Avrupa ayarında lokomotif yaptık

Türkiye'nin ilk buharlı lokomotifi olan 'Karakurt'u 1957 yılında üreten Eskişehir'deki Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş. (TÜLOMSAŞ) Fabrikası, şimdi de projesi ve üretimi tamamen yerli olan DH 9500 tipinde dizel hidrolik anahat ve manevra lokomitifinin üretimini gerçekleştirdi. Lokomotif, dün Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz'ün de katıldığı törenle hizmete girdi.

TÜLOMSAŞ Genel Müdürü Mithat Yüzügüllü, bu yıl tesislerin 105'inci kuruluş yıldönümünü kutladıklarını hatırlattı. TÜLOMSAŞ'ın dışarıdan lisans almadan projelerini ve üretimini kendilerinin gerçekleştirdikleri DH 9500 tipi dizel hidrolik anahat ve manevra lokomotifi ürettiklerini belirten Yüzügüllü, ‘‘68 ton ağırlığında 950 beygir gücünde olan bu lokomotif istenildiğinde manevra lokomotifine, ya da ana hat yolcu lokomotifine dönüştürülüyor’’ dedi. Bu tip lokomotiflerin Avrupa'da yaygın olarak kullanıldığını vurgulayan Genel Müdür Yüzügüllü, şunları söyledi:

‘‘Bu lokomotifler, Avrupa'da Vals lokomotifleri adıyla tanınan yeni bir teknolojiyi yansıtmaktadır. Bu lokomotifleri diğerlerinden ayıran özellikler güvenli frenleme yapıyor olması, araç hızı manevra ve yolcu hizmetinden hangisine karar verilirse ona göre ayarlanabilmesidir. Türkiye'de ISO 9001 Kalite Belgesini ilk alan kamu kuruluşları arasında yer alan TÜLOMSAŞ, son yıllardaki kalite ve teknoloji alanındaki atağını devam ettirmektedir. TÜLOMSAŞ'ın son ürettiği DH 9500 tipi lokomotifin değeri 1 milyon dolar (Yaklaşık 428 milyar lira) civarındadır, Yılda 60 adet lokomotif, bin adet yük vagonu, 2 bin 500 ton çelik ve diğer metal dökümü, dizel motor, elektrik makinaları üreten TÜLOMSAŞ Türkiye sanayisine katkılarını sürdürmektedir’’ dedi. Eyüp KELEBEK/ESKİŞEHİR, (hha)

105 yıllık tesis

1894 yılında küçük bir atölye olarak hizmete giren Buharlı Lokomotif Bakım ve Tamir Atölyesi, bugün dev bir tesis oldu. TÜLOMSAŞ, Kurtuluş Savaşı'nda büyük görevler üstlendi ve Türkiye Cumhuriyeti'nde çağdaş teknolojiye geçişin anahtarı oldu. Bakım ve Tamir Atölyesi 1957'de Eskişehir Demiryolu Fabrikası adını aldı ve tesislerde oyıl Türkiye'nin ilk buharlı Lokomotifi olan 'Karakurt' üretildi. 5 bin 600 beygir gücündeki 'Karakurt' uzun yıllar hizmet verdi.

Eskişehir Lokomotif Fabrikası'nda Türkiye'nin ilk yerli otomobili olan 'Devrim' de 1961 yılında yapıldı. 1967 yılında buharlı lokomitif devri kapandı, gelişen teknolojiye ayak uyduran TÜLOMSAŞ dizel ve dizel- elektrikli lokomotif üretme çalışmaları başlattı. Aynı yıl 360 beygir gücündeki ilk dizel hidrolik manevra lokomitifini üretildi. 1971 yılında 2 bin 400 beygir gücünde 111 ton ağırlığında ilk dizel- elektrik anahat lokomotifi hizmete girdi.

TÜLOMSAŞ, 100'üncü kuruluş yılını kutladığı 1994 yılında yabancı ülkelerden hiçbir lisans satın almadan, projesi ve üretimi tamamen yerli olan DH 7 bin tipi manevra lokomitifinin üretimini gerçekleştirdi. 'Yunusemre' adı verilen DH 7 bin tipi manevra lokomotiflerinden bugüne kadar 19 adet üretildi. Lokomotif üretiminin yanında, başta çeşitli tiptlerde yük vagonları, demiryolu makasları, çelik konstrüksiyon köprü, üst geçit, portal vinç, özel dişli ve takımlar, ağır yük kantarları olmak üzere üretim yapan TÜLOMSAŞ, Türkiye'nin ilk akülü yük araçlarını, cadde süpürme ve otobüs yıkama araçlarını da üretti.