Anayasa Mahkemesi’nden memuru sevindiren iptal
Güncelleme Tarihi:
Oya ARMUTÇU-Süleyman DEMİRKAN/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Aralık 16, 2006 00:00
Anayasa Mahkemesi, 1 Ocak 2007’de yürürlüğe girecek emeklilik yaşını 2048’den itibaren kadın ve erkekte kademeli olarak 65’e yükselten ve emekli maaşlarını ve ikramiylerini düşüren düzenlemeyi "kamu görevlisi" memurlar açısından iptal ederken, özel sektör çalışanı sigortalılar açısından reddetti.
Böylece, 65 yaşında emekliliğe sigortalılar yönünden vize verildi. Anayasa Mahkemesi Başkanı Tülay Tuğcu’nun, "Emekli maaşımız yüzde 22 düşüyor" diye tepki gösterdiği yasanın 29. maddesindeki "aylık bağlama oranlarının düşürülmesi" ve "yaşlılık aylığının hesaplanmasında" değişiklik öngören hükümleri de "kamu çalışanları" yönünden oyçokluğu ile iptal edildi. Diğer çalışanlar açısından bu hükümler reddedildi.
MEMURUN KONUMU FARKLI: Anayasa Mahkemesi iptal kararlarını "Anayasa’ya göre kamu çalışanları ile diğer çalışanlar aynı yasada düzenlenmiş olsa bile farklı konumdadırlar. Farklı şekilde düzenlenmelidirler. Memurların emeklilik sürecinin ve emeklilikle ilgili işlemlerinin ayrı bir yasa konusu olması, bunun diğer sigortalılardan farklı bir şekilde düzenlemesi gerekir" görüşüne dayandırdı. Yasanın 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girecek olması nedeniyle, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği iptal ve yürürlüğün durdurulmasına ilişkin kararları da bu tarihten itibaren geçerli olacak. Yürütmeyi durdurma kararı gerekçeli kararın 1 Ocak’a yetişmeme ihtimaline karşı alındı.
İKİ DAVA BİRLEŞTİRİLDİ: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve CHP tarafından yasanın toplam 23 maddesinin iptali için açılan iki dava birleştirilerek, sonuçlandırıldı. 70 milyonu ilgilendiren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’yla ilgili verilen iptal ve red kararlarını Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç açıkladı. Bu kararlar ve doğuracağı sonuçlar özetle şöyle:
Yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayanlardan "sosyal güvenlik destek primi alınacağına" ilişkin hüküm serbest çalışanlar yönünden iptal edildi. İşçiler yönünden reddedildi.
Memurların emekli ikramiyelerini ve emeklilik aylıklarını düşürecek düzenleme de memurlar lehine iptal edilerek, geriye dönüldü. Böylece, bu hesaplama eskiden olduğu gibi memurun son aldığı aylığa esas katsayı ve ek ödeme katsayısına göre hesaplanacak.
Yaşlılık aylığının bağlanmasına ilişkin 29. maddenin, "Yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıların aylığı, belirlenecek ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır" şeklindeki maaşın düşmesine neden olan fıkrada memurlar yönünden iptal edildi. Diğer çalışanlar yönünden ise iptal edilmedi.
Yasanın emeklilere sadece TÜFE oranında, zammı öngören ve "refah payı" vermeyen düzenlemede yalnızca memurlar yönünden iptal edildi. Memura "refah payı" verilecek.
Sosyal Güvenlik Reformu ertelenebilir
ANAYASA Mahkemesi’nin bazı maddelerini iptal etmesinin ardından Sosyal Güvenlik Reformu’nun önemli bir ayağını oluşturan yasanın, "yeniden ele alınmasının gerekli olduğu" belirtiliyor. Sosyal güvenlik sisteminde "tek çatı" öngören yasanın bazı hükümlerinin memurlar yönünden iptal edilmesinin, "Bu hedefin ertelenmesi" anlamına geldiği ve bu kararın ardından Hükümet’in yasayı ertelebileceği de savunuluyor. Bunun yasanın 1 Ocak 2007 olan yürürlük tarihini yeniden düzenleyen tek maddelik bir yasayla mümkün olabileceği belirtildi. Sosyal Güvenlik Reformu konusundaki yasal düzenlemeler yaklaşık 4 yıl önce başlanmıştı. Bu kapsamda, SSK ve bazı kurumlara ait hastanelerin Sağlık Bakanlığı’na devri sağlanmış, SSK’lıların serbest eczanelerden ilaç alımının önü açılmıştı. Başka bir düzenlemeyle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı birleştirilerek "Sosyal Güvenlik Kurumu" çatısı altında toplanmıştı.
Prim borcu olana sağlık hizmeti yok
ANAYASA Mahkemesi, sigortalıların genel sağlık sigortasından yararlanmada "Prim dahil her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı"nı Anayasa’ya uygun gördü. İptal talebi reddedildi. Prim borcu olan sağlık hizmeti alamayacak.
Diş protezine yüzde 50 ödemeye ’olmaz’ çıktı
ANAYASA Mahkemesi, ağız diş tedavisinin, 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almış kişilerin diş protezlerinin belirlenen tutarının yüzde 50’sinin kurumca finansmanının sağlanacağına ilişkin hükmünü, yine sadece memur için iptal etti. Diğer sigortalılar yönünden iptal istemi ise reddedildi.
