ATO'dan kredi kartı kullanıcılarının profili

ATO’nun 13 büyük alışveriş merkezinde 3 bin 215 kişi üzerinden yaptığı "Kredi kartlarında tüketici ne diyor anketi" açıklandı. Ankette, kişilere 24 soru yöneltildi. Ankete göre, tüketicinin yüzde 30’u bir, yüzde 30.3’ü iki, yüzde 16’sı üç, yüzde 9.6’sı dört, yüzde 14.1’i beş ve üzerinde kredi kartına sahip. Buna göre, kredi kartı sahiplerinin yüzde 70’inin birden fazla kredi kartı kullandığı belirlendi.

Halkın yüzde 35’inin ailesinde başka bir bireyi kredi kartı kullanmıyor. Yüzde 31.2’sinin ailesinin en az bir bireyinde kredi kartı var. Yüzde 17.3’ünün ailesinin iki, yüzde 7.7’sinin üç, yüzde 8.8’inin dört ve daha fazla bireyinde kredi kartı bulunuyor.

UYGULANAN FAİZLER BİLİNMİYOR

Ankette yanıtlanan bir başka soruyla ise kredi kartlarına bankaların üç tür faiz uyguladığının tüketiciler tarafından bilinmediği ortaya çıktı. Kaç tür faiz uygulanıyor sorusuna tüketicilerin yüzde 61.3’ü "bilmiyorum", yüzde 3.8’i "bir", yüzde 19.1’i "iki" yanıtı verirken, doğru yanıtı verenlerin oranı yüzde 15.8’de kalıyor. "Kullandığınız kredi kartının faizini biliyor musunuz?" sorusuna deneklerin yüzde 54.5’i "hayır" yanıtı verirken, yüzde 45.5’i "evet" dedi.

KARA LİSTEYE GİRENLERİN ORANI YÜZDE 11

Ankette, "Bir yıl içinde kredi kartı borcunu ödemekte güçlük çekiyor musunuz, çekiyorsanız kaç kez?" sorusuna deneklerin yüzde 8.3’ü "bir", yüzde 17’si "iki", yüzde 14.2’si "üç", yüzde 6.9’u "dört", yüzde 4’ü "beş" kez, yüzde 13’ü "sürekli" şeklinde yanıtlarken, yüzde 36.6’sı zorluk çekmediğini belirtiyor. Buna göre, tüketicilerin toplamda yüzde 63.4’ü yılda en az bir kez ödeme güçlüğü çekiyor. Ankete katılanların yüzde 11.3’ü bir kez dahi olsa kara listeye girmiş, yüzde 85.5’i ise kara listeyle hiç tanışmamış, yüzde 3.2’si halen kara listede olduğu halde kredi kartı kullanmaya devam ediyor. Yüzde 9.4’ü de kredi kartı borcu nedeniyle hukuki bir süreç yaşamış.

KARTLAR GEREKSİZ HARCAMA YAPTIRIYOR

"Kredi kartıyla yaptığınız harcamaların ödemesini nasıl yapıyorsunuz?" sorusuna deneklerin yüzde 28.2’si "tamamen kapatıyorum", yüzde 34.1’i "asgari ödeme yapıyorum", yüzde 20.5’i "asgari ödemenin biraz üzerinde ödeme yapıyorum", yüzde 17.2’si "hiç ödeme yapmadığım zamanlar oluyor" şeklinde yanıt verdi. "Kredi kartı kullandığınız için ihtiyacınızdan fazla ya da gereksiz harcama yaptığınız oluyor mu?" sorusuna deneklerin yüzde 21’i "sık sık oluyor", yüzde 54.7’si "zaman zaman oluyor", yüzde 24.3’ü "olmuyor" şeklinde yanıt verdi. Buna göre tüketicilerin yüzde 75.7’sinin sıklığı değişse de kredi kartının cazibesine kapılıp, ihtiyacından fazla ya da gereksiz harcama yaptığı ortaya çıktı.

