Bakan Dönmez: Sondajda son viraja girildi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Akdeniz’de sondaj çalışmasının sona yaklaşıldığını ve 6 bin metreye ulaşılmak üzere olunduğunu söyledi. Bakan Dönmez AA Editör Masası’nda önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Dönmez, yerli kömürde ciddi potansiyel olduğunu belirtti. Dönmez, petrol fiyatlarındaki değişimin 1 haftada pompaya, 6 ay sonra doğal gaz fiyatlarına, 9 ay sonra da elektrik fiyatlarını etkilediğini kaydetti.

İşte Bakan Dönmez'in açıklamaları:

-AK Partili belediyelerde hakikatten çok güzel işler yapılmış.

-Biz son 15 yılda 5 ilden 81 ile doğal gaz götürdük. İl, ilçe merkezlerine doğal gaz ulaştırdık. Doğal gazı getirmenin usul ve esasları belli. Nihai kararı belli mekanizmalar oluşturularak veriliyor. Bazı adaylar doğal gaz getireceğini belirtiyor. Bu bir altyapı yatırımı. Belediyelerle işbirliği içerisinde olunması gerekiyor. Ekonomik ve teknik olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Bu süreçlerin büyük bir kısmı da Ankara’da gerçekleşiyor. Nasıl 510 ilçemize götürdüysek kalan yerlere de inşallah doğal gazı ulaştıracağız.

-Enerji gündemi sadece bizim değil bütün devletlerin ajandasındaki günlerinden biri. Birinci öncelikli konumuz tedarik ve arz güvenliğini sağlamış olmamız. Türkiye ciddi çalışmalar yaptı. 30 bin megavattan 90 bin megavata ulaştık. Kesintiler oluyordu, temel sebebi arzın yetersiz olmasıydı. Son birkaç yıldır özellikle arz tarafında yapılan yatırımlarla talep sorunun aştık. Enerjide doğal kaynaklarımızın yetersizliği nedeniyle dışa bağımlılığımız söz konusu. Yüzde 60 yerlilik oranına ulaştık. Kurak geçen bir sezonda hidro elektrik kapasiteniz düşer. Rüzgar, güneş mevsimsel değişikliklere tabidir. Yenilenebilir üretim yıldan yıla değişiklik gösterebiliyor. Yerli üretim miktarı giderek artıyor. Güçlü bir Türkiye için bağımsız enerjiye sahip olmamız gerekiyor.

-Yerli kömür tarafında ciddi potansiyelimiz var.

-Venezuela’daki durum tamamen farklı. Oradaki elektrik sistemi hidrolik santrallere bağlı. Oradaki elektrik kesintisi de hidroelektrik santrallerdeki arızadan kaynaklı olduğu söyleniyor. Yönetim de sabotaj olduğunu söylüyor. Enerji güvenli arz tarafında olmasıyla sınırlı değil. Ülkede bir de biliyorsunuz muhalefetin de girişimleri var. O santraldeki arızanın neden günlerdir yapılamadığı. Siber atak olabilir. Bunlar mümkün. Üretime odaklanmak yetmiyor. Şebekenin işletilmesi de bir o kadar önemli. Ülkeler daha kapalı, daha güvenli sistemlere yöneliyorlar. Biz de bu adımları attık. Bu işin sonu yok.

-En büyük santraliniz devreden çıktığında sisteminiz ayakta kalmalı. Tüm koşullara karşı yedekte olmanız gerekiyor. Hatlardan bir ya da bir kaçı kopabilir. Buna karşı önlem almanız, yedeklemeniz gerekiyor.

-Bildiğiniz gibi son çeyrekte Ekim aylarında ilk sondaja Alanya’da başladık. Şu an son virajdayız. 6 bin metreye Mart ayı sonunda ulaşmış olacağız. Orada teknik olarak bir takım testlerin yapılması gerekiyor. Daha dikkatli çalışma yapılması gereken dönemdeyiz. Petrol, gaz araması sabır isteyen bir iş. İngiltere ve Norveç çok denedi ve tası tarağı toplarken madeni buldu.

-Son teknolojiyi kullanıyoruz. Dünyada bu özelliklere sahip 16 gemi var. Servis şirketinden hizmet kiralayarak da yapabilirsiniz. Ama bizim agresif sondaj arama programımız olduğu için bu gemiyi kendi milli imkanlarımızla yapalım diye bu amaçla çalışmamız devam ediyor. Kıbrıs Rum Kesimi ve diğer komşu ülkelerin doğal gaz arama çalışmaları var. İsrail ve Mısır keşif yaptı. Bölgenin belli bir potansiyeli olduğunu biliyoruz. İnşallah ilk denemelerde bu potansiyeli yakalamış oluruz. Öteden beri savunduğumuz Kıbrıs Rum Kesimi adadaki yer altı zenginliğini kendi işlemesini doğru bulmadığımızı belirttik. Ortak herkesin kazanacağı model üzerinde anlaşma olur. 

