Antep fıstığı stoklandı, fiyatı "tavan" yaptı

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Antep Fıstığı Araştırma İstasyonu Müdürü Nevzat Aslan, Antep fıstığında bir yıl "var", bir yıl "yok" yılı yaşandığını ancak 2011 ve 2012'in ilkbahar yağışları iyi olduğu için geçen yıl 150 bin ton, 2011'de ise 120 bin ton üretim gerçekleştiğini bildirdi. Bu yıl 50 bin ton ürün alınacağını tahmin ettiklerini anlatan Aslan, bu ürünün Türkiye'de kuru tarım yöntemiyle üretilmesinin verimliliğini düşürdüğüne de dikkat çekti.

Dünya fıstık üretiminin yüzde 50'sini İran, yüzde 25'ini ABD, yüzde 15'ini Türkiye'nin karşıladığını kaydeden Aslan, "Antep fıstığında iki yıl önce bir fiyat artışı oldu ve öylece kaldı. Bu yılın 'yok' yılı olması da fiyatı artırdı. Ancak TÜİK verilerine göre Türkiye'nin Antep fıstığında kendi kendine yeterlik oranı yüzde 138. Yani fıstığın yüzde 38'ini tüketmiyoruz. Kimsenin deposuna bakma hakkımız yok ama son iki yıllık üretim rakamları yüksek olduğuna ve fıstık ihracatımızda da bir artış olmadığına göre Antep fıstığının stoklandığı ortada" diye konuştu.

Fıstık fiyatlarının düşürülmesi için ithalata izin verilmesinin çözüm getirmeyeceğini, Amerikan ve İran fıstıklarının birinci kalite fiyatlarının yüksek olduğuna vurgu yapan Aslan, fıstığın uygun şartlarda 1,5 yıl saklanabildiğine, Türkiye'nin ihtiyacını karşılayacak miktarda stoka sahip olduğuna işaret etti. Aslan, Antep fıstığı fiyatlarının, et ve süt fiyatları gibi kontrol edilebilmesi için bir kurumun görevlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Baklavada kullanılan boz iç fıstığın fiyatının 50 liradan 65 liraya yükseldiğini bildiren Aslan, stokların pazara sunulması halinde Antep fıstığının şu andaki yüksek fiyatlarının eskiye dönmesini beklemediklerini ancak bir miktar düşüş oluşabileceğini kaydetti.

"Uluslararası firmalar fıstığımızı tercih ediyor"

Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Genel Başkan Yardımcısı Abdülkadir Özkara, Antep fıstığı fiyatlarında bu yıl mahsulün az olması nedeniyle bir yükselme görüldüğünü ifade etti. Bu durumun tatlı ve sanayi ürünlerinin maliyetini etkilediğine dikkati çeken Özkara, "Bu işten rant bekleyen bazı kesimler ürün stokluyor. Kuruyemiş ve tatlı sanayinde kullanılan kırmızı kabuklu fıstığın geçen yılki mahsulü çok iyiydi, kilosu 7,5 liraydı. Bu sene fiyatı 15 liraya yükseldi. Yüzde 100 artış var. Antep fıstığının sanayi ürünü olarak tüketimi de artıyor. Uluslararası çikolata firmaları fıstığımızı tercih ediyor. Sonuçta arz talebi karşılayamayınca da Antep fıstığının fiyatı yükseliyor" diye konuştu.

Önceki yıllarda Antep fıstığı kooperatiflerinin, piyasayı regüle etmede etkin rol üstlendiklerini ancak bunların dağıldığını belirten Özkara, et ve sütte olduğu gibi fıstıkta da fiyatı dengeleyecek bir kuruluşun bulunması gerektiğini söyledi.

Antep fıstığı mahsulünün yüzde 35'inin tatlı, kalan kısmın ise kuruyemiş ve sanayi sektöründe kullanıldığını bildiren Özkara, "Şu anda Antep fıstığının fiyatı artık zirvede. Geçici olarak sanayi sektörünün fıstık ithalatına bir yıl için izin verilmesi halinde fiyatlar düşebilir. Uzun vadede de Antep fıstığı için lisanslı depoculuk ve tarımsal destek verilmesi çözüm getirir" değerlendirmede bulundu.