Bankalar 200 maddelik taslağın 119’unda değişiklik istedi

BANKACILIK Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından hazırlanan yeni bankacılık yasa taslağı, bankalardan yeterli desteği alamadı.Bankalar Birliği BDDK’ya gönderdiği görüş raporunda, toplam 200 maddelik taslağın 119’unda değişiklik istedi.‘Kredi Kuruluşları Kanunu Tasarısı’ adı verilen bankacılıkla ilgili yeni taslak,181’i asıl, 19’u geçici olmak üzere toplam 200 maddeden oluşuyor. Asıl maddelerin ikisini yürürlük maddesi oluşturuyor. Bankalar Birliği 105 asıl maddede değişiklik ya da maddenin tümünün iptalini istedi. Asıl maddelere karşılık taslakta yeralan 19 geçici maddenin 14’ü de Bankalar Birliği’nin muhalefetiyle karşılaştı.Bankalar Birliği BDDK’ya görüş ve önerilerini üç bölüm halinde gönderdi. ‘Değerlendirme, görüş ve öneriler’ başlıklı genel yazıda, taslak girişimciliği ve risk almayı yasaklayıcı, aşırı cezalandırıcı, yoruma açık, subjektif kriterlere dayalı ve karmaşık bulunurken, bazı maddelerin Anayasaya bile aykırı olduğu, taslağın BDDK’ya verilen düzenleme yetkisini yasayla düzenleme niyeti taşıdığı açıkca belirtildi.Bu sert sözlerin ardından sırayla maddeler hakkındaki görüşler ve değişiklik önerileri sıralanırken, taslağın ‘Takip hukukuna ilişkin hükümleri hakkında’ ise ayrı bir metin sunuldu.Taslağın kapsam, tanım, faaliyet konuları başlıklı bölümlerinde değişiklik istenirken, ‘yasak işler’i düzenleyen 5. maddenin bankaların kaynaklarını kısıtlayacağı için iptali istendi.Aynı şekilde dolaylı pay sahipliği, kuruluş veya Türkiye’de şube ve temsilcilik açma, kuruluş şartları, kurucularda aranan şartlar, faaliyet izni, statü değişikliği, kuruluş izninin iptali, faaliyet izninin sınırlandırılması, yurtiçinde şube açma, bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve destek hizmeti kuruluşlarının yetkilendirme izni, ana sözleşme değişiklikleri, sermaye artırımları, pay devirleri birleşme, bölünme, hisse değişimi ve iradi tasfiye ilgili hükümlerinde önemli değişiklikler istendi.BAĞIMSIZ ÜYEYE İPTAL TALEBİKurumsal yönetime ilişkin yapı ve süreçlerin oluşturulmasını öngören ilkelerin SPK ile kuruluş birliklerinin de görüşü alınarak Kurulca belirlenmesini öngören taslağın 25. maddesi, ‘Kurul bu kanun kapsamındaki kuruluşların faaliyet yapılarını ve ölçeklerini dikkate almak suretiyle , organizasyon yapıları içerisinde birim ve komite kurulmasını zorunlu tutmaya ve görev yapacakların sahip olması gereken nitelikleri belirlemeye yetkilidir’ hükmü getiriyordu. Bankalar Birliği ‘BDDK tarafından banka içi organizasyon yapılarına müdahalenin uygun olmayacağı’gerekçesiyle, bu fıkranın taslaktan tümüyle çıkarılmasını istedi.Bankalar Birliği taslağın 26. maddesiyle getirilen ‘Yönetim Kurullarına iki bağımsız üye atanması’na ilişkin hükmün de tümüyle taslaktan çıkarılmasını istedi. Bu bağımsız üye kavramının içeriğinin pratikte amaçlanan şekilde doldurulmasının imkansızlığı, bunun zorunlu kararların alınması, bankaların yerleşmiş ilkelerinin uygulanmasında sıkıntı çıkaracağı, zaten yönetim kurulu üyelerine getirilen ağır şartlarla bağımsız üyeye gerek olmadığı, ayrıca bağımsız üye vasfının da muğlak olduğu belirtildi. Ayrıca gelişmiş finansal piyasalarda böyle bir kavramın bulunmadığına da dikkat çekildi.Bu maddeyi takip eden taslağın denetim komitesi, genel müdür ve yardımcıları, yemin ve mal beyanı, içkontrol risk yönetimi ve içdenetim sistemleri, bağımsız denetim kuruluşları, değerleme kuruluşları maddelerinde de önemli değişiklik talepleri yeraldı. Bunun yanısıra ‘destek hizmeti kuruluşları’ maddesinin tümüyle değiştirilmesi istendi. Aynı şekilde mesleki sorumluluk, muhasebe ve raporlama sistemi, finansal raporların imzalanması, sunulması, ilanı ve denetimi, sorumluluk, belgelerin saklanması, koruyucu düzenlemeler maddelerinde de değişiklik talepleri görüş yazısında yeraldı. Özkaynak ve unsurlarını düzenleyen taslağın 47. maddesinde yeralan ‘katkı sermaye tutarı özkaynakların yüzde yüzünü geçemez’ ibaresinin, ‘katkı sermaye tutarı ana sermayenin yüzde yüzünü geçemez’ şeklinde değiştirilmesi istendi. ‘Katkı sermaye’ tanımı içinde