Belediye kaynak peşinde

Büyükşehir Belediyesi'nde özel bir ekip, belediyenin 17 iştirak şirketinden 5'ini 2001 yılı içinde halka açmak için çalışıyor. Büyükşehir, tahvil ihracıyla yeni kaynaklar oluşturmayı da hedefliyor. Bir başka proje de Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı şirketi kurmak. Büyükşehir Belediyesi'nde özelleştirme ve tahvil ihracı çalışmalarını mali işlerden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Mesut Pektaş'la konuştuk.

Neden halka açılacaksınız?- Türkiye ekonomisi önümüzdeki beş yılda daha zor bir dönem geçirecek. Bu belediyeyi nasıl etkileyecek? Seçimden sonra cevabını aradığımız soru buydu. Bu nedenle yeni kaynak arayışlarına gerek vardı.

Nasıl bir yöntem izliyorsunuz?

- İşe Büyükşehir Belediyesi ve kuruluşlarının reytingini ölçtürmekle başladık. Bu çok önemli bir adım.

Reyting çalışması nasıl yürütüldü?

- Uluslararası denetim kuruluşları, Büyükşehir Belediyesi ve belediyeye bağlı tüm kuruluşların mali raporlarını inceliyor. Ayrıca merkezi hükümet, Hazine, Planlama, Maliye, İçişleri ve Sayıştay nezdinde yapılan çapraz kontrollerle belediye kuruluşlarının mali yapısındaki şeffaflık ve borç geri ödeme kabiliyeti tespit ediliyor. Bu çalışmayı yaptırdık.

Sonuç ne çıktı?

- Büyükşehir'in reytingi Hazine'nin reytingiyle aynı. Zaten teknik olarak Hazine'nin reytingini geçmemiz mümkün değil.

225 milyon dolar borç

Reyting ne sağlayacak?

- Birincisi; şayet uluslararası piyasalara tahvil ihracı yoluna gidersek, Hazine garantisine ihtiyaç duymadan tahvil ihracı yapmamız mümkün olacak. İkincisi; Büyükşehir Belediyesi'nin mali yapısının şeffaflığı hakkındaki beklentiler cevaplanmış olacak.

Büyükşehir'in mali durumu nedir?

- Belediye şu anda satın aldığı malların, yaptırdığı işlerin ve ihalelerin hakedişlerini zamanında ödüyor. İSKİ dev yatırımlar yapılıyor. Sadece İSKİ'nin bu yatırımlar nedeniyle 20 yıl geri ödemeli Hazine garantili 255 milyon dolar borcu var. İSKİ'nin mali yapısı bu borcu ödemeye uygun. İştiraklerimizin de kamu kuruluşlarına hiçbir borcu yok.

17 şirketiniz var. Hangilerini kısmen özelleştirmeyi düşünüyorsunuz?

- İGDAŞ, İDO, KİPTAŞ, Ulaşım AŞ ve Halk Ekmek. Bu şirketleri hangi metodlarla özelleştirebileceğimizle ilgili Türk Ekonomi Bankası'yla (TEB) görüşme yaptık.

Hangi metodlar?

- Farklı stratejiler üzerinde duruyoruz. Halka arz suretiyle doğrudan borsaya açılmak mı yoksa blok satış suretiyle çoğunluk hissesinin birilerine devredilmesi mi ya da varlık satışının mı yapılması gerekiyor? Bunu araştırıyoruz. TEB bu çalışmayı tamamladı.

Gelinen nokta nedir?

- Şirketlerin mali yapılarının, uluslararası muhasebe standartları çerçevesinde denetlenmesini Arthur Andersen'a yaptırdık. Daha sonra Sayın Gürtuna'nın başkanlığında Arthur Andersen, TEB, şirket ve Belediye'nin yöneticileri bir araya geldik. Şu anda değerlendirme çalışmaları sürüyor.

İlk olarak hangi şirket özelleştirilecek?

- İGDAŞ'ı büyüteç altına aldık. 2001'in ocak ayında ciddi mesafeler almış olacağız. Uygun zaman ve ortam oluştuğunda özelleştirmeye başlayacağız. Daha sonra diğer dört şirket için aynı çalışmaları yapacağız.

