Anne yarı zamanlı çalışacak, yerini kiralık işçi dolduracak

KÜÇÜK çocuğu olan annelere yönelik esnek çalışma paketinden, kamuoyunda “kiralık işçilik” olarak bilinen düzenleme çıktı. Doğum sonrası yarı zamanlı çalışmak isteyenlerin oluşturacağı boşluğun “geçici, kiralık işçilerle” telafi edilmesi planlanıyor. Çalışma hayatı da bu kapsamda esnekleştirilecek. Türk-İş Başkanı Ergun Atalay, “Köle pazarı gibi bir sistemin ilk adımı olmasından korkuyoruz” dedi.

ÖZELDE DE GEÇERLİ

Torba yasada yer alan ve Meclis Genel Kurulu’nda da kabul edilen düzenleme, küçük çocuğu olan ebeveynlerden birine doğum izinlerinin bitiminin ardından, ilkokul dönemine kadar yarı zamanlı çalışma hakkı veriyor. Büyük ölçüde kadınların yararlanacağı hak için, komisyon aşamasında çalışma hayatı temsilcileri itirazlarını dile getirdi.

Kamuda çalışan memurlar için yarı zamanlı çalışmanın herkese verilmediğini ve yasaya bununla ilgili bir sınırlama konulduğunu belirten temsilciler, “Özel sektöre de bu hak verilmeli. ‘Kamuda işler aksayabilir, ama özel sektörde aksamaz’ gibi bir bakış olamaz. Bazı sektörler yapıları gereği geçici işçilerle idare edemeyebilir” dediler. Tüm tarafların bu görüşe destek vermesi üzerine, Genel Kurul’da önergeyle önceki gece değişiklik yapılması benimsendi. Buna göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı taraflarla görüştükten sonra hangi sektörde veya işlerde kısmi çalışma yapılabileceğine ilişkin bir yönetmelik yayınlayacak.

KAYGILARIMIZ VAR
İşverenler yeni getirilen sistemle kadınların çalışma hayatında daha dezavantajlı olacağını iddia ederken; Türk-İş Başkanı Ergun Atalay ise bu hakla beraber tartışmaya açılan konulardan kaygılı olduklarını söyledi. Yasanın kadın çalışanların işe alınmasında bir negatif unsur olup olmayacağından emin olamadıklarını belirten Atalay şöyle devam etti:

“Bu düzenlemeyle beraber olarak esnek çalışma, kiralık işçilik gündeme getiriliyor. Anneye verilen yarı zamanlı çalışma hakkının ancak bu şekilde dengelenebileceği söyleniyor. Bir kere esnek çalışma veya kiralık işçilik tarımda çalışanlar için, temizliğe gidenler için ve hasta bakım işlerinde kullanılabilir. Böyle bir durumda da 4 ayı geçmez. Bunun dışında yapılacak her düzenleme modern köle pazarlarını gündeme getirir ve bu Türkiye’ye yakışmaz. Amacından sapacak ve kötüye kullanılma riski olacak bir sistemden bahsediyoruz. Dünya şu anda bu sistemden vazgeçerken biz buna geçmeye çalışıyoruz. Görüşlerimizi de net bir şekilde tüm ortamlarda ifade ediyoruz.”

Sözleşme  otomatik feshedilecek
İŞVERENLERİN talebi dikkate alınarak, işçi annenin yarı zamanlı çalışma dönemi bittiğinde yerine alınan yedek işçinin sözleşmesinin otomatik feshedilmesi hükme bağlandı. Yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanacak işçi kadına ise eşinin çalışması şartı kondu. Eşi çalışmayan işçi bu düzenlemeden yararlanamayacak. Anne adayı işçiler, analık izni sonrasında birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda 180 gün, günlük çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilecek.

Bu izni kullananlar süt izninden yararlanamayacak. Analık izni ve yarı zamanlı çalışma sonrasında çocuğun mecburi ilköğretim çağına gelmesine kadar ebeveynlerden birinin, kısmı süreli çalışma hakkı talebi karşılanacak. Analık halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar süreyle çalışan kadın işçilerin ücretlerinin ve çalıştıkları süreye karşılık gelen prim ve ücretleri işveren, çalışmadıkları süreye karşılık gelen prim ve ücretleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.

Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenecek. Yarım çalışma hakkkından yararlanabilmesi için işçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde kuruma yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunması gerekiyor. Annenin tam zamanlı çalışmaya başlaması durumunda yerine alınan yedek işçinin sözleşmesi kendiliğinden sona erecek. Tam zamanlı çalışmaya dönmek isteyen işçi, en az bir ay önce yazılı bildirimde bulunacak. Bu haklardan evlat edinenlerden de yararlanacak. (Bülent SARIOĞLU/ANKARA)