Çalışan Bağ-Kur emeklisi yüksek primden kurtuldu
ANAYASA Mahkemesi, Sosyal Güvenlik Reformu’nun Bağ-Kur’dan emekli olup da çalışanlar için getirilen yüzde 33.5-39 oranında "sosyal güvenlik destek primi" alınmasına ilişkin maddesini Anayasa’ya aykırı buldu ve iptal etti.
MEMURUN KONUMU FARKLI: Anayasa Mahkemesi iptal kararlarını "Anayasa’ya göre kamu çalışanları ile diğer çalışanlar aynı yasada düzenlenmiş olsa bile farklı konumdadırlar. Farklı şekilde düzenlenmelidirler. Memurların emeklilik sürecinin ve emeklilikle ilgili işlemlerinin ayrı bir yasa konusu olması, bunun diğer sigortalılardan farklı bir şekilde düzenlemesi gerekir" görüşüne dayandırdı. Yasanın 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girecek olması nedeniyle, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği iptal ve yürürlüğün durdurulmasına ilişkin kararları da bu tarihten itibaren geçerli olacak. Yürütmeyi durdurma kararı gerekçeli kararın 1 Ocak’a yetişmeme ihtimaline karşı alındı.
İKİ DAVA BİRLEŞTİRİLDİ: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve CHP tarafından yasanın toplam 23 maddesinin iptali için açılan iki dava birleştirilerek, sonuçlandırıldı. 70 milyonu ilgilendiren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’yla ilgili verilen iptal ve red kararlarını Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç açıkladı. Bu kararlar ve doğuracağı sonuçlar özetle şöyle:
Yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayanlardan "sosyal güvenlik destek primi alınacağına" ilişkin hüküm serbest çalışanlar yönünden iptal edildi. İşçiler yönünden reddedildi.
Memurların emekli ikramiyelerini ve emeklilik aylıklarını düşürecek düzenleme de memurlar lehine iptal edilerek, geriye dönüldü. Böylece, bu hesaplama eskiden olduğu gibi memurun son aldığı aylığa esas katsayı ve ek ödeme katsayısına göre hesaplanacak.
Yaşlılık aylığının bağlanmasına ilişkin 29. maddenin, "Yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıların aylığı, belirlenecek ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır" şeklindeki maaşın düşmesine neden olan fıkrada memurlar yönünden iptal edildi. Diğer çalışanlar yönünden ise iptal edilmedi.
Yasanın emeklilere sadece TÜFE oranında, zammı öngören ve "refah payı" vermeyen düzenlemede yalnızca memurlar yönünden iptal edildi. Memura "refah payı" verilecek.
Sosyal Güvenlik Reformu ertelenebilir
ANAYASA Mahkemesi’nin bazı maddelerini iptal etmesinin ardından Sosyal Güvenlik Reformu’nun önemli bir ayağını oluşturan yasanın, "yeniden ele alınmasının gerekli olduğu" belirtiliyor. Sosyal güvenlik sisteminde "tek çatı" öngören yasanın bazı hükümlerinin memurlar yönünden iptal edilmesinin, "Bu hedefin ertelenmesi" anlamına geldiği ve bu kararın ardından Hükümet’in yasayı ertelebileceği de savunuluyor. Bunun yasanın 1 Ocak 2007 olan yürürlük tarihini yeniden düzenleyen tek maddelik bir yasayla mümkün olabileceği belirtildi. Sosyal Güvenlik Reformu konusundaki yasal düzenlemeler yaklaşık 4 yıl önce başlanmıştı. Bu kapsamda, SSK ve bazı kurumlara ait hastanelerin Sağlık Bakanlığı’na devri sağlanmış, SSK’lıların serbest eczanelerden ilaç alımının önü açılmıştı. Başka bir düzenlemeyle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı birleştirilerek "Sosyal Güvenlik Kurumu" çatısı altında toplanmıştı.
Prim borcu olana sağlık hizmeti yok
ANAYASA Mahkemesi, sigortalıların genel sağlık sigortasından yararlanmada "Prim dahil her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı"nı Anayasa’ya uygun gördü. İptal talebi reddedildi. Prim borcu olan sağlık hizmeti alamayacak.
Diş protezine yüzde 50 ödemeye ’olmaz’ çıktı
ANAYASA Mahkemesi, ağız diş tedavisinin, 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almış kişilerin diş protezlerinin belirlenen tutarının yüzde 50’sinin kurumca finansmanının sağlanacağına ilişkin hükmünü, yine sadece memur için iptal etti. Diğer sigortalılar yönünden iptal istemi ise reddedildi.
Çalışan Bağ-Kur emeklisi yüksek primden kurtuldu
ANAYASA Mahkemesi, Sosyal Güvenlik Reformu’nun Bağ-Kur’dan emekli olup da çalışanlar için getirilen yüzde 33.5-39 oranında "sosyal güvenlik destek primi" alınmasına ilişkin maddesini Anayasa’ya aykırı buldu ve iptal etti.