Astronotların besini afetzede öğünü oluyor

6 Şubat depremlerinde en büyük problemlerden biri de beslenmeydi. Tüm Türkiye bölgeye gıda malzemeleri gönderdi ancak beslenme uzmanlarına göre afetlerde özellikle çocuklarda oluşan protein açığı yaşam boyu sürecek sağlık problemlerini de beraberinde getiriyor.

Bu gerçek Türkiye’de yeni nesil bir besinin gelişmesi için fitili ateşledi. Beni asıl heyecanlandıran ise o ateşin zincirleme iyilik hareketlerini tutuşturması oldu.

Nasıl mı anlatayım...

Beslenme ve Diyet Uzmanı Elvan Odabaşı’nı duymuşsunuzdur mutlaka. Geçtiğimiz günlerde kısa bir sohbetimiz oldu. Kısa ama etkili de diyebiliriz. İşin içinde diyet olunca konu obeziteye geldi. “Az önce burada ergenlik döneminde bir danışanım vardı. Boynunda kalın koyu kahverengi bir halka oluşmuştu. Bu bana bu genç kızın ciddi bir sağlık problemi olduğunu söylüyordu” sözleriyle obezitenin yarattığı riske dikkat çekti.

Odabaşı’nın altını çizdiği gibi giderek artan obezite bir pandemi aslında. Dahası kesinlikle bir estetik problem değil, derin bir sağlık sorunu.

Neden artıyor? Odabaşı’na göre proteine erişim sıkıntısı önemli nedenlerden. Proteine eşimin zorlaştığı dönemlerde beslenmenin gelişim bozukluğu ve sağlık için ciddi bir risk oluşturduğunu söyledi Elvan Odabaşı. “Örneğin deprem gibi afetlerde proteine erişim zorlaşıyor” dedi.

6 Şubat depremlerinde de beslenme uzmanları bu konunun altını çizmişllerdi. Odabaşı da “O dönemde ne yapmalı diye düşünürken Çatalhöyük’ün kadim besininden ilham aldık” diyerek başlattığı beslenme girişimini anlattı.

YENİ NESİL BESİN

Elvan Odabaşı’nın, beslenme uzmanları ve eczacıların da aralarında yer aldığı bir ‘bilim kurulu’ ile geliştirdiği htox isimli ürün son dönemde epey dikkat çekti. Ürünün amacı piyasada ciro yapmak değil. Odabaşı, “Bir sosyal girişim olarak başladığımız iş büyüdü” diyerek anlattı gelinen noktayı ve htox’u şöyle özetledi:

“Bu aslında yeni nesil bir besin. Whey proteini olarak biliniyor. Whey ise geçmişi M.Ö. 5000’li yıllara uzanan, peynir yapıldıktan sonra kalan sulu çözelti. Çatalhöyük buluntularından seramik kaplarda saklandığını biliyoruz. Hipokrat’ın hastalarına dahilen ve haricen kullanım için Whey reçete ettiğini kaynaklar gösteriyor. Hitox’un temel içeriği olan Whey proteini bu kadim gıdanın günümüz gıda teknolojisinin el verdiği imkânlarla saflaştırılmış hali. Elzem aminoasitlerle yüklü bir protein deposu. Bunu geliştirerek afet dönemlerinde ya da proteine erişemeyen kesimlere ücretsiz sunmayı amaçladık.”

İşte bu amaç, geçtiğimiz hafta çok katılımlı bir projeyi doğurdu. INOGAR, Save the Children Türkiye ve Esenyurt Belediyesi ortaklığında bir kooperatif kuruldu. Adı konuyu anlatıyor aslında: Adil Gelecek Kooperatifi. Kooperatifin amacı İstanbul Şaşkınbakkal’da geliştirilip üretilen htox isimli besinin lojistiğini yapmak. Esenyurt, bilindiği gibi nüfusunun yüzde 60’ı mültecilerden oluşan bir ilçe. Belediye kooperatif için bir yer tahsis etmiş. Çalışanların yüzde 60’ı mülteci ve çok daha büyük oranı ise kadınlardan oluşuyor. Burada ürün sivil toplum kuruluşlarınca belirlenen ihtiyaç bölgelerine ücretsiz dağıtılmak üzere çalışmalar yürütülüyor.

ÖĞÜN YERİNE GEÇİYOR

Elvan Odabaşı’nın verdiği bilgiye göre ürünün satışı da olacak. Ama sosyal amaçlı bir gelir modeli oluşturulmuş. Satıştan elde edilen gelirin yüzde 40’ı kooperatife gidecek, gerisi Ar-Ge’ye ayrılacak. Odabaşı, uzay besini olarak da kullanılan bu içeceğin bir öğün yerine geçebildiğini de söyledi ve şöyle devam etti: “Biz astronotları aylarca besleyen bu ürünü günlük hayata nasıl yerleştiririz diye kafa yorduk. Protein alımı yeterli olmadığında bağışıklık sistemi ve salgın hastalıklarda riski artırıyor. Bir öğünde tükettiğinde bir porsiyon köfte yemiş kadar da protein alabiliyorsunuz. Su ve sütle karıştırılabilecek bir toz ögün yerine geçebilecek gıda. Bu bilginin toplumsal faydaya dönüşmesini istiyordum. Dedim ki hibe edelim ve kooperatif kuralım. Ürünü Gamze Cizreli ile Big Shefs’in yeni menüsüne de soktuk. Orada pdoteinli içecek olarak kullanılacak. Afet çorbasını ve protein barları çalışıyoruz. 10 milyon TL’lik yatırım yaptık. Bunun 4 milyon TL’sini ben karşıladım, geri kalanı için fon aldık. Tarım Bakanlığı onaylı.”

TURUNCU ODAK İLE OTİZMLİ BİREYLERE İSTİHDAM

Önümüzdeki ünlerde Boyner mağazalarında otizmli bir satış danışmanından yardım alırsanız şaşırmayın, hatta buna kendinizi alıştırın. Çünkü Boyner Mağazaları çatısı altında Tohum Otizm Vakfı ile bir işbirliği gerçekleşmiş. Turuncu Odak projesi aslında otizm teşhisi konmuş çocuğu, kardeşi ve yakınları olan Boyner çalışanlarından gelen bildirimler ile ortaya çıkmış. Boyner Grup İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Seda Kızıltan, önce bu çalışanlarla Tohum Otizm Vakfı uzmanlarını bir araya getirdiklerini belirtti. “Benzer durumda olanlarla el ele tutuşmalarını ve sorunlarına kalıcı çözümler bulmalarını sağlıyoruz” dedi. Kızıltan, “Uzun vadede, otizmli bireylerin arasında iş ortamında değer üretmeye hazır olanlara kapsayıcı fırsatlar sunmaya odaklanacağız. Tohum Otizm Vakfı ile birlikte gerçekleştireceğimiz projelerle otizmli bireylerin iş hayatına daha iyi hazırlanması için çeşitli çalışmalar yapmayı planlıyoruz” diye konuştu.