Bal üretimi 100 bin tonu aştı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, 2003'te destekleme kapsamına alınan arıcılık faaliyetlerinde kovan sayısı ve bal üretimi her yıl artmaya devam ediyor. 2003'te ülke genelinde 4 milyon 288 bin arılı kovan ile 70 bin ton bal üretimi yapılırken, bu rakam 2014'te 7 milyon arılı kovan ile 102 bin tona ulaştı.

Yıllar itibarıyla bakıldığında, 2012'de 89 bin ton olan bal üretimi, 2013'te 95 bin tona çıktı. 2014'te bal üretimi ise önceki yıla göre yüzde 8,2 arttı.

Bal üretiminde Ordu birinci, Muğla ikinci ve Adana üçüncü sırada yer alırken, bunları Aydın, Sivas ve Mersin takip ediyor.

Bal üretiminde dünyada Çin'den sonra ikinci sırada yer alan Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleri arasında ise birinci sırada bulunuyor. Dünya bal üretiminde Türkiye'yi sırasıyla Arjantin, Ukrayna ve ABD izliyor.

5 bin ton bal ihraç edildi
İç tüketimde ihtiyacını karşılayabilecek yeterlilikte olan Türkiye, 2014'te yaklaşık 5 bin ton bal ihraç etti. İhracat yapılan ülkelerin başında Almanya, ABD, Ürdün, Macaristan, Irak, Suudi Arabistan, Avusturya, KKTC, Belçika ve İspanya geldi.

Yeryüzündeki arı ırklarının yüzde 20'sinin bulunduğu Türkiye'de kestane, ıhlamur, çiçek, çam balı, narenciye, yayla balı, pamuk, ayçiçeği gibi flora kaynaklarının ismiyle bal üretiliyor. Arıcılık faaliyetlerinden elde edilen bal ve balmumu, polen ve arı sütü gibi arı ürünlerinden milli ekonomiye 600 milyon liralık katkı sağlandığı öngörülüyor.

Bal üretimine verilen destekler
Bal üretimini artırmak ve kırsalda yürütülen tarımsal faaliyetleri çeşitlendirmek amacıyla ilk defa 2003'te destekleme uygulamasına başlandı. 2003-2008 yıllarında "ana arı" ve "süzme bal"a uygulanan destekleme, 2008'den itibaren "arılı kovan başına" da verildi.

Tarımsal amaçlı düşük faizli kredi uygulaması kapsamında, Arıcılık Kayıt Sistemi'ne kayıtlı 50 ve daha fazla sayıda arılı kovan ile üretim yapan veya mevcut arılı kovan sayısını 50 ve üzerine çıkarmak isteyen arıcılara yüzde 50 faiz indirimli işletme ve yatırım kredisi kullandırılıyor.

IPARD Programı kapsamında arıcılık faaliyetleri için yüzde 50 hibe desteği uygulanıyor. 5 bin ile 250 bin avro limitleri arasındaki hibeden, hali hazırda arıcılık faaliyetini yürütenler ve yeni başlayacaklar faydalanabiliyor.

Bal ve ürünlerine özel denetim
Bakanlık, bal, arı sütü, polen gibi ürünlerle piyasada bulunan arı ürünlerinin üretiminden pazarlamasına denetimlerine de özel önem veriyor.

Tüketicinin sağlıklı bal tüketebilmesi ve sahteciliği önlemek amacıyla bu kapsamda Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından ülke genelinde özel bal denetim programları oluşturuldu. Bu amaçla ülke genelinde son 3 yıl içinde bal ve arıcılık ürünleri ile ilgili 6 bin 160 denetim yapıldı. Denetimler sonunda 578 işletmeye hijyen kurallarına uygunsuzluk, kayıtdışılık ve benzeri nedenlerle idari yaptırım uygulandı.

Denetimlerde alınan 4 bin 652 numunenin analizi sonucunda 517'sinin kalite kriterlerine uymadığı ya da glikoz kullanılarak üretilen sahte bal olduğu tespit edildi. Bakanlık, olumsuz olarak tespit edilmiş olan bu ürünlere idari para cezası, ürünlerin toplatılması, savcılığa suç duyurusu, kamuoyunun bilgilendirilmesi gibi gerekli idari yaptırımlar uyguladı.

Medya yoluyla bal satışına takip
Bakanlık, son yıllarda medya yoluyla reklamı yapılan ürünlerdeki artış nedeniyle özellikle internet, radyo, televizyon, gazete ve benzeri medya organları aracılığı ile satışa sunulan ürünlerde olası sahteciliği önlemek için de önlemler aldı.

Söz konusu mecralarda reklamı yapılan ürünlerden sipariş yoluyla numune alarak analiz yaptıran bakanlık, bugüne kadar 11 televizyon kanalında reklamı yapılan 8 firmanın ürününü sipariş yoluyla alarak, resmi sonuçlara göre gerekli idari yaptırımları uyguladı.

Bakanlık ayrıca kamuoyunun bilgilendirilmesi amacıyla laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen ve kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş gıdaları üreten veya satan firmaları resmi internet sitesi olan www.tarim.gov.tr adresinden kamuoyuna duyuruyor. 2012'den bugüne kadar taklit ve tağşiş yaptığı kesinleşen toplam 34 firmanın 80 farklı parti bal ürünü farklı dönemlerde kamuoyuna duyuruldu.

Riskli bal reklamına engel
Öte yandan, bakanlık tarafından yürütülen denetim ve kontroller sonucunda, çeşitli medya organları vasıtasıyla satışı yapılan ürünlerin güvenilirliliği ve bu ürünlerde tağşiş yapılarak tüketicilerin aldatıldığına ve sağlık için risk oluşturduğuna dair önemli şüpheli durumlar ile delil tespit edilen ürünlerin piyasaya arzı önleniyor.

Bunun için birlikte çalışılan kurumlardan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Radyo Televizyon Üst Kurulu, Reklam Üst Kurulu'na ve Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı şüphe oluşturan durum ortadan kalkana kadar söz konusu firmanın reklamlarını Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının başvurusu ile durduruyor.