Aman, ‘ihracat’ deme Toyota'yı ürkütme

YIL 1989... Rahmetli Özdemir Sabancı, dünyada önde gelen Japon otomotiv devi Toyota'yı Sabancı Grubu'yla ortaklaşa yatırım yapmaya ikna etmiş, ayrıntılar üzerinde konuşuyorlar...Yakın çalışma arkadaşları arada, ‘‘Özdemir Bey, sadece iç pazar değil, isterseniz ihracatı da kesin kayda bağlayalım’’ diyor...Özdemir Sabancı her seferinde, ‘‘Durun bakalım arkadaşlar... Adamları ürkütmeyelim’’ yanıtını veriyor. Çalışma arkadaşları arada ihracat konusunu hatırlatınca Özdemir Sabancı, şunları söylüyor:‘‘Hele adamlar bir gelsinler. Türkiye'de üretimin kalitesini görsünler. Onlar kaliteyi görünce, arkasından ihracata yüklenmeleri gelir.’’Özdemir Sabancı, ürkütmeden adımlarını attı, Toyotasa 1994 yılında üretime geçti.Ancak, Japonlar Türkiye'ye dönük muhafazakar tutumlarını hiç bırakmadı. Türkiye üzerinden ihracata dönük üretim yapmaya ancak 2001 krizi sırasında ikna oldular.MGK'da Anayasa kitapçığının havada uçuşunun yıldönümünde, yani 19 Şubat 2002'de Toyota'nın Adapazarı'ndaki fabrikasında anlamlı bir tören vardı...Sabancı'yla geçen yıl üretimde yollarını ayıran Toyota, Türkiye'yi Corolla modelinin Avrupa'ya dönük ihracat üssü ilan edişini kutladı.Bu yıl 40 bin Corolla ihracatı gerçekleşecek, Türkiye'ye 300 milyon dolar girecek. Bu rakam önümüzdeki yıllarda 1 milyar doları bulacak.Toyota Başkan Yardımcısı Yoshio Ishizaka'nın söylediğine göre, iç pazar için hedefleri yüzde 10'luk bir pazar payı...Ishizaka, ‘‘Türkiye ekonomisinde inişler-çıkışlar da olsa, biz Adapazarı'nı ihracat üssü olarak seçtik. Yolumuza devam ederiz’’ diyor.Kendisine ısrarla, ‘‘Ford böyle bir modeli ortağı Koç'la birlikte gerçekleştirdi. Fiat'ın, Renault'un tavrı da yine benzeri şekilde oldu. Yani, Türkiye'yi yerli ortaklarıyla birlikte ihracat üssüne dönüştürdüler. Siz neden bu kadar beklediniz?’’ diye sorunca, Ishizaka, şu yanıtı verdi:‘‘Adapazarı'nı ihracat üssü yapma fikri uzun süredir vardı. Sabancı'yla da olabilirdi, Sabancı'sız da... Sonuçta bu iş Sabancı'yla üretim ortaklığımızı ayırdıktan sonra gerçekleşebildi. Yalnız Sabancı Grubu'yla iç pazara dönük pazarlama şirketinde ortaklığımız sürüyor ve memnunuz.’’Japonlar törende Özdemir Sabancı ve Sabancı Grubu'ndan hiç söz etmedi.Öyle ya da böyle, Toyota'nın bugün Adapazarı'nda 100 bin adetlik üretim kapasitesi, 425 milyon dolara ulaşmış yatırımı var.Şimdi de 300 milyon dolardan başlayan ihracatın yolu açıldı...Yani, Özdemir Sabancı'nın dediği geç ve Sabancı'sız da olsa gerçekleşti.Japonlar Adapazarı fabrikasını artık örnek gösteriyor, üretim kalitesiyle övünüyorlar...İşin ucunda döviz geliri ve istihdam var. Bu da Türkiye'yi mutlu ediyor.Patates tarlasını asıl ben verdimENERJİ Bakanı Zeki Çakan, Toyota'ya Adapazarı'nda ‘‘patates tarlası’’ diye anılan arsanın verilmesinde kendisinin de imzası olduğunu anlattı. Çakan'ın ‘‘çorbada benim de tuzum var’’ diyerek aktardığı olay şöyle: ‘‘1989'da Köy Hizmetleri Genel Müdürü'ydüm. Özdemir Sabancı Toyota'yla birlikte bir yatırım yapacaklarını, buna uygun yer aradıklarını anlattı. Bu yatırım için Düzce-Bolu veya Sakarya civarının uygun olabileceğini söyledi. İstedikleri yerler tarım arazisiydi. Buraların sanayiye açılması için ilk adımı Köy Hizmetler'i olarak bizim atmamız gerekiyordu. Beni ikna ettiler. Sonra Sayın Bakanımıza arzettik, olay gerçekleşti. Bugün buradan başlayan ihracat atılımını görünce ben de mutlu oldum.’’