Ayıp değil geliştirerek kopyalayın

SABANCI Üniversitesi Yönetici Geliştirme Birimi EDU’nun düzenlediği Exclusive Line konferansının ikincisi “İnovasyon mu? İmitasyon mu? Yeni Bir Yaklaşım İmovasyon”da konuşan Prof. Oded Shenkar, imovasyonu, “inovasyon ve imitasyon kavramlarının bir karışımı” olarak tanımlayarak, “Bugünkü iş dünyasında rekabetçi olmak istiyorsanız ikisini de gerçekleştirmeniz gerekiyor. Bir imitasyon çağında, yalnızca inovasyonla yol alamazsınız” dedi. Çin’de kazandığı deneyimlerinin ürünü olan son kitabı CopyCats’i (Taklitçiler) yayınlanan Prof. Oded Shenkar, imovasyonun sırrını kopyalamanın kötü olduğu algısını yok edip, açıkça söylemek ve sistematik bir şekilde uygulamak olduğunu belirtiyor. İnovasyonu tamamen saf dışı bırakmadan, imovasyonun doğru uygulandığında bir dezavantajı olmayacağını söyleyen Oded Shenkar, Türkiye’de yalnızca inovasyona odaklanıldığını vurguluyor.

Yapılan hatalardan ders alın
İnovasyona yenilikçilik olduğu için değer verildiğini ancak bunun kârlılık olarak dönüp dönmediğini sorgulamayı unuttuğumuzu ifade eden Oded Shenkar, şunları söyledi: “İnovasyonun şirketlere kattığı değer yüzde 2.2’de kalıyor. Ancak imitasyon yapanın gözünden bakıldığında bu durum değişiyor. İmovasyon yapanlar için pazarlama giderleri aşağı iner, zaten birileri pazarı hazırlamıştır. Örneğin ilaç sektöründe çalışıyorsanız, 10 yeni ilaçtan 9 tanesi başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Bir ilacın geliştirilme maliyeti de 1 milyar doları buluyor. İlaç şirketlerinin de son dönemde jenerik ilaçlara yöneldiğini görürsünüz. İmovasyon, geçmiş deneyimlerden yararlanma fırsatı sağlar. İnovasyonu yapan kuruluşun varsa başarısızlıklardan ders alıp, kendiniz çözüm bulabiliyorsunuz.”
İmitasyonun giderek daha da önem kazandığını anlatan Shenkar, “Daha yaygın, daha ucuz, daha kolay hale geliyor. Bunun nedeni küreselleşme, modularizasyon ve danışmanlar. Danışmanlar bir şirkette neler olduğuna bakarlar ve sonra bunu başka şirkete taşırlar. Verilerin transfer edilebilmesinin kolaylaşması ve internet de imovasyonu sağlıyor” diye konuştu.

Modeli alıp geliştirin
Prof. Shenkar, Wal-Mart, McDonald’s, Apple gibi kuruluşların da bazı iş modellerini kopyaladığını anlattı. Southwest Havayolları’nın yaptığı bir indirim kampanyasından örnek veren Oded Shenkar, imovasyonun sırlarını şöyle anlattı: “Bu kampanyayı birçok havayolu şirketi denedi ama başaramadı. Herkes imitasyon yapamaz. Öte yandan, imitasyonun başarılı olduğu durumlar da var. Ryanair, bunu itiraf etmekten çekinmedi. İmitasyonu yapıyorsanız, imitasyonun kötü olduğu algısını yok edip, açıkça söylediğiniz ve sistematik bir şekilde yaptığınızda başarılı olabilirsiniz. Modeli kopyalıyorsunuz ancak geliştirmeniz gerekiyor. Dikkatli olmazsanız sorunlarla karşılaşırsınız. İmovasyon yapabilmek için öncelikle, imitasyona yüklenen olumsuz çağrışımlardan arınmanız, birisi size taklitçi dediğinde sinirlenmemeniz lazım. Bunun açıkça söylenmesinde hiçbir sakınca yok.”

‘İmovasyon’un 10 kuralı

Tekerleği yeniden keşfetmeyin. Tekerleğin daha ucuz ya da daha iyi bir versiyonunu yapabilirsiniz.
Taklit etmeyi bir “damgalama” olmaktan çıkarın ve kabul edilir hale getirin.
Kopyalama yetenekleri geliştirin, fırsatları tarayın ve doğru modeli bulun.
Çapraz endüstrilere bakın, kendi toprağınızın ötesine geçin.
Birşeyleri kavramların içine yerleştirin
Hızlı kolerasyon yerine neden sonuç ilişkisine bakın. Derinlemesine inceleme yapın.
Zamanlama her şey demek değildir.�
Değerleri göz ardı etmeyin.
Hem defansif hem de ofansif oynayın.
İnovasyon yapın, imitasyon yapın ve bunu imovasyona dönüştürün. Yoksa kör bir biçimde takipçi olursunuz ve yarışı nerede bitireceğinizi bilmezsiniz.

Türkiye’de tek çıkış noktasının inovasyon olduğuna inanılıyor

TÜRKİYE’nin şu andaki 1990’lardaki Çin’e benzediğini ifade eden Oded Shenkar, “O dönemde Çin dünya pazarına nasıl gireceğini düşünüyordu. Türkiye de şu anda bunu sorguluyor. Türkiye’de insanlar inovasyon kavramının bombardımanı altında. İnovasyon merkezleri kuruluyor, bir tek inovasyondan bahsediliyor. Herkes inovasyonun tek çıkış noktası olduğuna inanıyor. İmovasyonun da ayıp olduğu yönünde bir kanı var” dedi. Shenkar, tüm firmaların “imovasyon” yaptığı bir ortamda, inovasyonu kimin yapacağının sorulması üzerine, şu yanıtı verdi: “Eğer inovasyon maliyeti için, imitasyon da yapmanız lazım. Bu ikisi, birbirini tamamlayan noktalar. Birbirine zıt görülmemesi gerekir. Geliştirme maliyetlerini karşılarsanız, kazanılan kâr marjını inovasyon için kullanırsınız.”