Bayrama dalıp vergiyi unutmayın

HER ne kadar şahsi gelir vergileri ile ilgili beyanname verme dönemleri ocak-şubat-mart aylarına yayılmış olsa da, yine asıl ve problemli gelir vergisi beyanname verme ayı mart ayıdır.

Ocak ayında sadece gayrimenkul sermaye iradı (kira) geliri olanlar beyanname verdiler. Şubat ayı ise basit usulde vergilendirilen mükelleflerin beyan ayı idi.

Bunlar dışında, geçtiğimiz aylarda geçici vergi beyanlarında bulunan ticari kazanç ve serbest meslek kazanç sahipleri, kesin beyanlarını mart ayında yapacaklar ve farkları ödemeye başlayacaklardır. Ayrıca, kira geliri dışında veya onunla birlikte, zirai kazanç, menkul sermaye iradı ve vergiye tabi değer artış kazancı veya arızi kazanç elde eden kişiler mart ayında beyanname vereceklerdir.

Ocak ayında, sadece kira geliri olarak beyanname verdiler. Kira gelirinin yanında beyana tabi başka gelirleri olanlar, ocak ayında değil, bütün gelirlerini mart ayında beyan edeceklerdir.

Ocak ayında sadece kira gelirim var diye beyanname vermiş olanların, sonradan başka gelirinin de çıkmış olması halinde, mart ayında hepsini birlikte beyan edip ocak ayında beyan ettiği bölümü mahsup edebilirler. Sadece bir miktar vergiyi erken ödemiş olurlar.

Ancak, bunun tersi de olabilir. Başka gelirler var diye kira için beyanname verilmemiş de olunabilir. Sonradan yapılan hesaplamalarda sınırların geçilmediği anlaşılabilir ve böylece kira geliri beyanı zamanında yapılmamış bulunabilir. Bu durumda, vakit kaybetmeden Vergi Usul Kanunu'nun 371'inci maddesinden faydanılmak üzere bir pişmanlık dilekçesi ekinde beyanname veribilirler. O takdirde, herhangi bir ceza uygulanmaz, sadece hesaplanan verginin ocak ayı sonuna kadar ödenmesi gereken 1/3'lük ilk taksiti için aylık % 6 gecikme faizi ödenir.

Zarar eden de beyanname verecek

Mart ayında beyan edilecek ticari kazançlar gerçek usulde (bilanço veya işletme defteri esasına göre) hesaplanacak kazançlardır.

Bu kazançlarda, bu yıl üzerinde durulması gereken iki önemli husus vardır.

Bunlardan birincisi, 1999 yılı kazancı beyan edilirken ‘‘hayat standardı’’ hükümleri artık uygulanmayacaktır. Ne kadar gelir sağlanmışsa ya da ne kadar zarar edilmişse, onlar beyan edilecek ona göre vergi ödenecek veya hiç vergi ödenmeyecektir. Zarar olsa dahi beyanname verilecektir.

Dönem içinde, zarar edilmişse, bu zarar ileriki beş yıl içinde sağlanacak kazançlardan indirilebilecektir.

Diğer önemli husus ise, 1999 yılı ile ilgili olarak her üç ay için verilmiş olan geçici vergi beyannameleri ile ödenmiş olan vergilerin mahsubudur.

1999 yılı muhtemel ticari kazançları için Mayıs 1999, Ağustos 1999, Kasım 1999 ve Şubat 2000 tarihlerinde geçici vergi beyannameleri verildi ve beyan edilen kazançlar üzerinden geçici vergiler ödendi.

Mart ayında ise kesin hesaplamalar yapılacak ve çıkan kazançlar beyan edilip, kazancın miktarına göre artan oranlarda (% 20 ile % 45 arası) tespit edilen vergilerden, daha önce ödenen geçici vergiler düşüldükten sonra kalan tutarlar üç taksitle (mart, haziran, eylül aylarında) ödenecektir.

Geçici vergi beyannamelerinde gösterilen kazançlar ile mart ayında beyan edilecek kesin kazanç tutarı arasında % 10'a kadar farklar için herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Fark (eksik geçici kazanç beyanı) eğer % 10'u geçerse eksik beyan edilen kısım için re'sen veya ikmalen geçici vergi salınacak ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Mahsup dönemi geçen vergiler için sadece gecikme faizi alınacaktır.

Mart ayında verilecek beyannameye göre hesaplanacak vergi, döenmiş olan geçici vergilerden az ise, fark mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilebilecek veya yıl sonuna kadar verilecek dilekçe üzerine mükellefe iade edilebilecektir. Bu iade, beyannamelerdeki bilgilere göre yapılacak, herhangi bir vergi incelemesi sözkonusu olmayacaktır.

(Sürecek)