü içki reklamlarında diğer gıda maddeleriyle ilişki kurulmamalı gibi bir karar, alkollü içkileri yalnız başına için çağrısı gibi algılanabilir. Ya da coğrafi, tarihi, kültürel, sanatsal değerlerle ilişkilendiren içerik kullanılmamalıdır demek, neredeyse içki reklamı yapmayın anlamına gelir. Eğer Galata Köprüsü’nün altında rakısını yudumlayan birinin fotoğrafını İstanbul tanıtımında kullanamazsak, birlikte ve keyifle yaşama kültüründen nasıl söz edebiliriz? Ülkemize turist çekmek için sahip olduğumuz önemli bir rekabet avantajını neden kullanmayalım.”

Üzüm bağlarını tanıtmak yasak mı

SÖZ konusu tebliğin 2’nci maddesinin ‘d’ bendinden yakınan Doluca Şarapları Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kutman, şu bilgileri verdi: “Bu madde ‘Alkollü içki reklamlarında, alkollü içki tüketiminin coğrafi, tarihi, kültürel, sanatsal ortak değerleri ile ilişkilendirilmesine dair içerik kullanılmamalıdır’ diye bir hüküm içeriyor. Bu durumda bizler Saroz Yarımadası’nda, Çanakkale Boğazı’na nazır bağlarımızdan veya tarihi Kapadokya Bölgesi’nde özel olarak yetiştirilen bağlarımızdan, bahsedemeyecek miyiz?”

Yerli ve yabancı  yatırımcı endişeli

SEKTÖRLE iletişime geçmeden alınan kararların yerli yabancı tüm yatırımcıları endişelendirdiğini söyleyen Türk Tuborg CEO’su Damla Birol, “Yatırımcıları bu kararlar etkiliyor ve endişelendiriyor. Sürekli olarak yapılan değişiklikler ve vergideki beklenmeyen artışlar iş planlarını etkiliyor. Türk Tuborg olarak 50’den fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. Kafalarda soru işareti yaratan konulardan uzaklaşmalıyız. Böyle bir dönemde iç piyasadaki kayıtdışılık, sahte ve kaçak içki konusuna dikkat çekilmeli” diye konuştu.

Şarap bölgeyle tanınır yoksa eksik kalır

ŞARAP kültürünün önemine değinen Kavaklıdere Şarapları Murahhas Azası Ali Başman, “Şarap kültürü bir mirastır. Bu mirası devam ettirmeliyiz. Ülkenin tanıtımında en önemli faktörlerden birisidir. Kaliteli şarap üretecek potansiyele sahibiz. Bunu tanıtmak da üretim kadar önemli. Turistlere bu şarabın özelliğini izah edemezsek bu şansımızı kullanamamış olacağız. Şaraplar bölgeleriyle tanınırlar. Bu önemli kriterleri ifade edemezseniz yapacağınız tanıtım eksik kalacaktır” dedi.

Tebliğ nasıl düzenlendi

Son 6-7 aydır düzenleme gündemdeydi.
Sektör temsilcileri 60-70 sayfalık AB müktesabatı ile ilgi bir görüş bildirdi.
Sonra TAPDK Başkanı değişti ve sektör önerilere cevap alamadı.
Tebliğ yayınlanmadan ve başkan değişmeden önce iletişim çok iyiydi.
Ancak sektör geçtiğimiz cumartesi sabahı düzenleme ile karşı karşıya kaldı.