Elde edilecek geliri hangi alanlarda harcayacaksınız?

- Yatırım cazibesi olan şirketlerimizi özel sektöre devredip yeni kaynaklar oluşturmak istiyoruz. En büyük sorun ulaşım. Hazırladığımız master plan İstanbul'u baştan başa kuşatacak metro ve tramvay hatlarının açılmasını öngörüyor. Ama en küçük proje için milyon dolarlar gerekiyor.

Tahvil ihracını sadece iç piyasalara mı yapacaksınız?

- Tahville ilgili uluslararası boyutu reytingle belli bir noktaya getirdik. Belediye Meclisi'nde kararı alacağız ve Vali'nin onayına sunacağız. Oradan İçişleri'ne, sonra da Hazine'ye gidecek.

Tahvil ihracı talebini Belediye Meclisi'ne ne zaman getireceksiniz?

- Bu ay içinde. Karar Meclis'ten geçtikten sonra iş Ankara'ya kalıyor.

Hazine bu işe olur verir mi?

- Hazine'yi sürekli bilgilendirdik. Çalışmalarımız müspet bir şekilde devam ediyor.

Başkan Gürtuna geçtiğimiz ay ABD'de bazı finans çevreleriyle görüştü. Bu görüşmelerden ne çıktı?

- Uluslararası şirketlerin gözü İstanbul'da. Yap-işlet-devret modelinin de İstanbul'a belediyenin kasasından para çıkmadan birçok proje kazandıracağına inanıyoruz.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı projesinin amacı nedir?

- İstanbul, atıl bir gayrımenkul deposu. Bunları harekete geçirmek istiyoruz. GYO (Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı) projesi için Sermaye Piyasası Kurulu'na başvurduk.

Büyükşehir Genel Sekreter Yardımcısı Mesut Pektaş, 1953 Malatya doğumlu. ODTÜ Ekonomi-İstatistik bölümü mezunu. Yüksek lisansını ABD'de yaptı. Maliye Teftiş Kurulu'nda müfettiş yardımcısı, müfettiş ve başmüfettiş oldu. Al-Baraka, Med Union Containers ve Petrol Ofisi'nde çalıştı. Şimdi Büyükşehir Belediyesi mali işlerden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı

BELEDİYENİN NOTU BB-

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, ekim ayında Büyükşehir Belediyesi’ni uzun dönem yabancı para cinsinden BB- (BB eksi) notu ile derecelendirdi. Fitch, bu değerlendirmede, İstanbul’un Türkiye’nin iş merkezi olarak oynadığı rol ve büyüklük, Türk standartları içinde belediyenin güçlü sosyo-ekonomik yapısı, iyileşen mali durumu, esnek bütçe yapısı ve uygun borç seviyesinin olumlu noktaları oluşturduğunu belirtti.

Faiz dışı bütçe fazlası

Açıklamada şöyle deniliyordu: ‘‘Belediye, 1993'den bu yana her yıl bütçede faiz dışı bütçe fazlası yaratmaktadır. 1999 sonu itibariyle yaklaşık 500 milyon dolar fazla yaratması beklenmektedir. Belediye harcamalarının yüzde 42’sini cari giderler ve yüzde 58’ini yatırım giderleri oluşturmaktadır. Sermaye yatırımlarının 3’te 2’sini altyapı yatırımları ve büyük oranda toplu ulaşım sistemi yatırımları oluşturmaktadır. Bu durum faaliyet bütçesini etkilememekle birlikte mali dengede baskı oluşturmaktadır.’’

Borçların durumu

Büyükşehir Belediyesi’nin toplam borç stoku 441 milyon dolar. Raporda şöyle deniyor: ‘‘Borcun 184 milyon doları merkezi yönetime ve 257 milyon doları ise üç belediye şirketine aittir. Mevcut borç stoku yönetilebilir seviyede görülmektedir. 1999 yılı faaliyet gelirleri, faiz harcamaları çıkarıldığında, toplam borç servisinin 9.7 katıdır. Ayrıca, 1999 itibariyle toplam borç, harcama bütçesinin yüzde 4.2’sini oluşturmaktadır. Büyükşehir Belediyesi’nin şu anda sahip olduğu borcu döviz ve faiz riski taşımaktadır.’’