Almanya’ya ‘Türkçe müziğin telifi düşük’ davası açıyoruz
Güncelleme Tarihi:
Müzik lisans gelirinin artırılması için harekete geçen MESAM Başkanı Faruk Demir, yurtdışında çalan Türkçe eserlerin telif hakkının Türkiye’ye hakkıyla ödenmediğini belirterek, “Yıllık telif gelirimizin yüzde 35’ini gönderiyorsak, bize yüzde 15-20 geliyor. Almanya GEMA’ya dava açacağız” dedi.
MÜZİK eseri sahiplerinin haklarını korumak için kurulan 4 meslek birliği, Türkiye’de 170 milyon liralık potansiyel bulunmasına rağmen, yılda 60 milyon liralık gelir elde ediyor. Hukuki mücadele de yürüten meslek birliklerinden Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği’nin (MESAM) geçen ay yeniden seçilen Başkanı Faruk Demir, lisanslama gelirini artırmak için çalışmalara hız verdi. Faruk Demir, Almanya’nın meslek birliği GEMA’ya dava açma hazırlığında olduklarını söyledi. Demir, “Dünyadaki 186 ülke ile karşılıklı anlaşmalarımız var. Biz çok hakkaniyetli davranıyoruz. Ancak yıllık telif gelirimizin yüzde 35’ini gönderiyorsak, yurtdışından bize yüzde 15-20 geliyor” dedi.
Gönderdiğinin yarısını alıyor
MESAM’ın yurtdışındaki 186 ülke ile karşılıklı telif anlaşması bulunuyor ve bir yandan yurtdışında çalınan Türkçe eserlerin telif hakkını korurken, diğer yandan da Türkiye’de çalınan yabancı eserlerin hakkını ülkelerin meslek birliklerine gönderiyor. Ancak MESAM, yurtdışından hakettiği geliri alamamaktan şikayetçi. 2009 yılında diğer ülke meslek birliklerine 1 milyon 538 bin lira gelir gönderen MESAM, yurtdışından 640 bin lira geri aldı. 2010 ilk 7 ayında ise MESAM’a gelen telif geliri 126 bin lira olurken, MESAM 246 bin lira gönderdi.
GEMA’dan şikâyetçi
Faruk Demir, yurtdışından gelen telifler hakkında şu bilgileri verdi: “Biz topladığımız gelirin yüzde 35’ini yabancı repertuarın korunması için gönderiyoruz. Türkiye’de Michael Jackson şarkısı ne kadar çalınmışsa, onun karşılığı listeler bazında yurtdışına gönderiliyor. Dünyadaki Türkçe müziklerin korunması da bizde ancak bazı ülkeler buna uymuyor. Mesela GEMA’dan çok şikayetçiyiz. Türk nüfusu yoğunluğundan dolayı en fazla Türkçe eser Almanya’da çalıyor. Ancak GEMA geliri göndermiyor.”
MSG ile telif için birleşme gündemde
TÜRKİYE’de elde edilen lisans gelirinin yeterli seviyeye ulaşmadığını söyleyen Faruk Demir, şöyle konuştu: “4 meslek birliğinin kendi aralarında paylaşımı farklı olsa da lisanslamayı ortak yapıyoruz. En büyük engellerden bir tanesi de aynı alanda birden fazla meslek birliğinin olması. Bölünmüşlük kullanıcının karşısında bizi zayıflatıyor. Dünyada bunun da örneği az. Bir meslek birliğinin yıllık gideri 7 milyon liraya yakın. Birleşme olduğunda giderler de azalacak. Müzik Eserleri Sahipleri Grubu’na (MSG) koşulsuz birleşme teklifi götürüyoruz. Birleşme olursa lisans gelirlerimiz 200 milyon liraya yükselir.”
Meslek birliklerinde yeterli kaynak yok
MESLEK birlikleri açısından yeni lisanslama alanlarının artmasının bu alandaki gelirleri artırdığını dile getiren Faruk Demir, şunları söyledi: “Sektörel anlamda telif ödemesi gereken kullanıcıların oluşturduğu pazar payının tespiti için tarifeler üzerinden müzik kullanan işletmelerin yıllık ödemesi gereken telif bedelinin hesaplanması gerekiyor. Bunun sonucunda MESAM’ın pazar payı 120 milyon liradır. Yasanın verdiği yetkinin yanı sıra yerel yönetimlerin de bize destek vermesi gerekiyor. Aksi takdirde çok büyük yatırımlarla telif takip ağı kurulması gerekiyor. Ancak meslek birliklerinin de bu yatırım için yeterli kaynağı bulunmuyor.”
Tarifelerde iyileştirme yaparız
TELİF gelirlerini artırmak için bir çok yöntem deneyeceklerini aktaran Faruk Demir, bu kapsamda yıllık yayınlanan telif tarifelerinde iyileştirmelere gidilebileceğini belirterek, “9 milyon nüfuslu Yunanistan 150 milyon Euro gelir topluyor. Almanya Gema 1 milyar Euro topluyor. Türkiye’deki günlük yaşam müzik kullanımı, diğer ülkelerden az değil. Ancak 4 meslek birliğinin toplandığı gelir 60 milyon lira. MESAM’ın 2009 yılındaki radyo-televizyon, genel lisanslama ve GSM&internet kategorilerindeki toplam lisanslama bedeli 16.1 milyon lira. Bu yıl da yaklaşık 10 milyon lira topladık. Tarifelerimizde her türlü iyileştirme yapılabilir” diye konuştu.
Yurtdışından 640 bin lira geldi
MESAM’a yurtdışı meslek birliklerinden geçtiğimiz yıl gelen 640 bin liralık gelirin 343 bin lirasını Hollanda’nın meslek birliği BUMA ve STEMRA gönderdi. Bunu Almanya’nın meslek birliği GEMA’nın gönderdiği 103 bin liralık telif izledi. Telif gönderiminde 60 bin lira ile İsviçre’nin SUISA birliği izledi. Türkiye’nin en çok telif gönderdiği ülkeler ise sırasıyla ABD, Fransa, Almanya, İngiltere ve Yunanistan oldu. ABD’nin AMRA, ASCAP ve HFA birliklerine yaklaşık 700 bin lira ödendi. Fransa’ya 261 bin lira ödenirken, Almanya’ya 184 bin lira gönderildi.
Sorun önceden izinle çözülür
LİSANSLAMA sorununun önceden izin alma yöntemiyle çözülebileceğini ifade eden Faruk Demir, şu öneriyi getirdi: “Eserlerimizi, kimlerin ticaret yaparken kullandığı, telifin nerelerden doğduğu biliniyor. Ticari amaçlı eser kullananların, plak yapımcıları gibi baştan gelip bizden izin almaları gerekiyor ki biz peşlerinden koşmayalım. Yani işletme ruhsatlandırılırken lisans için de izin alacak. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda, önceden izin alınması için zorunluluk getirilmesi gerekiyor. Çöp vergisi, emlak vergisi için ruhsatlandırıyorsun ama sanat eseri için ruhsatlandırmıyorsun. Bu konuda Avrupa’da ayıplı ülke konumundayız.”