Beyanname telaşı başlıyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 27, 2002 12:43
İşadamları, serbest meslek erbabı, zirai kazanç sahipleri ve faiz geliri elde edenlerin de aralarında bulunduğu yaklaşık 1.5 milyon mükellef için vergi dönemi başlıyor.
2001 yılında elde edilen ticari, zirai ve serbest meslek kazançları ile tahvil, bono ve kıyı bankacılığından elde edilen faiz gelirleri ve vergiye tabi diğer kazançlarla birlikte ev ve işyerlerini kiraya verenler bu gelirleri için 1 Mart'tan itibaren gelir vergisi beyannamesi verecek.
31 Mart'ın Pazar gününe rastlaması nedeniyle 1 Nisan Pazartesi günü sona erecek olan beyanname verme sürecinde tahakkuk eden verginin üçte birlik ilk taksiti de yatırılacak. Kanun gereğince ikinci taksit Haziran, son taksit de Eylül ayında ödenecek.
Gelirler Genel Müdürlüğü'nün belirlemelerine göre bu vergi döneminde 2001 yılı gelirleri için yaklaşık 1.5 milyon kişi beyanname verecek. Ticari ve serbest meslek kazanç sahipleri, geçen yıl zarar etse bile hayat standardı esası nedeniyle belli bir tutarda vergi ödemek zorunda olacak.
2001'de vergiye tabi sadece kira geliri bulunanlar Ocak ayında gelir vergisi beyannamesi verip, verginin üçte birlik bölümünü yatırmıştı. Basit usulde vergiye tabi mükelleflerin 1 Şubat'ta başlayan beyanname verme dönemi de yarın akşam sona eriyor.
MEVDUAT FAİZİ VE REPOYA BEYAN YOK
Bu arada indirim oranı nedeniyle geçen yıl vergi beyannamesi vermeyen rant geliri sahipleri de, bu yıl beyanname ve vergi kapsamında bulunacak. Bu grupta indirim oranı yüzde 50.7 olarak uygulanacak.
Gelirler Genel Müdürlüğü, menkul sermaye iradı elde edenlerin gelir vergisi beyannameleri konusunda bir rehber hazırlayarak, defterdarlıklara ve vergi dairelerine gönderdi. Gelirlerin İnternet sitesine de yüklenen rehberde, menkul sermaye iratlarının nasıl vergilendirileceği hakkında detaylı açıklamalar yeraldı.
Buna göre, Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, mevduat faizi, özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları, repo gelirleri ve menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları için tutar ne olursa olsun bu yıl da beyanname verilmeyecek. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilse bile, bu kazançlar söz konusu beyannameye dahil edilmeyecek.
Aynı şekilde 7 Ekim 2001 tarihinden itibaren düzenlenen şahıs sigorta poliçeleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratları için de beyanname verilmeyecek.
BONO VE TAHVİLDE DURUM
Diğer menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesinde ise şu esaslar geçerli olacak:
-26 Temmuz 2001 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilen Devlet tahvili veine bonosu faizleri: Yüzde 50.7'lik indirim oranı uygulandıktan sonra 2001 yılı takvim yılında elde edilen ve beyana tabi olan menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-26 Temmuz 2001 tarihinden itibaren TL cinsinden ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri: İndirim oranı ve 50 milyar liralık istisna uygulandıktan sonra, yıl içinde elde edilen menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-26 Temmuz 2001 tarihinden önce ihraç edilen dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ve diğer her türlü tahvil ve bono faizleri: İndirim oranı ve 50 milyar liralık istisna uygulanmayacak. 2001'de elde edilen beyana tabi menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-26 Temmuz 2001 tarihinden sonra ihraç edilen dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden Devlet tahvili veya Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri: İndirim oranı geçerli olmayacak. 50 milyar liralık istisna uygulandıktan sonra sağlanan gelirin toplamı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-Her nev'ii alacak faizleri: İndirim oranı uygulaması sonucu kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecek.
-Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri: Tutar ne olursa olsun beyanname verilecek. TL cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen faiz gelirlerinde indirim oranı uygulaması sonucu kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecek.
-Hepsinin bir arada elde edilmesi: Vergi kesintisine tabi olmayan menkul sermaye iratları, tutar ne olursa olsun beyan edilecek. Vergi kesintisine tabi menkul sermaye iradı ile kesintiye tabi olmayan iradın toplamı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa tamamı için beyanname verilecek.
Bu arada menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerin beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısmı, hesaplanan vergiden mahsup edilecek.
GURBETÇİLER NE YAPACAK?
Çalışma veya oturma izni alarak 6 aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşamakta olan Türk vatandaşları ise Türkiye'de elde ettikleri vergi kesintisine tabi menkul sermaye iratları için tutar ne olursa olsun beyanname vermeyecek.
Bu vatandaşlarımız, Türkiye'de elde ettikleri ve vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratları için ise bildirimde bulunacak.
2001'DE NE OLMUŞTU?
Öte yandan, geçen yıl Mart ayında verilen ve Gelirler Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezi'nde değerlendirmesi yapılan beyannamelerde vergiye tabi gelir 3 katrilyon 451.3 trilyon lira olarak belirlenmişti. Bu gelire de 971 trilyon 689 milyar liralık vergi tahakkuk ettirilmişti.
