Ayakkabı sıkmaya başlayacak

AYAKKABIDA yerli üretimi korumak için 2006 yılında getirilen ek vergiler 9 Ağustos 2014’te kalkıyor. Uygulanan ek vergiye rağmen 7 yılda ayakkabı ithalatı 2’ye katlandı ve 2013 yılı ithalatı 1 milyar dolara dayandı. Sektör, yeni koruma önlemleri ve ek vergi talep ediyor.

TÜM dünyada kotaların kalkmasıyla beraber, Uzakdoğu menşeili ürünler artarken, 2006 yılında yerli ayakkabı üretimini korumak için ek vergi getirilmişti. Suni ayakkabıda ithalatında 1.35 dolar, deri ayakkabıda ise 2.35 dolar ek vergiye rağmen, ithalat hız kesmeden sürdü. Yaklaşık bir ay sonra, 9 Ağustos 2014’te ek vergi uygulaması kalkıyor. Sektör, ek vergiye rağmen 7 yılda 2 kat artan ayakkabı ithalatının önüne geçebilmek için yeni koruma önlemleri ve ek vergi talep ediyor.

57 MİLYON ÇİFT İTHAL

Ekonomi Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye, 2006 yılında 35 milyon çift ayakkabı ithal etti ve bunun parasal karşılığı 515 milyon dolardı. 2013 yılına gelindiğinde ise 56.7 çift ayakkabı ithal edildi ve bunun parasal karşılığı 993 milyon dolara ulaştı. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Hüseyin Çetin, “2013 yılında 70 milyon dolar civarında ek vergi alındı. Vergiye rağmen bu kadar artış varken, vergi kalkarsa bizleri ciddi bir sıkıntı bekliyor. Ek verginin uzamaması durumunda sektör, ciddi bir darboğaza girer” dedi.

DIŞ TİCARET AÇIĞI

Aynı dönemlerde ihracat rakamlarına bakıldığında ise şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: Türkiye 2006 yılında 56 milyon çift ayakkabı ihraç ederken, bunun parasal karşılığı 237 milyon dolar idi. 2013 yılında ise ayakkabı ihracatı 723 milyon dolar ve 165 milyon çifte ulaştı. Ayakkabıdaki dış ticaret açığı 270 milyon dolar.

2003’te açık başladı

TÜRKİYE, 1990’larda ayakkabıda dış ticaret fazlası veriyordu. Örneğin 1992 yılında 83 milyon dolarlık ihracata karşılık 25 milyon dolarlık ithalat gerçekleşiyordu. Bundan iki yıl sonra ihracat 2’ye katlanarak 160 milyon dolar olmasına rağmen, ithalat 28 milyon dolarda kalmıştı. Ancak 2003’te 184 milyon dolarlık ihracata karşılık ayakkabı ithalatı rakamı 191 milyon doları aşarak, ilk kez bu sektörde dış ticaret açığı vermeye başlamıştı. Koruma önlemlerine rağmen ithalattaki artış durdurulamadı.

Tekstilin başına gelenler gelmesin

HOTİÇ Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hotiç, Türkiye’nin kesinlikle ayakkabı sektörünü koruması gerektiğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Türkiye’de ayakkabı sektörü büyüdü. İthalat da hızla devam ediyor. Ülkeye ithalatla ucuz ayakkabı girişini engelleyip sektörü korumak lazım. Bu alanda önemli sayıda insan istihdam ediliyor. Uzakdoğu bazlı çok ucuz ürünlerin ithalatı sektöre zarar veriyor. Tekstilde bu önlemleri almadığımız için o şaşalı günler geride kaldı. Tekstilin başına gelenler, ayakkabının başına gelmesin.”

Sağlığa zararlı ürünler denetlenmeli

İNCİ Yönetim Kurulu Başkanı Ali Murad Kızıltaş şu değerlendirmeyi yaptı: “İthalattaki artışa bakınca, konulan vergilerin çok fazla bir katkı sağlamadığı kesin. Türkiye’de ayakkabı sektörünün kendini koruyabilmesi için, vergiler devam etmeli gibi de görünüyor. Türkiye’ye gelen ürünlerin maliyeti çok düşük. Bunlarla Türkiye’nin rekabet şansı hiç yok. İnsan sağlığına yönelik (azo boyar vs. maddeler) denetimler arttırılmalı. Bu tür çalışmalarla sektöre destek olunabilir. Zaten şu anda iç pazarda, üretimde ciddi bir daralma var. Rusya ve Ukrayna pazaralarının daralması, Türkiye’de üretim gücüne zarar verdi.”

993 milyon $
Türkiye’nin 2013 ayakkabı ithalatı

56.7 çift
Türkiye’nin 2013 ayakkabı ithalatı

723 milyon $
Türkiye’nin 2013 ayakkabı ihracatı

165 milyon çift
Türkiye’nin 2013 ayakkabı ihracatı

17.5 $
Türkiye’nin çift başına ortalama ayakkabı ithalatı

4.38 $
Türkiye’nin çift başına ortalama ayakkabı ihracatı