‘Başbakanlık onayı’ yatırımcıyı panikletti

16 Haziran tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bir Başbakanlık genelgesi, birçok sektörden yatırımcıyı panikletti. Genelgeye göre, kamu kurum ve kuruluşlarına ait malların, taşınmazların satışı, kiralanması gibi üzerinde yapılacak her türlü tasarrufta artık Başbakanlık’tan izin alınması gerekiyor. Bunun, yatırım sürecini yavaşlatacağını savunan yetkililer, “Özellikle madencilik, enerji, turizm, telekom gibi sektörler bu genelgeden olumsuz etkilenecek. Enerji yatırımında bir direğin 2 metrelik yeri için bile Başbakanlık onayı gerekecek” diye konuştu.

Şaşırtan genelge

Söz konusu Başbakanlık Genelgesi şöyle: “Kamu kurum ve kuruluşları (Belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketlerin, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir vb. her türlü tasarrufa yönelik işlemleri için Başbakanlıktan izin alınacaktır.”

İzinler tek çatıda

Kamulaştırma uzmanı bir yetkili, genelgenin tüm sektörleri etkileyeceğini belirterek, bunların başında enerji sektörünün geldiğini söyledi. Genelgeden önce, bir yatırımda gerekli olan tüm işlemler için ilgili dairelerden izin alındığını anlatan yetkili, örneğin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kamulaştırma işlemleri için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, orman izinleri için Orman Genel Müdürlüğü, imar izinleri için Çevre Bakanlığı gibi kurumların yetkili olduğunu söyledi.

Ciddi gecikme olur

Genelgede belirtilen işlemler için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca Başbakanlıktan izin alınmasının, enerji yatırımlarının yapılabilmesi için gerekli olan taşınmazların temini ile bu taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi ve kiralama işlemlerinin yapılmasında ciddi oranda gecikmelere neden olacağını savunan bir sektör temsilcisi, “Enerji yatırımları bu kararla daha da ağırlaşacak. İhtisas bakanlıklarının böylece bir işlevi kalmıyor” diye konuştu.

Yatırımcıyı caydırır

Söz konusu temsilci konuyla ilgili şöyle konuştu: “Önümüzdeki yıllarda yüksek oranda artış gösteren elektrik talebinin yaratacağı arz güvenliği riskini göz önünde bulundurduğumuzda, elektrik üretim yatırımlarında bir gün dahi gecikmeye tahammülümüz yok. Gelecek on yıllık süreçte 100 milyar doların üzerinde yatırımın büyük ölçüde kredi finansmanı ile hayata geçeceği elektrik üretim sektöründe, yatırımların gecikmesinin getireceği ekstra maliyet yatırımcıları tedirgin ediyor. Halihazırda yatırım sürecinde büyük zorlukları aşmak ve büyük riskler almak durumunda kalan yatırımcılar, yatırımları geciktirecek başka riskler ortaya çıktığı takdirde, yatırımlarını durdurmak veya bunlardan vazgeçmek zorunda kalabilir.”�

Yığılma olacak

BİR yetkili, “Örneğin 2 MW’lık bir HES projeniz var. 100 metrelik nakil hattı çekeceksiniz, 1 direğin 2 metrelik yerine izin için Başbakanlık onayı gerekecek” diye konuştu. Bir rüzgar türbini yapılırken, yol izninin de Başbakanlığa gönderileceğine işaret eden yetkili, “Bugüne kadar enerji tesisi ve nakil hatları için izinler EPDK kamulaştırma dairesinden, yol için ise Orman Müdürlüğü’nden alınıyordu. Başbakanlıktan çıkmış bir izin henüz yok, yığılma var” dedi.�

Baz istasyonu da izne tabii

PEK çok sektörün genelgeden etkileneceğini savunan yetkililer, “Madencilik, telekom, sanayi yatırımları da etkilenecek. 10 binlerce baz istasyonu kuruluyor, bunların çoğu Hazine arazisi. Şimdi bir baz istasyonu kurulması için de Başbakanlık izni gerekecek. Türkiye coğrafyasını düşünün, bunun çok azı özel, çoğu kamudur. Kamudaki binlerce gayrimenkulun kiraya verilmesi dahil Başbakan iznine tabii olacak” dedi.

Güneş ölçümleri aralığa yetişmeli

ÖNÜMÜZDEKİ yıl başlayacak güneş enerjisi yatırım sürecinin en çok etkilenecek alanlar arasında olduğunu belirten işadamları, “EPDK, haziran ayında güneş başvurularını almaya başlayacak. Ancak daha önce altı ay ölçüm zorunluluğu var. Şirketler güneş ölçüm istasyonları kuramazken, bu başvurular başka tarihe ertelenmek zorunda kalacak. Yatırımcının en geç 1 Aralık itibariyle ölçüm direğini dikmesi lazım” dedi.

Genelge değişebilir

BİR yetkili, konuyla ilgili yeniden bir düzenleme yapılabileceğini dile getirerek, “Sektör dernekleri devamlı Başbakanlığa gidip geliyorlar. Genelgeyle ilgili bir değişiklik yapılacağını düşünüyorum” diye konuştu.
Bir yatırımcı, konuyla ilgili ilginç bir değerlendirme yaptı: “HES’lerde acil kamulaştırmada bile protestolarla baş edemiyoruz, şimdi karar çıkana kadar nasıl bekleyeceğiz?”�

Ne gibi işlemler için izin gerekecek

GENELGEYE göre bundan sonra aşağıdaki gibi işlemler için Başbakanlık izni gerekecek:
Ankara Elmadağ’a kurulacak baz istasyonunun yerinin kiralanması için
Rüzgar türbinin taşınması için (orman içerisinden geçecek ) yol izni
Yüz milyar dolarlık altın rezervi bulunsa taşınması için gerekli yol izni
100 metrekarelik bir kamu binasının kiraya verilmesi
Belediyenin park yapmak isteyeceği Hazine arazisinin izni

Başbakan’a yazı yazdık

ELEKTRİK Üreticileri Derneği (EÜD) Başkanı Önder Karaduman, üyelerden gelen çağrılar üzerine Başbakanlığa yazı yazdıklarını belirterek, “Bunun enerji yatırımlarını engelleyeceğini düşünerek yazdık. Başbakanımızın dikkate alacağını ümit ediyoruz. Aslında turizm, telekomünikasyon gibi alanları da ilgilendiriyor” dedi.