Artık ev alıp satmak da hayal
Güncelleme Tarihi:
Sadi ÖZDEMİR
Oluşturulma Tarihi: Ocak 19, 2002 02:11
Emlak Vergisi'nde baz alınan metrekare fiyatlarındaki yüksek artış, sadece Emlak Vergisi ile değil, emlak alım satımında ödenen vergi ile de can yakacak. Bundan böyle emlak alım satımında ödenecek harç miktarı 15 milyar liraya kadar çıkacak.
Dört yıldır küçülen gayrimenkul ve inşaat sektörü en büyük darbeyi alım-satım harcındaki artıştan yiyecek. Çünkü, yüzde 3'lük alım-satım harcı, aynı gayrimenkulün 30 yıllık toplam emlak vergisi toplamına eşit oldu.
Emlak satışında tapudaki bedel üzerinden hem alım, hem satım vergisi ödeniyor. Yüzde 3 olan bu oran, emlak vergileri için yükseltilen emlak rayiç bedelleriyle aynı oranda arttı. Ayrıca emlak alımında emlakçı komisyonu ve genellikle alıcı ile satıcı arasında ödenmemiş emlak vergilerinin de satış sırasında pazarlık konusu edilmesi, emlak alımının masraflarını beklenmedik miktarlarda tırmandırdı.
Örneğin İstiklal Caddesi'nde 100 metrekarelik bir gayrimenkul alan vatandaş alım-satım için 15 milyar lira harç ödemek zorunda. Bu harç tutarı Atatöy'de 3 ile 6 milyar lira arasında değişiyor. Kadıköy Söğütlüçeşme'de 6 milyar lira, Ankara Çankaya Zafer Meydanı'nda ise aynı büyüklükte bir gayrimenkul için 12 milyar lira alım satım harcı kesilecek.
TURYAP Genel Müdürü Azmi Sarıbay, 4 yıllık beyan dönemi sırasında emlakta piyasa değerinin depremler ve ekonomik krizler yüzünden artmadığını, bu yüzden yeni beyan döneminde birçok semtte vergi değerinin piyasa değerini aşacağını söyledi. Satış sırasında ödenecek alım-satım vergilerinin fahiş miktarlara ulaşacağını bildiren Sarıbay, piyasanın çok olumsuz etkileneceğini bildirdi. Sarıbay şunları söyledi:
‘‘Örneğin Bağdat Caddesi'nde 100 metrekarelik bir konutun değeri 150 milyara Beyoğlu'nda 500 milyara çıkıyor. Bizim tesbitlerimize göre piyasa değerleri vergiye esas değerlerin altında kalıyor. Beşiktaş'ta ortalama 50 milyar lira olan bir daire için 100 milyar lira rayiç bedel koymuşlar. Belediyeler rayiç bedel tesbit ederken kesinlikle yanlış yapıyor. Şişli, Sarıyer, Tarabya, Ulus, Kadıköy, Bakırköy ve Bağcılar'da birçok semtte piyasa değerleri vergi rayiç değerlerinin çok altında kalıyor.’’
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş ise ‘‘Bu yüzden alım-satım sırasında yeni sorunlar yaşıyoruz. Alıcı, satıcı ile rayiç bedel üzerinden ödenecek alım vergisini ödememe pazarlığı yapıyor. Örneğin 60 milyara el değiştirecek bir daire tapuda 90 milyar lira ise alıcı (ben sadece 60 milyarın alım vergisini öderim. Satıcı olarak sen 90 milyara göre oluşacak alım vergisi farkını da öde) diyor’’ dedi.
FATUR KİRACIYA ÇIKAR
Sabri Ateş, hükümetin emlak rayiç bedellerini 20-40 kat artırmasının gayrimenkul ve inşaat sektöründe 100 binleri işsiz bırakacağını söyledi. Ateş şöyle konuştu:
‘‘Uzun süredir kimse malını satamıyor. İnşaat sektörü de durmuş. Böyleyken katmerli vergi almak niye? Bundan sonra işler iyice duracak, binlerce emlakçı da kapanacak. İnşaat sektörü ise bir darbe daha yemiş oldu. İnşaata malzeme üreten onlarca sanayi ne olacak?. Bundan sonra gayrimenkulün yatırım aracı özelliği de kalmıyor. Kira geliriyle geçinenler ise büyük ihtimalle kiralara yeni zam yapmak isteyecek. Bu yüzden on binlerce evsahibi-kiracı mahkemelik olacak. Bunları kimse düşünmüyor mu?’’
