BDDK’dan ‘dolaylı’ gerekçe

BANKACILIK Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankaların; ortak, yönetim kurulu üyesi, genel müdür ve yardımcıları ile kredi açmaya yetkili etkili mensupları ya da eş ve çocuklarının yüzde 25 ve fazla dolaylı hissesi olan şirketlere kredi açmasına onay verdiğine dair haberleri ve yazımızı doğruladı. BDDK’ya göre yasadaki kredi yasağı doğrudan olanını yasaklıyor, ‘etrafından dolaşılması’ ise serbest.Bankacılık Kanunu’nun 50. maddesine göre; bankalar, kendi yönetim kurulu üyelerine, genel müdür ve yardımcılarına ve kredi açmaya yetkili mensuplarına ya da bunların eş ve çocuklarına, tek ya da birlikte sermayesinin yüzde 25’i ya da fazlasına sahip oldukları şirketlere “her ne şekilde olursa olsun” kredi açamıyorlar.

NORMLAR HİYERARŞİSİ

BDDK dün akşam saatlerinde yaptığı açıklamada; “Söz konusu hükümde, “tek başlarına ya da birlikte sermayelerinin yüzde yirmi beş veya fazlasına sahip oldukları ortaklıklara” ifadesi yer aldığından, bir başka deyişle “doğrudan ve dolaylı” ifadesi kullanılmadığından, yönetim kurulu üyesinin veya eş ve velayeti altındaki çocuklarının tek başına ya da birlikte yüzde 25 veya daha fazlasına “dolaylı olarak” sahip oldukları ortaklıklara banka tarafından kredi kullandırılmasına engel bulunmamaktadır. Kanun koyucu tarafından getirilen söz konusu yasağın kapsamının, Kurumumuz tarafından alınacak bir karar veya yapılacak bir düzenleme ile daraltılması veya genişletilmesi ise –normlar hiyerarşisi gereği- hukuken mümkün bulunmamaktadır” denildi.

ÖZEL BİR İZİN YOK

BDDK, “Nitekim doktrinde, anılan hükümde yer alan yüzde 25’lik pay sahipliğinin tespitinde yalnızca doğrudan sahip olunan payların dikkate alınması gerektiği kabul edilmekte olup, söz konusu hüküm de Kurumumuzca bu şekilde uygulanmış ve uygulanmaktadır. Bu itibarla, belirli bir olaya özgü özel izin/onay verilmesi söz konusu değildir” diyor.

MAKALE İLE SAĞLAMA

Temmuz ayında işadamı Abdullah Tivnikli’nin dolaylı olarak yüzde 30’u aşan hissesinin olduğu enerji şirketine kendi bankasından kredi açıldığı haberi Wall Street Journal Türkiye tarafından yapıldıktan sonra, ilgili kişiler BDDK’ya başvuruyor. BDDK da, ilgili tarafa Ağustos ayında; ortaklığın ‘dolaylı’ olması durumunda bu sınırın aşılmasında bir sorun olmadığını belirterek yazılı yanıt vermişti. BDDK kararına destek, aralarında yine kendi uzmanının da bulunduğu iki kişi tarafından Eylül ayında yazılan makale ile sağlanmaya çalışıldı.

Otoritenin bu duruşu üzücü

BDDK’nın dünkü açıklamasında ‘dolaylı ise kredi verilebilir’ duruşuna dayanak göstermek için atıfta bulunduğu “Banka Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Üyelerinin Borçlanma Yasağı” konulu makale de, Bankalar Birliği’nin Bankacılar Dergisi’nde Eylül ayında yayınlanmıştı. Makaleyi bir BDDK uzmanı ve Gazi Üniversitesi’nden ticaret hukuku uzmanı bir akademisyen yazmış. Bir uçta kendi bankalarından kendi şirketlerine kredi kullandırdığı için ceza alan banka sahipleri, diğer uçta kendi bankasından limit aşan tüketici kredisi kullandığı için yargılanıp ceza alan banka memurlarının olduğu bir ülkede; 2001 krizinin faturası henüz ödenmemişken bankacılık otoritesinin de böyle bir duruş göstermesi çok üzücü. Basit aritmetikle açıkça görülen bir durum, hem yasada hem de gerekçesinde yazan temel ruhun ‘etrafını dolanmaktan’ başka bir şey değil. Yasaları uygulamak zorunda olan BDDK ise yasanın gerekçesinden ve ruhundan uzaklaşıp ‘dolaylı yasak değil’ diyerek, dolaylı ortaklık yapıları ile yasa etrafından dolaşmanın önünü açmış oldu. Umarım sonu kötü olmaz.