Başçı'nın enflasyon rüyası kâbusa döndü

ENFLASYONDA doların etkisi ağırlaştı. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre eylülde aylık enflasyon yüzde 0.89 ile yüzde 0.80 seviyelerinde olan beklentilerin üzerinde arttı. Yıllık enflasyon ise ağustostaki yüzde 7.14’ten yüzde 7.95’e yükseldi. Bunun nedeni sebze ve meyve fiyatlarındaki yükselişler ile dolardaki rekorların otomobil ve ithal ürün ve ara mallara getirdiği zamlar. Merkez Bankası’nın para politikasında belirleyici olan çekirdek enflasyon verileri ise genel enflasyonu aştı. TÜİK’in işlenmemiş gıda, içki, enerji, altın fiyatlarındaki değişimi gözardı ederek hesapladığı H çekirdek enflasyonu yüzde 8.26, gıda, enerji, içki ve altın fiyatlarındaki değişimler hariç hesapladığı I çekirdek enflasyonu ise yüzde 8.23’e çıktı. Oysa Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı bu yıla çok iyi başlamıştı. Yılın ilk enflasyon raporunda 2015 yılı enflasyon hedefini yüzde 5.5 olarak açıklarken “2015 sonunda son 45 yılın en düşük enflasyonunu gerçekleştirmemiz mümkün görünüyor” demişti. Başçı’nın rüyası kabusa döndü, yılın ikinci enflasyon raporunda hedef yüzde 6.8’e yükseltti, üçüncü enflasyon raporunda hedef yüzde 6.9 olarak açıklandı. Bu ayın sonunda dördüncü enflasyon raporu açıklanacak. Hedefin değişeceği öngörülüyor piyasanın yıl sonu beklentisi ise yüzde 8’e yükseldi.

GIDA ÇİFT HANEDE
Başçı temmuz sonunda açıklandığı üçüncü enflasyon raporunda gıda fiyatlarında yüzde 9 olarak belirledikleri yılsonu öngörüsünü de değiştirmiş ve yüzde 8’e indirmişti. Ancak bu hamlenin de erken olduğu eylülde ortaya çıktı. Gıda fiyatları eylülde aylık olarak 1.24 arttı bunun aylık enflasyona etkisi 0.31 puan oldu. Yıllık gıda enflasyonu ise eylül itibariyle yüzde 10.73 ile yeniden çift haneye çıktı. Dolardaki rekorun yem, gübre gibi girdi fiyatlarını uçurmasının da gıda ürünlerindeki zamlarda etkisi büyük. Başçı’nın yüzde 8 gıda enflasyonu beklentisi şimdilik suya düşmüş görünüyor. Gıdada en fazla zam yüzde 22 ile patlıcan, yüzde 20 ile sivri biber, yüzde 15.2 ile yumurtada yaşandı.

DOLARLA ZAM GELDİ
Dolar etkisinin net hissedildiği ulaştırma grubunda otomobil fiyatları zam gördü. Ulaştırma grubunda ağırlığı en fazla olan dizel otomobillerin fiyatı yüzde 3.75, benzinli otomobillerin fiyatı da yüzde 4.27 zamlandı. Uçak biletleri de yüzde 5.71 arttı. Bunun nedeni ise havacılık şirketlerinin dolardaki rekorlar nedeniyle biletleme sisteminde Euro’dan dolara geçmeleri. Dolarla bilet satışı yapıldığı için rekor bilet fiyatlarına direkt yansıyor.

Başçı, üçüncü enflasyon raporu sunumunda enflasyonun yüzde 7’nin üzerinde olmaması gerektiğini belirtmiş temmuzda yüzde 7’nin altında gelebileceğini söylemişti. Nitekim temmuz enflasyonu yüzde 6.81 ile yüzde 7’nin altına düşmüştü ama ağustosta yüzde 7.14, eylülde ise yüzde 7.95 ile yüzde 8 sınırına dayanıldı. Başçı o gün “YÜzde 7’nin altında devam etmesi lazım. Bunun için kollektif bir gayret gerekiyor” demişti.

MERKEZ’İN ADIMI ÖNEMLİ
ING Bank Baş Ekonomisti Muhammet Ercan yayımladığı notta “İki yıldan uzun bir sürenin ardından temmuzda yüzde 7’nin altına gerileyen yıllık rakamda sonraki iki ayda dikkat çeken ve grupların neredeyse tamamına yayılan yükseliş, enerji fiyatları kaynaklı olumlu etkilere rağmen enflasyon görünümü üzerindeki zayıf TL ve gıda grubu kaynaklı baskıların yeniden ağırlık kazandığını ortaya koydu. Politika kararlarını enflasyon görünümündeki gelişmelere bağlayan ve FED’in 2015’te geleceği öngörülen normalleşme adımlarına odaklanan Merkez Bankası’nın hareketleri siyasi belirsizliğin ve jeopolitik risklerin sürdüğü ortamda piyasaların seyrinde önemli rol oynayacaktır” dedi.

Giyimin olumlukatkısı bitecek
Giyim fiyatları son yaz indirimiyle enflasyonu düşürücü etki yaptı. Giyimde fiyatlar yüzde 2.76 azaldı ve bu aylık enflasyonu 0.21 puan düşürdü. Ama ekim ayıyla birlikte kış sezonunun vitrinleri doldurmasıyla bu iyileştirice etki ortadan kalkacak. Giyimden de enflasyonu artırıcı etki gelecek.

Memur maaşları enflasyona yenildi
TÜRKİYE Kamu-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, memur maaşlarının Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yüzde 7.95 olarak açıklanan yıllık enflasyona yenik düştüğünü söyledi. Koncuk açıklamasında “Ocakta yüzde 3 maaş zammının ardından hazirandaki 6 aylık enflasyon yüzde 4.76 olunca, memurlara da yüzde 1.76 enflasyon farkı ödenmişti. Bu zamma yılın ikinci yarısı için öngörülen yüzde 3’lük artış da eklenince 2015 yılında memur maaşlarına kümülatif yüzde 7.9 zam yapılmış oldu. Ama eylülde enflasyon yüzde 7.95 olunca artış sıfırlandı. Memurlar bu aydan sonra yüzde 6 zam alacakları ocak ayına kadar fiyat artışları karşısında sürekli eriyen bir gelirle karşı karşıya kalacaklar” dedi.