Aman petrol!

Brent türü ham petrolünün varil fiyatı, 4 yılın en düşük seviyesine inerek 88.06 doları gördü. Türkiye gibi enerji ithalatçıları için iyi haber sayılan bu düşüş, petrol ihraç eden ülkeleri ise zorluyor. Rusya’nın ise bu düşüşten yaptırımlardan bile daha çok etkileneceği öngörülüyor.

2011 yılından bu yana, petrol fiyatları sürekli yüksek seyrederek, 100 dolar/varil seviyelerinde gezindi. Ancak bu yıl, haziran ayından bu yana yüzde 20’ye varan oranda düşüş gösterdi. Petrol fiyatlarındaki düşüşün arkasında iki temel neden var: “İlki ABD giderek daha fazla petrol üretiyor, ikincisi ise Jeopolitik riskler nedeniyle petrol üretimi azalan bazı ülkelerde üretim yeniden yükselişe geçiyor. Öte yandan, talepte bir gevşeme olacağı öngörüsü de fiyatlardaki düşüşü iyice tetikliyor. Analistler, petrolün 10 yıl öncesine göre hala çok daha pahalı olduğuna dikkat çekerken, fiyattaki son düşüş eğiliminin geçici olabileceğini kaydediyor.

BÜYÜK ETKİLERİ OLACAK

2012 ve 2013 yıllarında da petrol fiyatlarında gerileme olduğuna ancak Ortadoğu’da yeni gerilimlerin ortaya çıkmasıyla tekrar yükseldiğine işaret eden analistler, şu anki düşüşün devam etmesi durumunda ise dünya genelinde çok büyük etkileri olacağını vurguluyor. Dün 89 dolar sınırından güne başlayan Brent petrolün varil fiyatı, 1 Aralık 2010 tarihinden bu yana en düşük seviyesi olan 88.06 doları gördü. Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkeler için petrol fiyatlarındaki düşüş olumlu haber; fiyatlar bu şekilde seyrederse, 2015 yılında gaz fiyatları belirlenirken de düşüşün yansımaları olur. Ancak Rusya gibi ekonomisi büyük ölçüde petrol ve petrol ürünlerinin satış ve ihracına dayanan ülkeler, petrol fiyatlarındaki düşüşü kaygıyla takip ediyor.

RUSYA’YA CİDDİ ZARAR

Halen Rusya’nın 2015-2017 bütçesindeki petrol fiyatı tahmini 100 dolar. Ukrayna krizi ve petrol fiyatlarının 90 doların altına gerilemesiyle Rusya’nın rezervleri yüzde 10 civarında azaldı ve 456 milyar dolara geriledi. Hazar Strateji Ensitüsü Enerji ve Ekonomi Uzmanı Prof. Dr. Mübariz Hasanov ise petrol fiyatlarındaki düşme eğiliminin sürmesi halinde Rus ekonomisinin ciddi zarar göreceğini söyleyerek, şöyle konuşuyor: “Fiyatlar uzun süre 80 doların altında kalırsa, Rusya ekonomisi için ciddi sorunlar baş gösterebilir, ekonomik resesyon derinleşebilir. 2013 ve 2014 başında ekonomik büyüme yüzde 1 dolaylarında olmuştu. Kriz yılı olan 2009 haricinde, 2000’li yıllarda ekonomik büyüme yüzde 5-8 aralığında iken, 2010 sonrası yüzde 4 civarındaydı. Petrol fiyatları uzun süre düşük kalırsa, büyüme negatif olur. Tabii, Rusya’ya uygulanan ambargo, düşük fiyatlarla birlikte, tabloyu Rusya açısından daha da kötümser kılıyor. Bir taraftan ambargo, diğer taraftan da düşük petrol fiyatları devam ederse, Rusya ekonomisi bundan ciddi zarar görecek.”

OPEC NE YAPACAK?

SUUDİ Arabistan, İran, Irak gibi üyeleri bulunan Petrol İhraç Eden Ükeler Örgütü (OPEC) hala dünya petrolünün yüzde 40’ını tedarik ediyor. OPEC’in fiyatlardaki düşüşe nasıl tepki vereceği ise henüz bilinmiyor. OPEC üyeleri, teoride petrol üretimini düşürerek, fiyatların tekrar yükselmesine neden olabilir. Ancak örgüt içinde de bölünmeler bulunuyor. İran gibi bazı üyeler, bütçeleri için 130 dolar seviyelerinde petrol fiyatlarına ihtiyaç duyarken, Suudi Arabistan’ın 90 dolar seviyeleriyle baş edebileceği kaydediliyor. 12 üyeli OPEC’in kasım ayında yapacağı toplantı petrol fiyatlarının geleceği açısından oldukça önemli.