Beklenen deprem hasarı 120 milyar dolar

BÜYÜK can ve mal kayıplarına neden olan, 130 binin üzerinde binanın yıkıldığı, 380 bine yakın da konut ve işyerinin hasar gördüğü, ekonomiye ise maliyeti 20 milyar doları bulan Marmara Depremi’nin üzerinden 16 yıl geçti. 17 Ağustos 1999’daki o büyük deprem; bize hem Türkiye’nin bir deprem ülkesi hem de depremlere hazır olmamız gerektiğini öğretti. Aradan geçen sürede de depremlerin neden olacağı can ve mal kayıplarının önüne geçmek, hasarı azaltmak için birçok çalışma başlatıldı. Bu kapsamda Marmara Depremi’nin hemen ardından; depremlerin yarattığı kaybın sigorta sistemi aracılığı ile azaltılması amacıyla Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kuruldu ve zorunlu deprem sigortası uygulamasına geçildi. Sadece deprem sigortası değil, depremin yaratacağı hasarı azaltıcı tüm sigortalarda önemli gelişme sağlandı.

MARMARA DEPREMİ
1999 depreminde tüm konutların sadece 500 bini depreme karşı sigortalıyken, bugün Türkiye’de sigortalanabilir 17.6 milyon konutun 7.1 milyonunun zorunlu deprem sigortası; 5.3 milyonunun da konut paket poliçesi bulunuyor. Böylece konutlarının yüzde 50’ye yakını depreme karşı sigortalandı. Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen, Marmara Depremi’nin GSYH’nin yüzde 7.4’ü oranında ekonomik kayba yol açtığını belirterek, dünyanın en büyük reasürans şirketi Swiss Re tarafından gerçekleştirilen çalışmalara göre 2050 yılına kadar gerçekleşme riski yüzde 50 olarak belirtilen İstanbul merkezli 7.5 büyüklüğünde bir depremin, GSYH’nin yüzde 11-15’i oranında yani, 90-120 milyar dolarlık bir kayba neden olacağını söyledi.
Bu oranın Türkiye ekonomisi üzerinde ciddi bir etki yaratacağını ifade eden Uğur Gülen, “Marmara depreminde sigortalılık oranı düşük olduğundan 20 milyar dolarlık hasarın sadece yüzde 5’i sigorta şirketleri tarafından karşılandı. Bugün ise DASK’ta, yaklaşık 10-12 milyar TL’lik güvence birikimi sağlandı. Olası İstanbul depreminin yaratacağı 90-120 milyar dolarlık hasarın yaklaşık 25-30 milyar doları sigorta sektörü tarafından karşılanacak. 1999 yılına göre daha iyi durumdayız ama almamız gereken çok yol var” değerlendirmesini yaptı.

Sadece DASK yetmez
Uğur Gülen, zorunlu deprem sigortasında en yüksek teminatın 150 bin lira olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Konutun değerinin DASK tarafından verilen teminat tutarını aşması durumunda, sigortalıların aşan kısım için konut sigortası yaptırarak, ek teminat alması gerekiyor. İhtiyaç sadece konutun yeniden inşası değil, geleceğe umutla bakılmasına olanak tanınmasıdır. İş durumu kaybı, acil temel ihtiyaçların giderilmesi gibi kazazedelerin hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmelerini sağlayacak ihtiyaçların giderilmesi önemli. Bu da DASK’ı destekleyici ek sigortalarla mümkün."
5.3 milyon konutu sigortaladık
Uğur Gülen, Türkiye’nin yüzde 96’sının, nüfusun da yüzde 98’inin aktif deprem bölgelerinde bulunduğunu hatırlatarak, “Dünyada son 100 yıldaki depremlerin yarattığı ekonomik kayıplara bakıldığında Türkiye, Tayvan’ın ardından 2. sırada. Türkiye’de her yıl 5,5 ve üzeri büyüklükte ortalama 5 deprem yaşanırken, 1999 yılında bu rakam 13’e yükseldi. Türkiye’deki toplam 17,6 milyon konuttan zorunlu deprem sigortası hariç, yüzde 30’unun yani, 5.3 milyonunun konut poliçesi bulunuyor” dedi.
Konutların yüzde 40’ı DASK’landI
2000 yılında uygulamaya giren, 2012 yılında da tapu, elektrik, su işlemlerinde zorunlu hale getirilen zorunlu deprem sigortası sayesinde bugün Türkiye’deki 17,6 milyonu konuttan 7,1 milyonu depreme karşı sigortalandı. Böylece, konutların yüzde 40’ı deprem teminatı almış oldu. Bölgeler açısından sigortalılık oranına bakıldığında; Marmara’da 6 milyon konuttan 3 milyonu, İç Anadolu’da 3,3 milyon konuttan 1,3 milyonu, Ege’de 2,6 milyon konuttan 959 bini, Akdeniz’de 2,2 milyon konuttan 795 bini, Karadeniz’de 1,6 milyon konuttan 538 bini, Güney Doğu Anadolu’da 991 bin konuttan 262 bini, Doğu Anadolu’da ise 777 bin konuttan 224 bini sigortalandı. DASK, 2000’den bu yana meydana gelen irili ufaklı 582 depremde toplam 161 milyon lira hasar ödemesi yaptı. 132,2 milyon lira ile en yüksek hasar ise 2011’deki Van depreminde ödendi. Bugün için deprem sigortasında yıllık prim 110 lira civarındayken, birinci derece risk bölgesindeki konutun primi yıllık 170 liraya kadar çıkıyor.