Bali: "2017’de bazı riskler öne çıkabilir"

Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, İş Bankası'nın 2016 gerçekleşmeleri ve gelecek yıla ilişkin beklentilerini AA muhabirine değerlendirirken, yılın son çeyreğinde, iktisadi faaliyetin, makroihtiyati tedbirlerin gevşetilmesi yönünde alınan kararlar ve kamu harcamalarının desteğiyle bir miktar hareketlendiğini ancak iç ve dış kaynaklı süregelen belirsizliklerin yarattığı dalgalanmaların ekonomik aktiviteyi baskı altında tutmaya devam ettiğinin gözlendiğini ifade etti. 

Gelecek yıl ekonomik büyümenin bir miktar hızlanabileceğini ancak potansiyelinin altında kalmaya devam edeceğini tahmin ettiklerini belirten Bali, "Mevcut riskler dikkate alındığında mali disiplinden taviz verilmemesiyle kamu maliyesi tarafında uzun bir zamandır sergilenen olumlu performansın önümüzdeki dönemde kamu harcamalarının artırılması suretiyle ekonomik aktivitenin desteklenmesi açısından yeterli hareket alanı sağlayacağını öngörüyoruz." dedi. 

Bankacılığın stratejik bir sektör olduğunu vurgulayan Bali, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Savunma kadar, haberleşme kadar, enerji kadar stratejiktir. O yönüyle de bankacılığın kendi fonksiyonunu sağlıklı bir şekilde görmeye devam etmesi için tedbirler almalıyız. Bu, bankacılığın karlılığının artırılmasından geçer, azaltılmasından değil. Sermaye yeterlilik rasyolarını olumsuz etkileyen bize özgü farkların giderilmesi anlamındaki çalışmaların kritik olduğunu, aracılık maliyetleri anlamında bizim üzerimizdeki birçok yükün yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Örneğin, kriz şartlarında, o günün koşullarında, bir anlamda kamu bütçesine gelir yaratabilmek için bankaların da çok gelir elde ettiği düşüncesinden hareketle şube harçları konuldu. Bu, o günün konjonktürel bir tedbiriydi fakat sonra kalıcı hale geldi. Daha da önemlisi, teşvikli bölgeler var, teşvikli bölgelerde dahi hala harç ödemeye devam ediyorsunuz. Bu istihdamla da çelişiyor, iş yaratma kapasitesiyle de çelişiyor. Onun için buralarda çok rafine bir çalışma gerekiyor. Bir anonim şirketin kar edip etmemesi olgusunu konuşmuyoruz, bankacılık gibi stratejik bir sektörün sağlığının ülkenin büyümesi, hedeflerine erişmesi, hanehalkının finansmanından firmalara, ihracata, ithalata kadar son derece önemli yansımaları var." 

FAİZLERİNDEN ŞİKAYET EDERKEN FAHİŞ VADE FARKLARI UYGULAMAMALISINIZ

Adnan Bali, "Kredi faiz oranlarının düşürülmesi ve bankaların fon maliyetlerinin azaltılması için ekonomi yönetiminden beklentileriniz nedir?" sorusu üzerine, hep beraber, aynı yönde aynı hedefe odaklanmış olarak ve koordineli hareket etmek durumunda olmaları gerektiğini söyledi. 

Bali, şunları kaydetti:

"Kamu yalnız kalmamalı, reel sektör yalnız kalmamalı. Herkes yettiğince, yapabildiğince müşteri ilişkileri, ödemeler, vadeler bunların hepsini iyi yönetmeli. Mesela aracılık maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini ifade ediyoruz. Bugün bankacılık sektöründe en basit hesaplarla 4-5 puandan 7-8 puana kadar çıkabilen bir aracılık maliyetinden bahsediyoruz. Bu başka dönemlerde, başka makroekonomik gereklilikler nedeniyle sürdürülüyor olabilirdi. Ama bunun bugün, bir miktar dönemin hassasiyetlerine göre belli kalemlerde düzeltilmesinde yarar var. Zaten kamu da bu konuda belirli bir olumlu yaklaşımla finans sektörünün fonksiyonlarını daha hissedilir hale getirecek çabalar içerisinde. O zaman bize de bankacılık sektörü olarak şu düşüyor; örneğin aracılık maliyetlerinde önemli daralmalar başladıysa, bunu bankacılık sistemi sadece kendi hanesine yazmamalı. Dönüp müşterilerine, özellikle de bu dönemin kritik geçici problemlerine düşen müşterilerine yansıtabilmeli. Aynı şey reel sektör için de geçerli. Bizim yaptığımız işleri etkileyecek unsurları var reel sektörün... Örneğin belirli bir network içerisinde, bayi ağı, acenta, tedarik zinciri içerisinde çalışan işletmelerimiz, büyük işletmelerimiz zorda olana yardımcı olacak şekilde davranmalı. Bir yandan bankacılık sisteminin faizlerinden şikayet ederken, diğer taraftan fahiş vade farkları uygulamamalısınız. Bu sistemin doğrusu için reel sektör, kamu, finans, büyüklü küçüklü işletmelerimiz hep beraber koordineli çalışmamız gerekiyor." 