gösterilen ‘ödenmiş sermaye düzeltme farkı’nın ana sermaye içinde yeralması gerektiği düşünüldüğü için bu değişikliğin istendiği belirtildi.Sermaye yeterliliği, likidite yeterliliği, aşımların giderilmesi, krediler, risk grubu, kredi açma, kredilerin izlenmesi, kredi sınırları, kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler, ortaklık paylarına ilişkin sınırlamalar, taşınmaz ve emtia üzerine işlemler maddelerinde de kapsamlı değişiklikler isteyen Bankalar Birliği, taslakla yeni getirilen ‘münhasıran çalışanlara ait olmak üzere kurulan sandıklara, açıklarının kapatılması için kaynak aktarılamaması’ maddesinin ise tümüyle çıkarılmasını istedi.Örtülü kazanç aktarımı maddesinin tümüyle taslaktan çıkarılması istenirken, bağış sınırlarında da değişiklik istendi. Bankalar Birliği mevduat ve Fon kabülünü düzenleyen 64. maddeye ise sınırlamalar getiren bazı ekler istedi. Tasarruf mevduatı ile ilgili maddede ‘sigorta priminin sigortaya tabi kısım üzerinden hesaplanacağı’na ilişkin hüküm bulunmadığı kaydedilirken, halen sigorta kapsamı içinde olup olmadığına bakılmaksızın bütün tasarruf mevduatları üzerinden alınan primlerin bu ibare konularak sınırlandırılması istendi.Enstitü ve Uzlaşı İdaresi istenmiyorBANKALAR Birliği ve Özel Finans Kurumları Birliği’nin faaliyetleri ile mali işlemlerinin BDDK’nın denetimine tabi olması, usul ve esasların kurulca belirlenmesini öngören maddesinin de ‘kuruluş birliklerinin idare ve mali işlemlerinin kurul tarafından denetimine ilişkin kurallar statülerinde belirlenir’ olarak değiştirilmesi istendi. Taslakla yeni getirilen müşteri hakları, Kredi Kuruluşları Finansal Hizmetler Enstitüsü ve Kredi Kuruluşları Müşteri Uzlaşı İdaresi’ne de sert biçimde karşı çıkıldı. Bankalar Birliği giderleri tamamen sektöre yüklenecek yeni bir kurum olan Enstitüye gerek olmadığını belirtti. Müşteri haklarına ilişkin 88. maddede yaralan tek taraflı olağanüstü haklar sağlayıcı maddelere de sözleşme serbestisine aykırı olduğu gerekçesiyle karşı çıkıldı. Taslağın 89-91 maddeleriyle getirilen ‘Kredi Kuruluşları Müşterileri Uzlaşma İdaresi’ ne ilişkin düzenlemelerin de, hukuka aykırı olduğu belirtildi. Taslağın amacı ve kapsamıyla çeliştiği iddia edilen bu maddeye, kredi kuruluşlarının alacaklarının tahsilini zorlaştıracağı, hatta ekonomik değerin kaybolmasına neden olacağı belirtilerek, şiddetle karşı çıkıldı. Taslakta idari cezaların azami üç kat artırılması ile günün şartlarına uydurulması beklenirken para cezalarının taslakla 20 kata varan oranlarda artırıldığı hatırlatılıp, para cezalarındaki artışın makul seviyelerde tutulması istendi.Fon alacaklarının ayrıcalığı anayasaya aykırı TMSF Yönetimine Bankalar Birliği tarafından önerilecek bir üyenin atanmasını isteyen Birlik, 130. maddeden sonra gelen fon alacaklarının takip ve tahsilinde uygulanacak hükümler, buna ilişkin yetki ve usuller, fona intikal eden bankalardan devralınan varlıklar ve üstlenilen yükümlülükler ilgili hükümler gibi maddeler, Birliğin en sert tepkisini çeken maddeler oldu. Birlik ayrıntılı olarak yazdığı, bu maddelere ilişkin görüş yazısında fon alacaklarının ve fona intikal eden bankalardan devralınan varlıklara ilişkin hükümlerin anayasaya ve hukukun temel ilkelerine ters olduğu görüşünü açıkca belirtti. Birlik sigortaya tabi tasarruf mevduatı tutarının eksik beyanı halinde uygulanacak takip ve tahsil usulleri, fon alacaklarının yasal teminatı, ispat külfeti maddelerinin de hukuka aykırı olduğunu belirtirken, ‘fon alacaklarının takip ve tahsiline ilişkin istisnalar’ başlığı altındaki 141. maddede yeralan hükümlerin ‘davaların fon aleyhine sonuçlanamayacağı’ hatta ‘fonun alacaklarının tahsilinde devletin yargı erkine gerek bulunmadığı’ düzenlemelerine kadar varabileceği iddia edildi. Aynı kapsamda ‘hazine alacağı’ maddesine de itiraz edildi.Bankalar Birliği aynı kapsamda yeralan geçici maddelerin çoğunun da ya iptal edilmesi ya da önemli ölçüde düzeltilmesini istedi. Değişiklik önerilerine bakılırsa, BDDK’nın taslağını büyük ölçüde değiştirmesi gerekecek. BDDK yönetiminin taslağı neden bu kadar gizlemek istediği de, böylece açığa çıkıyor.