-Saha keşfedildikten sonra yıllık günlük üretim miktarları tespit edilmesi gerekiyor. Boru hattıyla gazın karaya getirilmesi gerekiyor. Antalya açıklarındayız bulursak Anadolu’ya çıkartmış olacağız. Kuyunun olduğu yere platform gerekiyor. Bu işler birkaç yıl alır. Ciddi altyapı işi yapmak gerekiyor. Su altında da inşaat kabiliyetimiz var. Çanakkale’yi 2 defa geçtik, Marmara geçildi.

-Adana'da ikinci bir kuyuda sondaja başladık, hedefimiz 4 bin 500 metre.

-Akdeniz ve Karadeniz’de işbirlikleri olabilir.

-Petrol fiyatlarını biz belirlemiyoruz. Sadece biz değil Avrupa da öyle. Enerjide dışa bağımlı. Onları da çok olumsuz etkiliyor. Ambargoların önüne geçilmesi gerekiyor. Fiyatlardaki dalgalanmaların ambargolardan kaynaklandığını düşünüyoruz. Petrol sadece istasyondaki fiyatları etkilemiyor. Petro kimya ürünlerini de etkiliyor. Kullandığımız plastikten tutun da birçok malzemenin ham maddesi petrol. Doğal gaz fiyatlarını da etkiliyor. Boru gazları petrol fiyatlarına endeksli olarak artıyor ya da eksiliyor. Ham petrol fiyatları 65-66 dolar bir fiyat aşağı yukarı bir hafta sonra pompa fiyatlarına yansıyor. 6 ay sonra doğal gaz fiyatlarını etkiliyor. 7-8 ay sonra elektrik fiyatlarını etkiliyor. Elektrik borsası var. Elektriği doğal gazla üreten şirketler var. Değişen maliyetleri fiyatlara yansıtıyorlar. Konut ve küçük tüketiciler 9 ay sonra fiyatlara yansımış olarak görüyorlar. Eşel mobil sistemine gidildi. Yüksek fiyat artışlarını vergi üzerinden yönetmiştik.

-Vatandaş zam haberlerine daha çok duyarlı. Fiyat düşüşleri de oluyor. Petrol ve kur fiyatları düştüğünde görece olarak pompa fiyatlarına da yansımıştı.

-Eşel mobil dönemi kalktı biliyorsunuz. Artış veya azalışlar pompaya yansıyor. Eşel mobilde artışların yansımaması için mekanizma geliştirilmişti. Şu anda birebir yansıyor.

-Nükleer santral projelerinde inşaat süreçleri uzun zamanlar tüketen süreçler. Bu safhaları bitirmiş olduk. Cumhuriyetimizin 100. Yılında ilk reaktörü devreye almak hedefimiz. İkinci reaktörün sınırlı inşaat iznini de verdik. 4-5 yıl önce 250-300 arasında öğrencimizi eğitim amaçlı göndermiştik. Fiilen lisans eğitimi aldılar. 30’u ilk mezun oldular, projede fiilen çalışmaya başladılar. 30 civarı öğrencimiz bu yıl diplomasını alıp gelmiş olacak. Şunu arzu ediyoruz, bu projede kullanılacak malzemeler için uzun dönemli çalışmalar yapıyoruz. Sanayi kuruluşlarıyla çeşitli nedenlerle bir araya geldi. Belli belgeler, sertifikasyonlar gerekiyor. İnşaat kısmında Türkiye ciddi anlamda deneyimli bir ülke. Ciddi yüklenici firmalarımız var. Onlar inşaat işlerinde Türk şirketlerinden yararlanmaya başladılar. Rosatom bu konuyu kendisi yönetiyor. Türkiye’de ortak arayışı olduğunu belirtmişti. Anlaşma olduğu zaman yeni ortak girişi olabilir. Anlaşma olmasa da Rosatom kendisi bu işi yapabileceğini belirtiyor.

-TANAP, TürkAkım gibi arz güvenliğini güçlendirecek adımlar atıldı. TANAP’ta sevkiyat başladı. 2,4, 6 milyar metreküp anlaşmalarımız var. Sevkiyatlarımız devam edecek. Gaz doğrudan Eskişehir’de sisteme bağlanmış oluyor. Türkiye her yönüyle kendisini güvenceye almış oldu. Türkiye Avrupa’nın kaynak ve güzergah çeşitliliği açısından rol oynuyor.

-Hem Akdeniz hem Karadeniz'de uluslararası şirketlerle yeni işbirliklerimiz olabilir, açığız.

-Enerji borsasının derinliğini artırmak için çalışmalar devam ediyor. Avrupalı oyuncuların burada işlem gerçekleştirmesini bekliyoruz.