ÜLKE OLARAK KARAMSARLIĞA KAPILMAYA GEREK YOK

İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, ABD'de Donald Trump'ın başkanlığa seçilmesinin ardından Fed'in izleyeceği para politikasına ilişkin belirsizliklerin arttığını, Avrupa ile Japonya’da ise gevşek para politikalarının kısa vadede sona ermesinin beklenmediğini ifade ederek, Fed'in hamlelerinin öngörülenden daha hızlı olması halinde bu durumun uluslararası finansal piyasalarda oynaklığın artmasına ve özellikle dış finansman ihtiyacı yüksek, gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışına yol açabileceğine dikkati çekti. 

Böyle bir ortamda, gelişmekte olan ülke ekonomilerinde büyümenin aşağı yönlü baskı altında kalmasının söz konusu olabileceğine işaret eden Bali, dünya genelinde para politikalarının etkinliğinin ve sınırlarının sorgulandığı bir süreçte kamu harcamalarının artış eğiliminde olacağı yönündeki beklentiler dikkate alındığında, 2017 yılında dünya ekonomisinde kısmi bir toparlanma yaşanmasının muhtemel görüldüğünü ifade etti. 

ABD’nin yanı sıra AB’de meydana gelebilecek siyasi gelişmelerin, halihazırda toparlanmamış küresel ticaret hacmini baskılayabilecek ilave risk unsurları olarak karşılarına çıktığını, bu durumun, iş dünyası açısından öngörülebilirliğin ve yatırım iştahının azalmasına neden olduğunu belirten Bali, şunları kaydetti: 

"Bununla birlikte Türkiye, hem büyüme açısından göreceli olarak bu ülkelerden çok farklı bir noktada hem de disiplinli mali politikalar sayesinde ekonomiye ivme kazandırabilecek hareket alanına sahip. Avantajlarımızın da farkında olmamız lazım. Ülke olarak bu bakımdan bir karamsarlığa kapılmaya da gerek yok, yol açmaya da gerek yok. Aslında belli başlı ekonomik göstergelerimize bakıldığında olumlu yönde ayrışma imkanımız var iken, maalesef önümüze çıkan öngörülür, öngörülmez badireler nedeniyle bu olumlu yöndeki ayrışmayı yaşayamıyoruz, yaşayamadık. Böyle bir yılda bile Türkiye’nin yüzde 3’e yakın büyüme gerçekleştireceği öngörülüyor. 2005 yılından bu yana bizim büyümemiz 7 milyon kişi ile birçok Avrupa ülkesinin nüfusundan fazla yeni iş kapasitesi yaratmıştır. Büyümenin iş gücü, iş hacmi ve istihdam yaratacak şekilde oluşması da aslında son dönemlerin kapsayıcı büyüme modelleri açısından da önemli ipuçları veriyor diye düşünüyorum. Mali disiplinden de ödün verilmeksizin gerçekleştirilmiş durumda bunlar... 

Bankacılık sistemine baktığınızda sermaye yeterlilik oranlarının yüzde 15-16 gibi seviyelerde olduğunu görüyorsunuz. Sorunlu kredilerde de oran, bankacılık sektörü için yüzde 3’ün biraz üzerinde. En büyük kreditör özel banka olarak bizim bunun da bir puan kadar altında. Özetle, bugün tartışılan, karşı karşıya kaldığımız sorunların yanında avantajlarımızın, farklarımızın da bilincinde olmamız gerekiyor." 

MEGA PROJELERE KAYNAK AKTARACAĞIZ

Adnan Bali, reel sektöre olan desteklerini aralıksız şekilde sürdürürken ekonominin lokomotif sektörleri arasında yer alan ve son dönemde mega projeler ile ön plana çıkan inşaat-taahhüt sektörüne de kaynak aktarmaya devam ettiklerini belirterek, şunları kaydetti:

"İş Bankası, köprü-otoyol, kamu-özel sektör ortaklığında geliştirilen sağlık tesisleri, liman ve benzer altyapı/üst yapı yatırımları için sağlanan proje finansmanlarındaki lider konumu, anılan finansmanların kurgulanması ve hayata geçirilmesi aşamasında üstlendiği belirleyici rol ve deneyimi ile ekonomik kalkınma temelinin oluşturulmasında geçmişten bugüne kilit rol oynamıştır. Gebze-İzmir Otoyolu Projesi, üçüncü Boğaz Köprüsü’nü de içeren Kuzey Marmara Otoyolu Projesi, Avrasya Tüneli Projesi ve Galataport Projesi son dönemde bankamızın da içerisinde yer aldığı konsorsiyumlarca finansman sağlanan önemli altyapı projelerinden... Ayrıca, kamu-özel sektör ortaklığı ile geliştirilen entegre sağlık kampüsü ve şehir hastanesi projeleri de son dönemde kredilendirdiğimiz projeler arasında yer alıyor. Bu projelerden en yüksek yatırım bütçelerine sahip olan Ankara Etlik ve Ankara Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü projeleri ile Isparta ve Eskişehir Şehir Hastanesi projelerine yaklaşık 800 milyon dolar tutarında kaynak sağladık.

90 yılı aşkın süredir olduğu gibi, bundan sonra da öncü ve lider rolümüzün sorumluluğuyla Çanakkale Köprüsü ve Kanal İstanbul projeleri de dahil olmak üzere ülke ekonomisine katma değer yaratacak ve tüm yönleriyle ülkemize uzun vadede fayda sağlayacak, kredilendirme prensiplerimize uygun, sosyal ve çevresel açıdan sorunsuz projelerin hayata geçirilmesi için finansman çözümleri üretmeye devam edeceğiz."