Emlakçı Reha Medin ise rayiç bedel artışının karmakarışık bir hal aldığını belirterek, ‘‘Hükümet bu arada binde 1 olan emlak vergisi oranını eskiden olduğu gibi binde 4'e de çıkarabilir. Bu konuda da hazırlıklar olduğunu duyuyoruz’’ dedi.
Reha Medin, bundan böyle ikinci ev yatırımı yapmanın cazibesini yitirdiğini, bu yüzden gayrimenkul yatırımlarının arsaya kaydırabileceğini söyledi. Medin, yeni vergi oranlarının ikinci ev yatırımını kiracı ilişkileri açısından da olumsuz etkileyeceğini vurguladı. Medin şunları söyledi:
‘‘Piyasa değeri, beyanname değerinin altında kalmış yığınla yer var. Öncelikle bu problemi çözmek gerekir. İnaşaat sektörünü ayağa kaldırmak yerine tamamen zarar verici kararlar alınması ise çok kötü. Bizi yönetenler maalesef bir ülkede inşaat sektörü ayağa kalkmadan genel ekonominin düzelmeyeceğini kavrayamıyorlar. 100 metre karelik bir daireye 300 milyon lira vergi ödeyecek insanlar var. Elbette vatandaş emlak vergisini ödemeli, lüks semtte yaşayan daha fazla ödemeli. Bunun aksini savunmuyoruz. Ancak bu son durum çok olumsuz gelişmelere sebep olacak. Herşeyden önce zamanlaması son derece yanlış.’’
Vatandaşlar, beyan edilen değerler üzerinden binalar için binde 2, arsalar için binde 3, araziler için de binde 1 oranında vergi ödeyecek. TBMM'de kabul edilen ve Cumhurbaşkanı'na gönderilen Yasa, Ahmet Necdet Sezer tarafından da onaylandığı için bu oranlar büyükşehirlerde oturanlara 2 kat olarak uygulanacak. Gayrimenkul alımları sırasında da yüzde 1.5 alım ve yüzde 1.5'te satım harcı ödeniyor.
Emlak satışında tapudaki bedel üzerinden hem alım, hem satım vergisi ödeniyor. Yüzde 3 olan bu oran, emlak vergileri için yükseltilen emlak rayiç bedelleriyle aynı oranda arttı. Ayrıca emlak alımında emlakçı komisyonu ve genellikle alıcı ile satıcı arasında ödenmemiş emlak vergilerinin de satış sırasında pazarlık konusu edilmesi, emlak alımının masraflarını beklenmedik miktarlarda tırmandırdı.
Örneğin İstiklal Caddesi'nde 100 metrekarelik bir gayrimenkul alan vatandaş alım-satım için 15 milyar lira harç ödemek zorunda. Bu harç tutarı Atatöy'de 3 ile 6 milyar lira arasında değişiyor. Kadıköy Söğütlüçeşme'de 6 milyar lira, Ankara Çankaya Zafer Meydanı'nda ise aynı büyüklükte bir gayrimenkul için 12 milyar lira alım satım harcı kesilecek.
TURYAP Genel Müdürü Azmi Sarıbay, 4 yıllık beyan dönemi sırasında emlakta piyasa değerinin depremler ve ekonomik krizler yüzünden artmadığını, bu yüzden yeni beyan döneminde birçok semtte vergi değerinin piyasa değerini aşacağını söyledi. Satış sırasında ödenecek alım-satım vergilerinin fahiş miktarlara ulaşacağını bildiren Sarıbay, piyasanın çok olumsuz etkileneceğini bildirdi. Sarıbay şunları söyledi:
‘‘Örneğin Bağdat Caddesi'nde 100 metrekarelik bir konutun değeri 150 milyara Beyoğlu'nda 500 milyara çıkıyor. Bizim tesbitlerimize göre piyasa değerleri vergiye esas değerlerin altında kalıyor. Beşiktaş'ta ortalama 50 milyar lira olan bir daire için 100 milyar lira rayiç bedel koymuşlar. Belediyeler rayiç bedel tesbit ederken kesinlikle yanlış yapıyor. Şişli, Sarıyer, Tarabya, Ulus, Kadıköy, Bakırköy ve Bağcılar'da birçok semtte piyasa değerleri vergi rayiç değerlerinin çok altında kalıyor.’’
