Bakır zengini Maden hayalet kente döndü

Diyarbakır-Elazığ karayolu üzerinde dağlık alana kurulu Elazığ’ın Maden ilçesinde milattan önce bakır yataklarının bulunarak işlenmesi nedeniyle ekonomik katkı sağlayan ilçe 1936 yılında bakır yatakları Etibank’a devredilerek ilçe halkına ve bölgeye önemli istihdam imkânı yarattı. 30 yıl önce 4 bin işçinin çalıştığı ve bakırla birlikte sosyal ve kültürel faaliyetlerin yoğun yaşandığı Maden ilçesi Doğu ve Güneydoğu’da tek tenis kortunun bulunduğu ünvanını aldı.

5 hamamın, 3 sinemanın, havuzlu villaların bulunduğu ilçede Bakır işletmesinin 1996 yılında Özer Çiller'in de ortağı olduğu Beroner firmasına satıldı. Bu özelleştirmeden sonra ilçede kötü gidişin başlangıcı oldu. 90’lı yıllarda Maden Bakır işletmesinin özelleştirilmesi ve iki ünitesinin kapatılmasıyla bakırla hayat bulan ilçede işçi sayısı 4 binden 100’e düştü. Fabrika borusu sustu. İlçede büyük bir göç yaşanırken 30 bin olan nüfus 5 bin 300’e düştü. Bir zamanlar çocukların sokakta koşturduğu, Maden artık, emeklilerin ve ekonomik nedenlerden dolayı göç edemeyenlerin yaşadığı, kapalı kepenkleriyle boşaltılan ve viraneye dönen evleriyle adeta hayalet bir kasabaya dönüştü. İlçenin tek meslek Yüksek Okulu ise İmam Hatip Lisesine dönüştürüldü. Hastanesinde ise tek uzman doktoru bulunuyor.

KİRALAR 100 LİRAYA DÜŞTÜ

Daha önce market işleten ancak şu anda bir kahvehanede çay dağıtan Eşref Güneş, “Maden öldü, esnaf sinek avlıyor. Bir zamanlar kalabalık nedeniyle yolda bile rahat yürüyemezdik. Şimdi ise dükkânlar, evler, mahalleler bom boş. Eskiden işyerleri gece 12’ye kadar açıktı. Burada görev yapan memurlar bile ilçede sosyal faaliyet olmayınca yatıya kalmıyorlar. Mesai bitiminde ya Elazığ'a ya da Diyarbakır'a gidiyorlar. İlçede kebapçılık yapan Muzaffer Meral ise, daha önce günde 50-60 kilo et tüketildiğini şimdi ise 5-6 kilo tüketildiğini belirterek, “Ekonomik durumu iyi olanlar burayı terk etti. Ekonomik durumum nedeniyle mecburen burada kalıyorum.

Kasaplık yapan Mehmet Canpolat ise, Günde 60-70 hayvan kesip sattığını şimdi ise bir gövde et satmakta zorlandığını ifade ederek, dükkan kiralarının 100 liraya düştüğünü söyledi. Köyleri boşaldığı için Lice’den Maden ilçesine gelerek çalışmaya başlayan Mehmet Tekin ise, Bir süre Bakır fabrikasında çalıştım. Ancak daha sonra işsiz kaldım. Şimdi günlük yevmiye ile mevsimlik işlerde çalışarak hayatımı kazanıyorum. Burada ne bakır biter, ne cevher biter. Ama özelleştirme olunca birileri kazanıyor. Halk ve devlet kazanmıyor” diye konuştu.