Bankalar ekonomiden daha fazla büyüdü

Merkez Bankası 1997'nin ilk 11 ayında bankacılık sektörünün toplam bilançosunun reel olarak yüzde 9.9 büyüdüğünü saptarken, bu rakamın yıl sonunda yüzde 10'u aşacağı belirtildi. Bu rakam ekonomideki yüzde 8'lik büyümeye karşılık bankacılık sektörünün bunun 2-3 puan üstünde büyüdüğünü gösteriyor. Merkez Bankası Kasım sonunda bilanço rakamını 17.8 katrilyon olarak verirken bu rakamın da 19 katrilyona ulaşacağı tahmin ediliyor.

Türk bankacılık sektöründe geçen yıl meydana gelen büyümenin, ekonominin tümündeki büyümeden daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Merkez Bankası 1997'nin ilk 11 ayında bankacılık sektörünün toplam bilançosunun reel olarak yüzde 9.9 büyüdüğünü saptarken, bu rakamın yıl sonunda yüzde 10'u aşacağı belirtildi.

1997 yılında ekonomideki büyümenin yüzde 8 olduğu hatırlandığında, bankacılık sektöründe aynı yıl meydana gelen büyümenin ekonominin tümündeki büyümenin 2-3 puan üstünde gerçekleştiği ortaya çıkıyor.

Merkez Bankası yayımladığı 1997 Yıllık Raporu'nda bankacılık sektöründeki ilk 11 aylık gelişmelere de yer verdi. Bankacılık sektörü bilançosunun 11 ayda nominal bazda yüzde 99,1, reel bazda yüzde 99,1 oranında büyüdüğü belirtilirken, Kasım sonu toplam bilanço büyüklüğü 17 katrilyon 838 trilyon lira olarak belirtildi. Merkez Bankası yetkilileri, bilanço büyüklüğünün 1997 yıl sonunda 19 katrilyon lira civarında gerçekleşeceğini söylediler. Dolar bazında incelendiğinde ise 1996 sonunda 83.3 milyar dolar olan toplam aktiflerin Kasım 1997 tarihi itibariyle 92.2 milyar dolara yükseldiği belirtilirken, yetkililer yılsonunda bu rakamın 95 milyar dolara yaklaştığını söylediler.

DERİNLEŞME HIZLANDI

Merkez Bankası Raporu'nda büyümesini 1997 yılında da sürdüren bankacılık sektörünün toplam aktiflerinin milli gelire oranının 1996 yıl sonu itibariyle yüzde 59.8'e, 1997 yıl sonunda ise tahmini milli gelir rakamlarıyla yapılan hesaplamada yüzde 62'ye yükseldiği, bunun da finansal derinleşmenin hızlandığının bir göstergesi olduğu belirtildi.

Raporda Kasım sonu itibariyle sektörün krediler porföyündeki artışın reel olarak yüzde 11 olarak gerçekleştiği, bu artış içerisinde yabancı para krediler reel olarak yüzde 20.4 oranında artarken, Türk lirası kredilerdeki reel artışın yüzde 3,4 olduğu kaydedildi.

Bankacılık sektörünün açtığı kredilerdeki meydana gelen artışın ekonomideki büyüme sürecinin devam etmesinden kaynaklandığı belirtilen Raporda; türlerine bakıldığında ihracat ve firmaların işletme kredilerinin önemli ölçülerde büyüdüğünün görüldüğü kaydedildi.

Konsolide bilanço toplamındaki payı büyük olan kalemlerden biri olan menkul değerler cüzdanında aynı dönemde reel olarak yüzde 15 oranında gerileme saptanırken, menkul değerlerin toplam aktiflere oranının ise 1996 yıl sonunda yüzde 15,5 iken, 1997'de azaldığı belirtildi. Raporda ‘‘menkul değerlerdeki azalış, 1996 yılı sonunda banka portföylerinde bulunan ve vergi erteleme amacıyla satın alınmış olan özellikle yabancı ülkeler tarafından ihraç edilmiş olan menkul kıymetler tutarındaki azalışla açıklanabileceği’’ kaydedildi.

Aynı dönemde reel olarak yüzde 117 artış gösteren ve 1996 yıl sonundaki bilanço toplamı içindeki payı yüzde 6,4 iken Kasım 1997'de yüzde 12,6 ya yükselen faiz gelir tahakkukları ve reeskontları kalemindeki artış, sektörün toplam aktiflerindeki büyümede etkili olan bir diğer gelişme olarak sayıldı.

AÇIK POZİSYON

Türk lirası mevduatlardaki reel gerilemeye dikkat çekilen Raporda, sektörün döviz yükümlülüklerinin önemli bir bölümünü oluşturan döviz tevdiat hesaplarının 1996 yıl sonuna göre dolar bazında yüzde 10 artarak, 24,5 milyar dolardan 27.2 milyar dolara yükseldiği kaydedildi. Raporda ‘‘DTH'daki artışın bankalarca bu hesaplara önerilen faiz oranlarının 1997 yılı içinde sürekli yükselmesinden kaynaklandığı söylenebilir’’ denildi.

Bankaların döviz varlık ve yükümlülüklerinde gelişmeler sonucu bankacılık sisteminin döviz pozisyon açığının 1996 yıl sonuna kıyasla dolar bazında yüzde 65 oranında artış gösterdiği ve 1996 yılı içerisinde 3-3,5 milyar dolar arasında seyreden açığın, 12 Aralık 1997 tarihi itibariyle 4,1 milyar dolar düzeyine yükseldiği kaydedildi.