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş ise ‘‘Bu yüzden alım-satım sırasında yeni sorunlar yaşıyoruz. Alıcı, satıcı ile rayiç bedel üzerinden ödenecek alım vergisini ödememe pazarlığı yapıyor. Örneğin 60 milyara el değiştirecek bir daire tapuda 90 milyar lira ise alıcı (ben sadece 60 milyarın alım vergisini öderim. Satıcı olarak sen 90 milyara göre oluşacak alım vergisi farkını da öde) diyor’’ dedi.
FATUR KİRACIYA ÇIKAR
Sabri Ateş, hükümetin emlak rayiç bedellerini 20-40 kat artırmasının gayrimenkul ve inşaat sektöründe 100 binleri işsiz bırakacağını söyledi. Ateş şöyle konuştu:
‘‘Uzun süredir kimse malını satamıyor. İnşaat sektörü de durmuş. Böyleyken katmerli vergi almak niye? Bundan sonra işler iyice duracak, binlerce emlakçı da kapanacak. İnşaat sektörü ise bir darbe daha yemiş oldu. İnşaata malzeme üreten onlarca sanayi ne olacak?. Bundan sonra gayrimenkulün yatırım aracı özelliği de kalmıyor. Kira geliriyle geçinenler ise büyük ihtimalle kiralara yeni zam yapmak isteyecek. Bu yüzden on binlerce evsahibi-kiracı mahkemelik olacak. Bunları kimse düşünmüyor mu?’’
Emlakçı Reha Medin ise rayiç bedel artışının karmakarışık bir hal aldığını belirterek, ‘‘Hükümet bu arada binde 1 olan emlak vergisi oranını eskiden olduğu gibi binde 4'e de çıkarabilir. Bu konuda da hazırlıklar olduğunu duyuyoruz’’ dedi.
Reha Medin, bundan böyle ikinci ev yatırımı yapmanın cazibesini yitirdiğini, bu yüzden gayrimenkul yatırımlarının arsaya kaydırabileceğini söyledi. Medin, yeni vergi oranlarının ikinci ev yatırımını kiracı ilişkileri açısından da olumsuz etkileyeceğini vurguladı. Medin şunları söyledi:
‘‘Piyasa değeri, beyanname değerinin altında kalmış yığınla yer var. Öncelikle bu problemi çözmek gerekir. İnaşaat sektörünü ayağa kaldırmak yerine tamamen zarar verici kararlar alınması ise çok kötü. Bizi yönetenler maalesef bir ülkede inşaat sektörü ayağa kalkmadan genel ekonominin düzelmeyeceğini kavrayamıyorlar. 100 metre karelik bir daireye 300 milyon lira vergi ödeyecek insanlar var. Elbette vatandaş emlak vergisini ödemeli, lüks semtte yaşayan daha fazla ödemeli. Bunun aksini savunmuyoruz. Ancak bu son durum çok olumsuz gelişmelere sebep olacak. Herşeyden önce zamanlaması son derece yanlış.’’
Vatandaşlar, beyan edilen değerler üzerinden binalar için binde 2, arsalar için binde 3, araziler için de binde 1 oranında vergi ödeyecek. TBMM'de kabul edilen ve Cumhurbaşkanı'na gönderilen Yasa, Ahmet Necdet Sezer tarafından da onaylandığı için bu oranlar büyükşehirlerde oturanlara 2 kat olarak uygulanacak. Gayrimenkul alımları sırasında da yüzde 1.5 alım ve yüzde 1.5'te satım harcı ödeniyor.