GİYİM TAKSİTLENDİRİLİYOR

Ankete göre, tüketicilerin yüzde 78.3’ü mal ve hizmet alımlarında kredi kartına taksitlendirme yaptırıyor. Taksitlendirme yaptıranlara sorulan "ne tür harcamalarınızı taksitlendiriyorsunuz?" sorusuna verilen yanıtlara göre ise tüketicilerin yüzde 23.8’i dayanıklı tüketim ve eş eşyalarında, yüzde 5.9’u akaryatıtta, yüzde 19’u süpermarkette yaptığı harcamalarda, yüzde 46’sı giyim eşyalarında, yüzde 5.3’ü ise diğer mal ve hizmetlerde taksit olanağından faydalanıyor. Deneklerin yüzde 84.1’i kredi kartı limitlerinin otomatik olarak banka tarafından arttırıldığını, yüzde 15.9’u ise limit artırımı için bankaya kendisinin talepte bulunduğunu belirtiyor. Halkın yüzde 35.2’si belirlenen limitin ihtiyacından fazla, yüzde 57.9’u yeterli olduğunu, yüzde 6.9’u ise yetmediğini beyan ediyor.

EN BÜYÜK SORUN FAİZ

"Kredi kartı sorununda çözülmesi gereken öncelikli problem/problemler hangisidir?" sorusuna verilen yanıtlara göre, tüketiciler birinci sorun olarak yüksek faizleri işaret ediyor. Daha sonra ise "gecikme faizleri, kredi kart limitlerinin gelire göre belirlenmemesi, bankaların gelire bakmaksızın kart dağıtlamaları, tüketicinin yeterince bilgi sahibi olmaması, bankaların kredi kartı kullanımını özendirecek kampanyalar düzenlemesi ve temerrüt faizleri" geliyor.

Ankette, "kredi kartınıza ilişkin sözleşmenin bir kopyası sizde var mı?", sorusuna deneklerin yüzde 10.2’si "evet", yüzde 88.8’i "hayır" şeklinde yanıt verdi. Kredi kartları sorununda en çok tartışılan konuların başında gelen geliri aşan limit ve adette kredi kartı verilmesine tüketcilerin yüzde 62.2’u "kesinlikle sınırlandırılmalı" şeklinde yanıt verirken, yüzde 8’i sınırlandırılmasına karşı çıkıyor, yüzde 7.6’sı fikir belirtmiyor, yüzde 21.5’i de "olabilir" yanıtını veriyor.

TÜKETİCİ YASA İSTİYOR

Ankette tüketcilerin yüzde 90’ı kredi kartlarına ilişkin bir yasanın çıkarılması yönünde fikir belirtiyor. Ancak kredi kartları konusunda "Kredi Kuruluşları Yasa Tasarısı" ile getirilmesi düşünülen düzenlemeler hakkında bilgi sahibi değiller. Deneklerin yüzde 16.6’sı yeni yasa taslağı hakkında bilgi sahibi, yüzde 29.2’si kısmen bilgi sahibi, yüzde 54.2’si ise bilgi sahibi olmadığını bildiriyor.

AYGÜN:"KREDİ KARTLARINA ÇEKİ DÜZEN VERİLMELİ"

ATO Başkanı Sinan Aygün yaptığı açıklamada, kayıt dışılığın önlenmesi için kredi kartı kullanımının artması gerektiğini kaydetti. 23 milyon kredi kartına karşılık yaklaşık 8 milyon kredi kartı kullanıcısı bulunduğunu vurgulayan Aygün, bunun nüfusun yüzde 9’unun kredi kartı kullandığı anlamına geldiğini söyledi.

Bankacılık uygulamalarına yönelik eleştirilerini sürdüren Aygün şöyle dedi:

"Eleştirilerimizin temel noktası, bankaların uyguladıkları yüksek faiz, ödeme gücü üzerinde limit ve ödeme gücü olmayanlara birden fazla kart verilmesidir. Ankette de görüleceği gibi, tüketiciler keyfi uygulamalardan rahatsızlar ve kredi kartlarına çeki düzen verecek bir yasa istiyorlar. Mali sistemin taşlarını yerinden oynatmadan kredi kartlarına çeki düzen verilmesi tüketicinin de bankaların da yararınadır."