OluÅŸturulma Tarihi: Temmuz 23, 2004 00:00
Türkiye’nin cari işlemleri mayıs ayında 1 milyar 580 milyon
dolar açık verdi, ocak-mayıs dönemi iibariyle cari açık 8 milyar 811 milyon dolara ulaştı. Beş aylık cari açık, geçen yılın aynı dönemindeki 4.4 milyar dolarlık açığın yüzde 101.4 üzerinde çıktı.Merkez Bankası mayıs ayı ödemeler dengesi gelişmelerini açıkladı. Buna göre mayıs ayında 1 milyar 580 milyon dolar cari işlemler açığı verildi. İlk dört aya ilişkin daha önce açıklanan cari açık tutarları da revize edildi. Revize verilere göre ocak ayında 998 milyon, şubatta 2 milyar 135 milyon, martta 2 milyar 191 milyon, nisanda 1 milyar 970 milyon dolar tutarında cari açık yaşandı. Beş aylık cari açık 8 milyar 811 milyon dolara ulaştı.REKOR DIŞ TİCARET AÇIĞIİlk beş aylık dönemde dış ticaret açığı, yüzde 130.9 artarak 10 milyar 30 milyon dolar oldu. Bu gelişme; ihracat (FOB) gelirleri yüzde 29.3 oranında artarak 23 milyar 123 milyon dolar ve bavul ticareti yüzde 14.3 artarak 1 milyar 604 milyon dolar olurken,
altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının yüzde 47.2 artışla 36 milyar 958 milyon dolara ulaşmasından kaynaklandı.Hizmetler dengesi ise ocak-mayıs döneminde 2 milyar 477 milyon dolar tutarında fazla verdi. Bu alanda elde edilen fazla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 54 arttı. Bu kapsamda beş aylık turizm geliri, yüzde 51.1 artışla 3 milyar 651 milyon dolara ulaştı, aynı dönemdeki 934 milyon dolarlık turizm harcaması sonucunda net turizm geliri yüzde 62.3 artarak 2 milyar 717 milyon dolar oldu. Bu dönemde Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turist sayısında yüzde 52.6’lık artış yaşandı.Taşımacılık gelirleri, yüzde 22.1 artarken, ithalattaki artışa paralel olarak taşımacılık kaleminin bir alt kalemi olan navlun giderlerinde gözlenen yüzde 54.7’lik artıştan dolayı taşımacılık giderleri yüzde 45.6 oranında artış gösterdi; böylece net taşımacılık giderleri, geçen yıla göre 269 milyon dolar artarak 422 milyon dolara yükseldi.YATIRIM GELİRLERİ DENGESİ Yatırım gelirleri dengesi geçen yıl ilk beş ayda 2 milyar 443 milyon dolar, bu yılın aynı döneminde ise 2 milyar 402 milyon dolar çıkışla sonuçlandı. Bu kapsamda yer alan doğrudan yatırım gelirleri 293 milyon, portföy yatırım gelirleri 710 milyon ve diğer yatırım gelirlerinde 1 milyar 399 milyon dolarlık net çıkışlar yaşandı. Diğer yatırımlar altında yer alan uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.2 azalarak 1 milyar 650 milyon dolar oldu. Cari transferler, yüzde 42.3 artarak 1 milyar 144 milyon dolara ulaştı. Bu kapsamda, 320 milyon dolarlık işçi dövizi girişi, 764 milyon dolarlık bedelsiz ithalat gerçekleşti, resmi transferler de 60 milyon dolar oldu.SERMAYE HAREKETLERİ İlk beş ayda finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, önceki yıla göre yüzde 91.4 artışla 6 milyar 318 milyon dolar oldu.Bu kapsamda doğrudan yatırımlar yoluyla giren net döviz 165 milyon dolar olurken, portföy yatırımlarında yaşanan net giriş 2 milyar 31 milyon dolara ulaştı. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri de içeren "yurt dışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar", 520 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu tutarın 68 milyon doları, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerin net tutarını oluşturdu. Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları net yatırımlarda ise net 355 milyon dolar artış gerçekleşti.Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler bölümünde Hükümet’in Mayıs ayında yurt dışına yönelik yeni tahvil ihracı veya geri ödemesi gerçekleştirmediği görüldü. Bunun sonucunda ilk üç aydaki 11 milyon ABD dolarlık net geri ödeme rakamı ocak-mayıs döneminde de değişmedi. Yurt dışında yerleşik kişiler, beş ayda
hisse senedi piyasasında 347 milyon dolar net satım gerçekleÅŸtirirken, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 1 milyar 250 milyon dolar net alım gerçekleÅŸtirdi.Ticari ve diÄŸer krediler ile mevduatlardan oluÅŸan "diÄŸer yatırımlar" kaleminde ise 4 milyar 202 milyon dolar net giriÅŸ yaÅŸandı. BeÅŸ ayda net 593 milyon dolar tutarında ihracat iÅŸlemleri karşılığı yurt dışına kredi açıldı, nakit kredilerde ise 297 milyon dolarlık net kredi ödemesi gerçekleÅŸti. Bankaların yurt dışı muhabirleri nezdindeki döviz mevcutları kaleminde ise 650 milyon dolar azalış gözlendi. Ä°thalatın finansmanı amacıyla saÄŸlanan ticari krediler kaleminde ithalat artışına baÄŸlı olarak 410 milyon dolar uzun vadeli ve 1 milyar 225 milyon dolar kısa vadeli olmak üzere toplam 1 milyar 635 milyon dolar net kullanım olduÄŸu gözlemlendi.Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Merkez Bankası’nın 1 milyar 737 milyon dolar kredi geri ödemesi gerçekleÅŸtirdi, Hükümet’in ise net olarak 368 milyon dolar tutarında kredi kullandığı görüldü. Hükümet’in yurt dışı piyasalar ve diÄŸer uluslararası kuruluÅŸlardan saÄŸladığı kredi tutarı 630 milyon doları bulurken, gerçekleÅŸtirdiÄŸi geri ödeme 1 milyar 116 milyon dolar oldu.Â
button