Alibaba.com’un eski Başkan Yardımcısı eBay’ı nasıl yendiklerini anlattı

ÇİN’de bir İngilizce öğretmenin sıfırdan kurduğu ve bugün 170 milyar dolar piyasa değerine ulaşan e-ticaret şirketi Alibaba.com, kısa sürede eBay gibi global bir devi nasıl geride bıraktı? Bu müthiş zaferin sırlarını 2000-2008 yılları arasında Alibaba.com’un pazarlama ve iletişim stratejisini yöneten eski Başkan Yardımcısı Porter Erisman’dan dinledik. Erisman, eBay gibi global bir devi geride bırakmalarının ardında, Uzakdoğu dövüş sporu felsefesinin yattığını belirterek, bunu ‘düşmanın gücünü kullan’ şeklinde özetledi. 2008’de başkan yardımcılığı görevini bırakarak Alibaba.com’un bugüne nasıl geldiğini anlatan ‘Yangtze Nehrinde Bir Timsah’ adlı bir belgesel çeken Erisman, Hürriyet’e o dönemleri şöyle anlattı:

ÖNCE PANİKLEDİK
“eBay Çin pazarına girdiğinde, küçük lokal bir oyuncu olarak elbette panikledik. Önce defansa geçip, muhafazakar durduk. Ama sonra kurucumuz Jack Ma, savaşmaya karar verdi ve agresifleştik. ‘Düşmanın gücünü kullan’ prensibinden hareketle eBay’ın reklam ve pazarlama olanaklarından faydalanacak bir strateji izledik. Biz onlara meydan okudukça, eBay yönetimi bize cevap verdi ve sonuçta herkes Alibaba.com’u konuşmaya başladı. Onların 100 milyonlarca dolarlık reklam ve pazarlama bütçeleri vardı. Bizim ise böyle bir gücümüz yoktu ama altyapımız sağlamdı. eBay’ın bizden söz etmesini sağlayarak onların reklam gücünü kullandık.”

YARALI KÖPEKBALIĞI DÖNDÜ
Jack Ma’nın kenarında büyüdüğü nehirden dolayı Yangtze Timsahı diye de anılan Alibaba.com’un, ‘okyanus köpekbalığı’ olarak adlandırılan global e-ticaret devi eBay ile girdiği rekabet savaşı, dünya kamuoyu tarafından da yakından izlendi. Son olarak Eylül ayında New York Borsası’nda 21.8 milyar dolarlık rekor bir halka arzı gerçekleştiren Alibaba.com bugün dünyanın en çok tanınan yeni ekonomi şirketlerinden biri haline geldi. eBay’ın Çin pazarına girer girmez e-ticarette yüzde 95 pazar payına sahip olduğunu belirten Porter Erisman, “Biz bunu yenmek imkansız diye düşünürken. Jack Ma, ‘E-Bay, internetten alışveriş yapan sadece 10 milyon kişinin olduğu pazarda yüzde 95 paya sahip. Biz 1.3 milyar insanın olduğu Çin pazarını hedefleyeceğiz’ dedi ve 3 yıl boyunca tüm postalama gibi hizmetleri ücretsiz yaptı. eBay direndi. İşte bu savaşın kırılma noktasıydı. Sonunda yaralı köpekbalığı yüzerek ABD’ye geri döndü” dedi.

Başarının sırrı adında gizli

FİLMİ genç girişimcilere ilham vermesi amacıyla çektiğini söyleyen Porter Erisman, “Alibaba.com’un başarısının sırrı aslında adında gizli. Çünkü Alibaba kurulduğunda internet, küçük işler için aslında tam bir ‘Açıl susam açıl’ şeklinde sihirli bir ortamdı. İşte Jack Ma daha şirketi kurarken adını tüm dünyada bilinen bir masal kahramanından seçerek, dünyanın kendisine açılmasını sağlamış. Alibaba ismi sadece doğuya ya da batıya hitap eden bir isim değil. Dikkat edin, tüm kıtalarda bilinen bir masal. İş daha burada başlamış. Bir de Jack Ma daha şirketi kurarken en az 80 yıllık bir gelecek planlamış. Ben katıldığımda bunu 3 farklı yüzyılda yaşamış olsun diye şirketin ömrünü en az 102 yıl diye değiştirdi. Bir diğer sırrı da her şirket tarafından söylenen ama çok az şirketin uyguladığı aslında sır olmayan bir özellik; müşteri memnuniyetini merkeze almak. İşte bunu gerçekten yapanlar başarıyor.”

