Belirsizlik çözülürse yabancı geri gelir

EKONOMİST Timothy Ash, Türkiye piyasalarının çok iyi tanıdığı, Türkiye’yi de tam 16 yıldır yakından izleyen biri. 2000 yılından beri çeşitli uluslararası yatırım kurumlarında gelişen piyasalar üzerinde çalışıyor ve ilgi alanı da Türkiye piyasası. Geçen hafta Siyah Kalem Mühendisliğin davetiyle Türkiye’de olan Timothy Ash ile bir araya geldik. Sohbetin gündemi elbetteki Türkiye’de kurların aşırı yükselmesi ve yabancı yatırımcının çıkışı oldu. Ash, öncelikle Türkiye’nin güçlü olduğu mali disiplini, makro göstergeleri, bankacılık sistemi, girişimcilik ruhu ve jeopolitik konumuna dikkat çekerek şöyle konuştu: “Roket bilimci olmaya gerek yok. Güvenlik ve terör sorunu belki kolay çözülemez ama para politikası çözülebilir. Türkiye dış basında her hafta bir terör olayıyla gündeme geliyor. 2000 yılından beri Türkiye ekonomisine bakıyorum. Benim bile 15 Temmuz’da aslında ne olduğunu anlayabilmem için çok uğraşmam gerekti. Dış basın 1 ay anlamadı. Benim anlayamadığımı 20 ülkeye bakan yatırımcı nasıl anlasın. Bazı faktörleri kontrol edemezsiniz ama kuru stabilize edebilirsiniz. Merkez Bankası çok akıllı davranıyor ama yatırımcının gözünde belirsizliği yok etmeli. Siz kurun haftaya ne olacağını bilemiyorken New York’taki yatırımcı nereden bilsin.”

İKNA GEREKİYOR

Ash, gelişmekte olan ülkelere yatırım yapan yatırımcının Nijerya’ya da Gana’ya da yatırım yaptığına işaret ederek, “Yatırımcı riskten değil belirsizlikten hoşlanmaz. Riske fiyat biçersin ama belirsizliğe fiyat biçemezsin. Türkiye’deki politika yapıcıların, Türkiye’nin hâlâ yatırım yapılabilir bir ülke olduğuna yatırımcıları çok ciddi şekilde ikna etmesi gerekiyor. 2002-2013 yılları arasında yatırımcılar çok ciddi miktarda Türkiye varlıklarına yatırım yaptı. Artık yatırım yapanlar bile iç politikayı anlamıyor. Global gelişmelere bakıp Türkiye’yi Brezilya, Güney Afrika, Rusya ile kıyaslayıp karar veriyorlar” diye konuştu.

ENDİŞE VERİCİ

Ash, TL’nin çok zayıfladığını belirterek gelinen fiyat seviyelerini endişe verici ve rahatsız edici olarak tanımladı. Merkez Bankası’nın seçeneğinin kalmadığı noktalara gelindiğini vurgulayan Ash, doğru kararının gelmemesinin ise bir kredi krizi doğurabileceği uyarısı yaptı. Türkiye’de bu yılın özel sektörün dış borç ödemeleri açısından kritik olduğuna ve rakamın da 180 milyar dolarlar mertebesinde olduğuna işaret eden Ash, “Bu dış borcu kullananlar ağırlıklı olarak Türkiye’nin büyük kurumları. Likiditeleri yüksek. Merkez Bankası kararlı davranırsa kârları etkilenir ama bir kredi riski yaşanmaz. Ama Merkez Bankası faizi ve kuru rasyonel ve piyasa odaklı yönetmezse kredi riski çıkar. TL’nin bu zayıflığı kredi riskini getiriyor ve temerrüt riskini artırıyor. Şimdiye kadar hiçbir Türk şirketinin temerrüt riskine maruz kaldığını da görmedik. Ama olası bir kredi krizi ise orta vadede 3-5 yıl ekonominin zorlanması anlamına gelir” dedi.

EN İYİSİ BAŞKAN DURMUŞ YILMAZ’DI

ESKİ Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın çok iyi bir merkez bankacı olduğunu belirten Ash, 2005 yılında yapılması gereken hareketin 2006 yılında yapıldığı için Yılmaz’ın 6 puan, 2013 yılında yapılması gerekenin ise 2014’te yapıldığı için Başçı’nın 4.5 puan faiz artırmak zorunda kaldığını hatırlattı. Şu anda hangi yöntemle hesaplanırsa hesaplansın TL’nin çok ucuzladığına ve 2003 yılındaki reel efektif kur seviyelerine geri döndüğüne dikkat çeken Ash, “Yabancı yatırımcılar TL’nin güçleneceğine değil, zayıflayacağına inanıyor. Bunun nedeni de Merkez Bankası politikalarının inandırıcı bulunmaması. 2014 yılında yabancının hissiyatını hızlı değiştirmişlerdi. TL’nin güçlü olması Türk vatandaşları içinde önemli. Güçlü TL iç talebi de canlandıracak. Bu güven krizini aşmak için faizlerde yükselişe ihtiyaç var. Ne kadar uzun beklerse o kadar fazla yapmak zorunda kalır. Şimdi yapsa daha hızlı sinyal göndermiş olur. Yatırımcının, Merkez’in pozitif güven şokuna ihtiyacı var” diye konuştu.

PİYASA, MURAT ÇETİNKAYA’YI TEST EDİYOR

EKONOMİST Ash, 24 Ocak’ta yapılacak Para Politikası Kurulu’nda Merkez Bankası’nın TL’nin gidişatını tersine çevirebileceğini düşünüyor. Bankanın 100 baz puanlık artırımla değer kaybını sınırlayacağına inanan Ash, “Ama 2 hafta daha beklerse belki 500 baz puanı konuşuruz” dedi. Ash, piyasaların Durmuş Yılmaz ve Erdem Başçı’yı test ettiği gibi şimdi de Murat Çetinkaya’yı test ettiğini kaydederek, “15 Temmuz sonrasına Merkez Bankası çok daha katı tepki verseydi Moody’s notu düşürmezdi. Şimdi de kuvvetli tepki vermezse 27 Ocak’ta da Fitch’te düşürür” dedi.