Azmi Milli Un Fabrikası müze oluyor

AZMİ MİLLİ UN FABRİKASI / FOTO GALERİ

Aksaray Belediye Başkanı Nevzat Palta, 1924 yılında 250 bin lira sermayeyle kurulan ve Cumhuriyet döneminin ilk un fabrikalarından olan Azmi Milli'nin müze olarak düzenlenmesiyle ilgili projenin Selçuk Üniversitesi tarafından hazırlandığını söyledi.

Azmi Milli Un Fabrikası'nın anonim şirket olarak 1924 yılında Aksaray Milletvekili Vehbi Çorakçı'nın teşebbüsüyle Ziraat Bankası, Aksaray Belediyesi, Aksaray Valiliği, Sümerbank ve Aksaray halkının iştirakiyle kurulduğunu anımsatan Palta, 78 yıl boyunca faal bir şekilde çalışan, Cumhuriyet döneminde milletin azmini anlatan “Azmi Milli” adıyla kurulan fabrikanın Aksaray'ın simgelerinden biri olduğunu belirtti.

Palta, 1926 yılında Mamasın Barajı boğaz mevkine hidroelektrik santrali kurulduğunu, buradan Azmi Milli'ye elektrik verildiğini, fabrikadan da Aksaray'ın ihtiyacı olan elektriğin dağıtımının yapıldığını bildirdi.1950–1960 yılları arasında fabrikanın un ve elektrik üretim kapasitesinin arttırıldığını, fabrikada modernizasyon yapılmaması nedeniyle 2002 yılında un üretiminin durdurulduğunu anlatan Palta, Aksaray Belediyesine geçen fabrikanın sit alanında bulunması nedeniyle projenin bugüne kadar beklediğini ifade etti.

PROJE ONAYLANDI

Tarihi Zinciriye Medresesi, Paşa Hamamı, Eski Aksaray Evleri ve Azmi Milli'yi içine alan büyük bir proje hazırlığı yaptıklarını, Selçuk Üniversitesi tarafından hazırlanan projenin Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından onaylandığını açıklayan Palta, şunları kaydetti:

“Biz burada Cumhuriyet'in ilk eserlerinden Aksaraylının azmini gösteren bu tarihi yapıyı gelecek nesillere aktarmak, onların hangi şartlarda neleri başardığını göstermek adına burasını yaşatmak istiyoruz. Yapılacak projeyle Azmi Milli'yi Sanayi ve Bilim Müzesi'ne çeviriyoruz. İçindeki dönemin teknolojisini yansıtan her şeyi gün yüzüne çıkaracağız. Proje hazırlandı, sanayi ve bilim müzesi 8 dönüm üzerinde kurulu olacak. Burada meydan düzenlemesi, çay bahçeleri, sanat sokağı olacak. Bahçe kısmına 300 araç kapasiteli 2 katlı otopark yapılacak.”

Palta, Aksaray'da büyük bir projeyi daha başlatmanın sevincini, tarihe ve Aksaray'ın azmine sahip çıkmanın gururunu ve mutluluğunu yaşadıklarını sözlerine ekledi.

AZMİ MİLLİ UN FABRİKASI'NIN KURULUŞU

Atatürk T.B.M.M de 13/10/1923 deki konuşmasında Devletin, Milletin harpten çıktığı için, Hükümetin ve askerin Ordunun yardıma İhtiyacı olduğunu beyan edince T.B.M.M huzurunda söz alan Aksaraylı işadamı Mustafa Vehbi Çaorakçı, “Paşam İkinci Ordunun ve bu günkü Hükümetin bütçesine konulan masraflarını arzu ettiğiniz zaman vermeyi taahhüt ediyorum” der ve ardından bütün Meclis'ten alkış alıyor.

Bu fedakarlığı gören Atatürk’te;” Vehbi Bey sizinde bir isteğiniz var mı” deyince, nezih, kibar bir üslupla “ Memleketim Aksaray’ın Vilayet olmasını, Azmi Milli Un fabrikasının kurulması için Paşam Hazretleri’nin T.B.M.M ‘nin takdirlarine arz ederim” deyince o günkü T.B.M.M’ de  Aksaray’ın Vilayet olması, Un Fabrikasına karar verilmiştir. Bunun üzerine Vehbi Bey Aksaray’a gelip, Şehir içindeki ve köylerdeki  zenginlerden para toplayarak, 1924 de Fabrikayı yaptırır. Bu sayede de Aksaray 1928 tarihinde Elektriğe kavuştu. Bu şekilde Azmi Milli Un Fabrikası yapılmış oldu.