Batı size, ‘Türkiye Müslüman şarap üretemez’ diye bakıyor

1990 yılında Master of Wine (şarap ustası) unvanını alan ilk iki Amerikalı’dan biri olan, New York Times ve Los Angeles Times’ta şarap yazıları kaleme alan Joel Butler, 5-7 Mart tarihleri arasında düzenlenecek “Masters of Wine Weekend İstanbul”da Türk şaraplarını tadacak. Butler, geçen yıl Financial Times gazetesi yazarı Jancis Robinson’un Türk şaraplarıyla ilgili övgü dolu satırlarından çok etkilenmiş. Veritas Şarap Eğitim ve Organizasyon’un düzenlediği Masters of Wine Weekend İstanbul’a gelmeyi dört gözle bekleyen Joel Butler ile Türk ve dünya şarapçılığını konuştuk.
Müslüman Türkiye’nin şarapları
*   Türkiye’de şarapçılık ve Türk şaraplarıyla ilgili neler biliyorsunuz? Hiç tattınız mı?
-  Gence Alton’un getirdiği 6-7 Türk şarabını 4 yıl önce içmiştim. Ne olduklarını hatırlamıyorum ama kabul görürlerdi. Umduğumdan daha iyilerdi. Fakat geçen yıl Jancis Robinson, Türk şaraplarının kalitesini yazdı. Merak ediyorum.
*   Türkiye’yi dünya şarap haritasında nerede görüyorsunuz?
-  Türkiye dünya şarap haritasında değil. Batı’daki pek çok insan, Türkiye’nin İslam ülkesi olduğunu düşünüyor ve Müslümanlar alkol kullanmadığı için şarap üretebileceğinizi de düşünmüyorlar. Fakat biraz tarih okuyan bilir ki şarap binlerce yıl önce Türkiye topraklarında doğdu. Osmanlı’nın yükselişi ve İslam’ın son 2-3 yüzyıldaki etkisine kadar şarap üretildi de. Fakat şu anda çok az insan şaraplarınızın farkında.
Şarap turizmi önerisi
*   Dünya şarap haritasında yer almak için Türk şarap üreticilerine önerileriniz...
-  Temel şarap fuarlarına katılın. Yabancı gazetecileri ülkenizde ağırlayın. Bağlarınızı gezdirin. Avrupa’da, özellikle Almanya ve İngiltere’deki tadımlara sponsor olun. Promosyonlar yapın, bir şekilde girdiğiniz pazarlarda bastırın, turizm ile bağ kurun.
*   Restoranların şarap mönüsüne girmek bu kadar zor mu?
-  Top restoranların listesine girmek her zaman zordur. Arz sonsuz, talep ise sınırlı... Avrupa’daki top restoranlarda Yeni Dünya şaraplarını bulmak zor. Asya’da Eski Dünya şaraplarına hayranlık var ama ABD, Avustralya gibi ülkelerde Yeni Dünya’ya şans veriliyor.
Vergi gelişimi engeller
*   Türkiye’de yüksek vergiler, reklamlara getirilen sınırlamalar ve internetten satışın yasak olması üreticilerin en büyük şikayetleri. Bunlar global oyunculuk hedefini nasıl etkiler?
-  Vergilerin çok yüksek olduğu ülkede şarap kültürünü ve bilgisini artırmak mümkün değil. Bazı ülkelerde tüketim çok yüksek, reklam sınırlaması anlaşılır. 20’nci yüzyılın başlarındaki ABD’ye bakın! Fransa’nın şu andaki durumuna bakın! Hong Kong’un cezalandırıcı vergilerden kurtulduktan ve daha geniş pazarlama taktikleri geliştirdikten sonra bir kaç yılda geldiği noktaya bakın!

60 dolardan pahalı öldü dünyada ucuza kayış var

*   Ekonomik krizde şarap tüketiminde nasıl değişiklikler oldu?
-  Geçen yıl ABD’de şarap tüketimi yüzde 4-5 civarında arttı. Fakat iki yıl öncesine kıyasla çok daha ucuz şarapları içtiler. İnsanlar şişesine 40 dolardan 10-20 dolara indiler. Kırmızı şarap tüketimi artıyor ama beyaz, özellikle Chardonnay zirvede. 60 dolardan daha pahalı şaraplar, zaten öldü. Sadece birkaç üretici ölmedi ama onlar da yavaşladı.
*   Üzüm tercihi açısında bir farklılaşma var mı?
-  Zinfandel, Şiraz pahalı kalırken Pinot Noir popülaritesini artırıyor. Riesling en hızlı ve en çok artış yakalayan üzüm oldu. Sauvignon Blanc da oldukça iyi bir büyüme gösteriyor.�
*  Hangi ülkelerin şaraplarına ilgi arttı? Hangilerine ilgi azaldı?
-  Fransız Rhone, Sicilya ve Arjantin şarapları hâlâ iyi talep görenler arasında. Talepte gerilemenin yaşandığı şaraplar ise Bordeaux, Champagne, Şili ve Avustralya’dan.

