Akmerkez'e yılda 71 trilyon kira akıyor

İstanbul'un en gözde alışveriş merkezi olan Etiler'deki Akmerkez, mağaza kiralarına dolar bazında yaptığı yüzde 20'ye varan zamlarla, bir yılda toplam yatırımını çıkarabilecek kira gelirine ulaştı. 1993'de 150 milyon dolara malolan Akmerkez'in yıllık kira geliri yaklaşık 180 milyon dolara (71 trilyon lira) çıktı.

Birbiri ardına açılan alışveriş merkezlerinde mağaza kiraları astronomik rakamlara yükseldi. İstanbul'un en cazibeli alışveriş merkezi Akmerkez'de, kiralar dolar bazında yüzde 20'ye varan oranlarda artınca, Akmerkez'in yıllık kira geliri de yaklaşık 180 milyon dolara (71 trilyon lira) ulaştı. Böylece, 1993 yılında 150 milyon dolara malolan Akmerkez, tüm yatırımını bir yıllık kira geliri ile karşılar duruma geldi.

Toplam 180 bin metrekarelik alanda irili ufaklı 241 mağaza bulunan Akmerkez'de kira bedelleri metrekare başına 1500 dolara kadar çıkıyor. Akmerkez'de kira sözleşmesi 5 yıllık yapılıyor. Sözleşmeye göre dolar bazında her yıl yüzde 10 artış uygulanıyor.

YÜZDE 20 ZAM

Ancak, Akmerkez'de kira bedeli 1999 yılı için yüzde 10 değil yüzde 20 oranında arttı. Akmerkez'de 85 metrekarelik bir dükkanın kirası yıllık 10 bin dolarken (yaklaşık 40 milyar lira), 4 bin 500 metrekarelik bir mağazada yıllık kira bedeli 5.4 milyon dolara (yaklaşık 2.1 trilyona) ulaşabiliyor. Ancak, bu tür büyük alanlar için, özel anlaşmalar yapılıyor. Mağaza sahibi, kira bedelini yıllık cirosunun belli bir oranı olarak ödeyebiliyor. Bu da, kiranın biraz daha düşük kalmasını sağlıyor.

Büyük alışveriş merkezlerindeki yüksek kiralar, Türk firmalarını zor durumda bırakırken, buna karışılık Türkiye pazarına akın eden yabancı markalar da bu merkezlerde mağaza açabilmek için kuyrukta bekliyor.

İspanyol Zara da Akmerkez'de yer bulamadı. Zara Türkiye temsilcisi Park Bravo'nun sahibi Kamil Özçoban, en az 2 bin metrekarelik alanlarda mağaza açabildiklerini belirterek, Akmerkez için 1200 metrekareye de razı olduklarını söyledi. Ancak boş mağaza olmayınca Zara Akmerkez'de mağaza açamadı.

Yerli firmalar, alışveriş merkezlerine, ‘‘Yabancı markaları bünyelerine katmak için yerli firmaları zor durumda bırakıyorlar. Kiraları artırıyorlar’’ eleştirisinde bulunuyor.

AYIRIM YAPMIYORUZ

Akmerkez Genel Müdürü Zeynep Akdilli, yerli ve yabancı firma olarak bir ayrımları olamayacağını belirterek, ‘‘5 yıllık ya da 10 yıllık kira dönemleri vardır. Artış oranı da bellidir. Mağazaların büyüklüğüne göre kira bedeli de değişir. 30 metrekarelik mağaza da var 4 bin 500 metrekarelik de var. Beymen'in 4 bin 500 metrekalik bir mağazası var. Boşalan üç mağazamız oldu. Bu mağazalardan ikisini de yerli firmalar kiraladı. Boşalan bir mağaza için de görüşmeler devam ediyor’’ diye konuştu.

Her parası olan mağaza açamıyor

BÜYÜK alışveriş merkezlerinde mağaza açmak için istenen yüksek kiralara razı olmak yeterli değil. Mağaza açmak için başvuran firmaların seçiminde müşteri talepleri de dikkate alınıyor. Ürün çeşitliliği, tanınmışlık, daha çok müşteri çekecek mağazalar, ilk defa mağaza açacak firmalar, güvenilirlik bu merkezler için önem taşıyor. İstanbul'daki Capitol, Carousel, Galleria gibi büyük alışveriş merkezlerinde mağaza kiraları yıllık metrekare başına 800-1200 dolar arasında değişiyor.

Bazı alışveriş merkezlerinde, büyük mağazalar için ayrı bir kira belirleme sistemi uygulanıyor. 136 mağazalı Carousel'de, bunlardan biri. Carousel'de 5 bin 271 metrekarelik mağazaya sahip Beğendik ile 3 bin 271 metrekare mağazaya sahip Toys&R'us ciro üzerinden kira ödüyor. Carousel yetkilileri, ‘‘Toys&R'us ilk mağazasını Carousel'de açtı. Ürün çeşitliliği ve müşterisi fazla. Beğendik de ilk mağazasını bizde açtı ve hala tek. Bütün bunlar bizim için önemli’’ diye konuşuyorlar.

Giyim sanayicilerinden ‘biraz insaf’ çağrısı

Başta Akmerkez olmak üzere büyük alışveriş merkezlerinde ödenen astronomik kira bedelleri konusunda yerli firmaların giderek artan sıkıntıları, Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD)'ye kadar sıçradı. Kira bedellerinin yüksek olmasından şikayet eden yerli firmalar, TGSD bünyesinde oluşturulan iç piyasa çalışma grubunda; yeni açılacak alışveriş merkezleri de dahil olmak üzere tüm alışveriş merkezlerine karşı birleşip ortak hareket etme kararı aldılar. TGSD Başkanı Bülent Atuk, TGSD bünyesinde yer alan iç piyasa çalışma grubunun yerli firmaların sorunlarını tartışmak ve çözüm yolları aramak için oluşturulduğunu belirterek, alışveriş merkezlerindeki kiraların yüksek olmasından bütün yerli firmaların şikayetçi olduğunu belirtti.

Atuk, ‘‘Avrupa ve Amerika'daki alım güçleri ve kira bedelleri konusunda kapsamlı bir araştırma başlattık. Dünyadaki fiyatlarla ilgili bir tespit yapıyoruz’’ dedi. Atuk, son günlerde perakendecilik sektöründeki sıkıntıya işaret ederek, ‘‘Alışveriş merkezlerinden ancak anlayışlı olmalarını isteyebiliriz’’ dedi.