Bakan Çakan: Mavi Akım için 270 milyon dolar harcandı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, Mavi Akım Projesi kapsamında Türkiye tarafındaki 501 kilometre uzunluğunda ve 48 inç çapındaki boru hattı inşaatının tamamlandığını ve bugüne kadar proje için 270 milyon dolar ödeme yapıldığını bildirdi. Çakan, Mavi Akım Anlaşması nedeniyle rus tarafına bugüne kadar herhangi bir para ödenmediğini de söyledi.

Çakan, Adıyaman Bağımsız Milletvekili Mahmut Göksu ile Aksaray Bağımsız Milletvekili Ramazan Toprak'ın Mavi Akım konusundaki soru önergelerini yanıtlarken, proje hakkında ayrıntılı bilgi verdi.

RUSYA ENDİŞE ETSE ANLAŞMA İMZALAMAZDI

Karadeniz'den geçerek Türkiye'ye ulaşacak boru hattı ile arada geçiş ülkeleri olmaksızın direkt doğalgaz sevkıyatı yapılabilecek projeyi Gazprom'un 1996 yılında Refahyol Hükümeti döneminde teklif ettiğini kaydeden Çakan, o dönemde BOTAŞ Genel Müdürlüğü ile Gazprom'un mühendislik şirketi Giprospetgaz arasında fizibilite çalışması yapmak üzere bir anlaşma imzalandığını hatırlattı.

Rus tarafı olarak mevcut teknoloji ile projenin yapılabilirliğini gördükten sonra konunun hükümetlerarası anlaşma haline getirildiğini belirten Çakan, ''Türk sahillerine kadar olan yapım ve işletme sorumluluğunu üstlenmiş olan Rus tarafı, boru hattının Karadeniz'den geçirilmesi veya işletme esnasında tamir ve bakımını yapma hususunda en ufak bir endişe taşısaydı böyle bir proje için hükümetlerarası anlaşma imzalamaya gitmezdi'' dedi.

BORULAR BU AY DÖŞENMEYE BAŞLANACAK

Rusya Federasyonu'nun kendi topraklarından başlayarak kıyıya kadar yaklaşık 500 metre içeride, BOTAŞ Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilecek Samsun ölçüm istasyonu girişine kadar tüm boru hattı sisteminin inşaat ve işletme sorumluluğunu üstlendiğine dikkati çeken Çakan, Gazprom'un, Saipem, Bouyogas Offshore ve Japon Konsorsiyumu arasında Moskova'da deniz geçişinin ikmal edilmesi ve finansman teminine yönelik anlaşma imzalandığını belirtti.

Projenin deniz kısmının finansmanının 900 milyon dolarlık bölümünün İtalyan ENI/SNAM tarafından karşılanacağına dikkati çeken Çakan, bu grubun Samsun'a kurulan boru atölyesine Japonya'dan üretilen boruların sevkıyatının başladığını, 7 bin adet hat borusunun Samsun'a ulaştığını, atölyede deniz geçişi yapacak olan gemiye yüklenilmek üzere boruların dörderli gruplar halinde kaynak işlemlerinin yapıldığını bildirdi.

Çakan, sığ bölgede boru döşemek için ilk geminin bu ay çalışmalara başlanacağını, derin denizde boru döşeyecek olan ''Saipem 7000'' gemisi ise Eylül 2001'de çalışmalara başlanacağını kaydederek, günde yaklaşık 4 kilometre boru döşeneceğini, 3 ayda Karadeniz geçişinin tamamlanacağını açıkladı.

TÜRKMEN GAZI DAHA PAHALI

Çakan, Doğalgaz sınır teslim fiyatlarının her iki anlaşmada da uluslararası petrol ürünlerine dayalı fiyat formülleri belirlendiğini ve formül parametrelerindeki değişikliklere göre zaman içinde değişiklikler göstermekte olduğunu anlatarak, bu fiyatların uzun dönemle karşılaştırmalarının anlamlı olacağını savundu. Çakan, ''Türkmenistan Anlaşması'nın imza tarihinde Türkmen gazı, Rus gazına göre yüzde 24 daha pahalıydı'' dedi.

Doğalgaz alım fiyatlarının tüketiciye teslim noktasına kadar taşıma maliyetlerinin de fiyat kıyaslamalarında önem taşıdığını vurgulayan Çakan, şunları kaydetti:

''Gazın tüketiciye teslim noktasında Mavi Akım gazı ile Türkmen gazının kıyaslanması halinde, aralarında 45 dolarlık bir fark sözkonusu değil. Anlaşmalardaki gizlilik maddesi sebebiyle bu fiyatların açıklanması mümkün değil. Bu kıyaslama 100'e endeksli rakamlarla ifade edilecek olursa, Türkmen Gazı ile Mavi Akım Gazı'nın tüketiciye teslim noktasında uzun dönemli fiyat kıyaslaması şöyledir: Mavi Akım gazı fiyatı 100 birim kabul edildiğinde, Türkmen gazı fiyatı 93 birim olmaktadır.''

RUSLARA ÖDEME YAPILMADI

Çakan, Türkiye tarafındaki 501 kilometre uzunluğunda ve 48 inç çapındaki boru hattı inşaatı tamamlandığını, bugüne kadar proje için yaklaşık 270 milyon dolar ödeme yapıldığını belirtti. Çakan, bu projeden gelecek gaz için yapılan Doğalgaz Alım Satım Anlaşması'nda, ''Anlaşma'da belirtilen süre içinde Türkiye tarafından gaz alımına başlanmaması veya başlandıktan sonra yıl içinde belirtilen miktarda gazın alınmaması'' halinde al ya da öde yükümlülüğü bulunmadığına dikkati çekerek, ''Ancak Türkiye olarak zamanında doğalgaz alımına başlanabilecek şekilde boru hattı bitirilecektir. Bu nedenle, Mavi Akım Anlaşması nedeniyle bugüne kadar Rus tarafına herhangi bir ödeme yapılmamıştır'' dedi. (Ankara/aa)