Toplam 1 milyon 339 bin 756 beyanname verilen 2001'de ticari kazanç sahiplerinden 366 bin 477'si zarar, 835 bin 915'i de kar bildiriminde bulunmuştu. Serbest meslekte zarar bildirenlerin sayısı 20 bin 836, kar beyan edenlerin sayısı da 67 bin 713 olarak tespit edilmişti.
31 Mart'ın Pazar gününe rastlaması nedeniyle 1 Nisan Pazartesi günü sona erecek olan beyanname verme sürecinde tahakkuk eden verginin üçte birlik ilk taksiti de yatırılacak. Kanun gereğince ikinci taksit Haziran, son taksit de Eylül ayında ödenecek.
Gelirler Genel Müdürlüğü'nün belirlemelerine göre bu vergi döneminde 2001 yılı gelirleri için yaklaşık 1.5 milyon kişi beyanname verecek. Ticari ve serbest meslek kazanç sahipleri, geçen yıl zarar etse bile hayat standardı esası nedeniyle belli bir tutarda vergi ödemek zorunda olacak.
2001'de vergiye tabi sadece kira geliri bulunanlar Ocak ayında gelir vergisi beyannamesi verip, verginin üçte birlik bölümünü yatırmıştı. Basit usulde vergiye tabi mükelleflerin 1 Şubat'ta başlayan beyanname verme dönemi de yarın akşam sona eriyor.
MEVDUAT FAİZİ VE REPOYA BEYAN YOK
Bu arada indirim oranı nedeniyle geçen yıl vergi beyannamesi vermeyen rant geliri sahipleri de, bu yıl beyanname ve vergi kapsamında bulunacak. Bu grupta indirim oranı yüzde 50.7 olarak uygulanacak.
Gelirler Genel Müdürlüğü, menkul sermaye iradı elde edenlerin gelir vergisi beyannameleri konusunda bir rehber hazırlayarak, defterdarlıklara ve vergi dairelerine gönderdi. Gelirlerin İnternet sitesine de yüklenen rehberde, menkul sermaye iratlarının nasıl vergilendirileceği hakkında detaylı açıklamalar yeraldı.
Buna göre, Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, mevduat faizi, özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları, repo gelirleri ve menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları için tutar ne olursa olsun bu yıl da beyanname verilmeyecek. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilse bile, bu kazançlar söz konusu beyannameye dahil edilmeyecek.
Aynı şekilde 7 Ekim 2001 tarihinden itibaren düzenlenen şahıs sigorta poliçeleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratları için de beyanname verilmeyecek.
BONO VE TAHVİLDE DURUM
Diğer menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesinde ise şu esaslar geçerli olacak:
-26 Temmuz 2001 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilen Devlet tahvili veine bonosu faizleri: Yüzde 50.7'lik indirim oranı uygulandıktan sonra 2001 yılı takvim yılında elde edilen ve beyana tabi olan menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-26 Temmuz 2001 tarihinden itibaren TL cinsinden ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri: İndirim oranı ve 50 milyar liralık istisna uygulandıktan sonra, yıl içinde elde edilen menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-26 Temmuz 2001 tarihinden önce ihraç edilen dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ve diğer her türlü tahvil ve bono faizleri: İndirim oranı ve 50 milyar liralık istisna uygulanmayacak. 2001'de elde edilen beyana tabi menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-26 Temmuz 2001 tarihinden sonra ihraç edilen dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden Devlet tahvili veya Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri: İndirim oranı geçerli olmayacak. 50 milyar liralık istisna uygulandıktan sonra sağlanan gelirin toplamı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa beyanname verilecek.
-Her nev'ii alacak faizleri: İndirim oranı uygulaması sonucu kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecek.
-Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri: Tutar ne olursa olsun beyanname verilecek. TL cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen faiz gelirlerinde indirim oranı uygulaması sonucu kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecek.
-Hepsinin bir arada elde edilmesi: Vergi kesintisine tabi olmayan menkul sermaye iratları, tutar ne olursa olsun beyan edilecek. Vergi kesintisine tabi menkul sermaye iradı ile kesintiye tabi olmayan iradın toplamı 4.9 milyar lirayı aşıyorsa tamamı için beyanname verilecek.
Bu arada menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerin beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısmı, hesaplanan vergiden mahsup edilecek.
GURBETÇİLER NE YAPACAK?
Çalışma veya oturma izni alarak 6 aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşamakta olan Türk vatandaşları ise Türkiye'de elde ettikleri vergi kesintisine tabi menkul sermaye iratları için tutar ne olursa olsun beyanname vermeyecek.
Bu vatandaşlarımız, Türkiye'de elde ettikleri ve vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratları için ise bildirimde bulunacak.
2001'DE NE OLMUŞTU?
Öte yandan, geçen yıl Mart ayında verilen ve Gelirler Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezi'nde değerlendirmesi yapılan beyannamelerde vergiye tabi gelir 3 katrilyon 451.3 trilyon lira olarak belirlenmişti. Bu gelire de 971 trilyon 689 milyar liralık vergi tahakkuk ettirilmişti.
Toplam 1 milyon 339 bin 756 beyanname verilen 2001'de ticari kazanç sahiplerinden 366 bin 477'si zarar, 835 bin 915'i de kar bildiriminde bulunmuştu. Serbest meslekte zarar bildirenlerin sayısı 20 bin 836, kar beyan edenlerin sayısı da 67 bin 713 olarak tespit edilmişti.