Vidalı kapak şaraba ihanet olmaz

*  Mantar yerine plastik tıpa, vidalı kapak; cam şişe yerine UHT hatta naylon paket kullanımı krizde daha çok gündeme geldi. Bunlarla şaraba ihanet mi ediliyor?
-  Ben doğal mantar yerine vidalı kapakları her türlü şarap için şiddetle öneren biriyim. Plastik tıpalar ise şarabı korumaya uygun olmadığı için terk edilmeli. Mantar konusuna taktım ben. Neden şarabı, tirbüşon gibi şarapla alakasız bir şeyle açmak zorunda kalıyoruz? Mantarı şişeden çıkarmak zor. Özellikle eklem rahatsızlıkları olanlar için dert. Tirbüşon yoksa bir şişeyi açamıyorsun. Tirbüşonsuz şarap size siz şaraba bakıyorsunuz. Bu değişmeli artık.  Pratik olalım. Tamam mantarda sorun yok ama 21’inci yüzyıla gelelim artık! Eminim onlarca yıl saklanacak kırmızı şaraplar için bilim bir şeyler yapabilecek noktada. Paket şarapların da harika çözümler olduğunu düşüyorum. Yeter ki malzeme iyi olsun. Büyük çelik fıçılardaki satış da oldukça iyi.

Yeni dünya payını artıracak

*   Fransız ve İtalyan şarapları dünya şarap piyasasında ağırlığını koruyacak mı? Yeni Dünya şarapçılığı onları tahtından indirebilecek mi?
-  Ah bu çok büyük bir soru. Çeşitli spekülasyonlar var. Dünya daha çok şarap tüketecek ve bu kalite ve fiyat odaklı olacak. Fakat ağırlık derken neye göre? Volüm mü, kalite mi? Yeni Dünya, eski Dünyanın 3 büyüğünden pazar payı alabilecek mi? Pazarlama ve marka geliştirmeyi daha iyi anladıkları için muhtemelen bu olacak. Öbür taraftan, Çin, Güney Kore gibi gelişen şarap pazarları Yeni Dünya’yla ilgilenmiyor. Onlar için varsa yoksa Fransız ya da İtalyan şarapları. Fakat Penfolds Grange, Achaval Ferrer Reserve Malbec, Phelps Insignia ve diğer Yeni Dünya şarapları, Bordeaux Cru Classe gibi Eski Dünya şarapları karşısında değer kazandı. Eski Dünya şarapçıları, Yeni Dünya şarapçılık oyununda lider olmak için daha dikkatli ve daha zoru deneyen rekabetçi bir anlayış benimsemelerini de sağladı.

Super Tuscans devri kapandı

*   Daha önce uzmanlar hava ve hasat koşullarını, toprağın yapısını dikkate alarak kritik yaparlardı. Şimdi gerileyen fiyatlara da vurgu yapıyorlar. Şarap akbabaları var mı?
-  Resesyona bağlı rasyonel periyod yaşıyoruz. Arz, talep, değer algısı şu anda birbirine bağlı hale geldi. Ufukta ‘akıllılık’ görüyorum. Normalleşmeyle fiyatlar tekrar yükseliyor. Fakat CA Cabernet veya SuperTuscans gibi çok yüksel fiyatlı şarapların devri kapandı. Yüzde 15-20 fiyatları geriledi. Hâlâ yüksek ama tölere edilebilir.

Gelecekte tüketim artacak

*   Gençler daha çok bira ve votka içiyor. Gelecekte şarap daha az mı tüketilecek? Sadece yemekle mi sınırlı kalacak?
-  Bu kültürle, milliyetle, iyi şaraba ulaşımla ilgili. Gençler kolayı daha çok içiyor. Bu nasıl değiştirilebilir? İngiltere, ABD gibi ülkelerde gençler şaraba kayıyor. ABD’de 1940’lar sonrası kuşak daha çok, onların çocukları daha az şarap içiyor. Fakat onların torunları şaraba geri dönüyor. Gelecekte kesinlikle daha çok şarap içilecek. Yeni paketleme ve sosyal medya pazarlamasıyla gençler her ortamda içebilecek.

Dünyadan 9 üstat tadım yapacak

DÜNYANIN en etkili şarap yazarlarından Jancis Robinson’u, 2009 yazında Türkiye’ye konuk olarak getiren ve Türk şaraplarının değerlendirilmesini sağlayan şarap eğitim ve organizasyon şirketi Veritas, 5-7 Mart’ta 9 ünlü şarap ustasını (Master of Wine) Türkiye’de ağırlayacak. Veritas Yönetim Kurulu Başkanı ve vinolog Doç. Dr. Yunus Emre Kocabaşoğlu, Türk şaraplarının ilk kez bu büyüklükte bir uluslararası ekip tarafından ‘kör tadımla’ değerlendirileceğini söyledi. Kocabaşoğlu “Bordeaux’un yaşayan en önemli uzmanı kabul edilen Kont John Umberto Salvi; CNBC ve Sky Business televizyonlarına şarap programları yapan Daily Telegraph yazarı John Downes; BBC’de program yapan, Economist dergisi ve Observer gazetesinin şarap yazarı Tim Atkin; dünyaca ünlü aşçı Keith Floyd ile birlikte, BBC’de yeme-içme programlarına imza atan Jonathan Pedley; Decanter, Wall Street Journal ve World of Fine Wine gibi yayınlarda yazan Beverley Blanning; Los Angeles Times şarap yazarı Joel Butler; Jancis Robinson ile birlikte çalışan ve Decanter’de yazan Julia Harding; Opus Vino yazarı Sarah Abbott ile Hollanda’nın MW unvanlı tek şarap uzmanı olan Frank Smulders tadıma geliyor” dedi.