E-ticaret Türkiye’de altın çağına girdi

E-TİCARETİN dünyada hızla büyümeye devam edeceği görüşünü dile getiren Porter Erisman, sektörün geleceğine ilişkin şunları söyledi: “E-ticaret gelişmiş ülkelerde şu ana kadar müthiş büyüdü. Gelişen ülkelerde ise, lojistik altyapısına olan ihtiyaç nedeniyle büyümesi daha yavaş oldu. Ama bundan sonra Türkiye gibi ülkelerde e-ticaret altın çağına girdi. Çünkü e-ticaret gelişmiş ülkeler için tatlı, gelişen ülkeler için ise, ana yemek.”

Jack Ma’nın filmi sevip sevmediğini bilmiyorum

ALİBABA.COM’dan ayrılırken, Jack Ma’ya gidip şirketteki dönemini anlatan bir kitap yazacağını söylediğini kaydeden Porter Erisman daha sonra kitap yerine filme dönüştürdüğü bu projesiyle ilgili şunları anlattı: “Filmi elimdeki 200 saati aşkın video kayıtlarından ve elbette yeni çekimlerle yaptım. Bittiğinde nezaket gereği önce Jack Ma’ya izlettim. Sevip sevmediğini anlamadım. Hiç bir renk vermedi. Önce üzüldüm sonra bunun aslında iyi bir şey olduğunu düşündüm. Demek ki tarafsız bir film yapmışım sonucuna vardım. Aradan bir yıl geçtikten sonra bir gün Jack Ma beni aradı ve filmini yan şirketlerinden birinin 10’uncu yılı dolayısıyla düzenlenen törende bu filmi gösterince anladım ki filmin en azından adil olduğunu düşünüyor.”

Alibaba.com’u nasıl bırakırsın

HERKESİN kendisine Alibaba.com’un zirvede olduğu bir noktada başkan yardımcılığı gibi bir görevi neden bıraktığını sorduğunu söyleyen Porter Erisman, “Ben Alibaba.com’dan önce uluslararası bir reklam ve pazarlama ajansında çalışıyordum. Alibaba.com’a geçtitiğimde herkes aynı soruyu sordu, ‘Böyle büyük bir şirketi bırakıp, nasıl kimsenin bilmediği küçük bir internet sitesine gidersin’ diye. Sonuç ortada, Alibaba’dan ayrılmasam şu an daha çok kazanıyor olabilirdim ama en azından artık çok güzel filmler çekenleri kıskanmıyorum. Benim daha anlatacak ve yapacak çok şeyim var. Bunları farklı yerlerde yapmak istiyorum. İşte neden bu kadar basit” diye konuştu.

İyimserlik ortak dil

“ÇOK klişe olmayacaksa tüm dünyada girişimcilerin ortak bir dili var” diyen Erison Porter bu dilin adının ‘İyimserlik’ olduğunu söyledi. Bir fikre olan inançla başlayan girişimciliğin daha sonra ekibe katılan insanlara yönelik pozitif bir inançla devam ettiğini kaydeden Erisman, “Alibaba.com’u anlatan bu filmin şu ana kadar 20 ülkede gösterimine katıldım. Örneğin ABD’liler artık sıfırdan başlayıp dev bir şirket olma fikrini kanıksamışlar, bu hikaye onları o kadar etkilemiyor. Ama Türkiye’deki öğrencilerde başarma hırsını, arzusunu gözlerinde gördüm” dedi.

Forest Gump gibi bir adam

ALİBABA.COM’un kurucusu Jack Ma ile arasının her zaman çok iyi olduğunu belirten Porter Erisman, O’nunla ilgili gözlemlerini şöyle anlattı: “Çok karizmatik biri. Evet biraz Tom Hanks’in oynadığı Forrest Gump filmindeki karaktere benziyor. Herkes Jack Ma’nın doğru zamanda, doğru yerde olduğunu söylüyor. Bu yeterli değil, Çin’de herkes doğru yerde. Ama doğru kişi de olmak gerekiyor ki, bu Alibaba.com’u doğurdu.”

hguler@hurriyet.com.tr