Akdeniz ve Karadeniz'de yeni müjdeler... Bakan Dönmez'den heyecanlandıran açıklama: Haziranı bekleyelim

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, son çalışmaları A Para ve A Haber ortak yayınında anlattı.

Bakan Dönmez'in açıklamalarından notlar; 

Kanuni gemimizi Filyos’tan uğurlamıştık. Fatih, Amasra 1’de keşif yapmak için gitmişti, o da tamamlanmak üzere. Kanuni, Fatih’in açmış olduğu kuyularda tamamlama işlemlerini yapacak. Sadece kuyu açmakla iş bitmiyor, oradaki kayıtların alınması, analizlerin değerlendirilmesi yapılması gerekiyor.

Biz ilk günlerde de ifade ettiğimiz gibi Sakarya Gaz Sahası oldukça büyük. Güney, kuzey ve batısında sismik verilere göre tekrar sondajlarımızı devam ettireceğiz. Sismik verilere bakarak ümidimiz devam ediyor. Bizim beklentimiz 405 milyar metreküp değil, her keşifte yeni rezervler ekleyeceğiz. Haziran ayını bekleyelim. Biz emin olmadan açıklama yapmıyoruz. Çalışmalar da haziran ayında belli olur.

Yavuz’un planlı bakımları var. Çalışmalar bittikten sonra ona da misyon yükleyeceğiz. Cumhuriyetimizin 100. Yılında bu gazı vatandaşla buluşturmak istiyoruz. Tedarik anlaşmaları yapılıyor, uygulamaların yönelik taahhüt çalışmaları var. Bu işle ilgilenen firmalar kapımızı çalıyor. Derin deniz çalışmalarında çok fazla deneyimli firma yok. Yabancı uluslararası firmalarla müzakerelerimizi yaparken yerli imkanların sonuna kadar kullanılmasını ifade ediyoruz. Bu gemileri aldığımızda insan kaynağımız yoktu. Şimdi 3’te 2’si kendi insan kaynağımızdan oluşmaya başladı. İnşallah büyük bir aksilik olmadığı takdirde 2023 yılında bu sahayı üretime almış olacağız.

İlk 5-6 kuyudan sonra üretime alabiliriz. 4 fazda 2027-2028’de üretimi aşmış olacağız. Bu konu Sakarya Gaz Sahası’yla ilgili. Bu yıl içinde yeni keşifler olursa bazı altyapıların ortak kullanılması söz konusu olacak. Gazı Filyos’a getireceğiz. Filyos bir yerde Karadeniz’in derin deniz sondajlarının merkez üssü haline gelmiş olacak. Romanya’da da keşif yapıldı, Bulgaristan çalışıyor. 

AKDENİZ'DE MÜJDE NE OLACAK?

Doğu Akdeniz'de kıyı uzunluğu en yüksek ülke Türkiye. Doğu Akdeniz'de gaz emaresi gördüğümüz yerlerde yeni sondajlar yapacağız. Doğu Akdeniz'de açtığımız bazı kuyularda gaz emareleri var. Araştırmalar sürüyor. Görevli arkadaşlarımız analizler yapmaya devam ediyor. Açtığımız kuyularda potansiyel olduğunu değerlendiriyoruz.

Akdeniz’de son 3 yıldır yaklaşık 9 tane derin deniz sondajı yaptık. 3 tanesi KKTC’den aldığımız sahalardı, diğer 5 tane kıta sahanlığımızdaydı. Burada haklarımız var, taviz vermek zorunda değiliz.

Biz uluslararası hukuktan kaynaklanan hakkımızı savunuyoruz. Yunanistan’ın hak iddialarını da çürütebiliyoruz. Bizim Doğu Akdeniz’e baktığımızda kıyı uzunluğu en yüksek ülkelerden biriyiz. Yunanistan’ın tezleri kendi ana karasından çok uzaktaki Meis adası nedeniyle hak iddiası var.

Biz her platformda anlatmaya devam edeceğiz. BU kapsamdaki çalışmaları devam ettireceğiz. Herhangi bir geri adım atma söz konusu değil. Açtığımız bazı kuyularda gaz emaresi var. Uzmanlarımız her bir sondajdan sonra elde edilen verileri, sismik verilerle kontrol ediyorlar. Gaz emaresi görünen yerlerde birkaç sondajımız olabilir. Ümitliyiz.

Son yıllarda denizdeki faaliyetler öne çıkmış olmakla birlikte TPAO’nun karadaki aramaları devam ediyor. 3-4 yılda karadaki üretimimizi yüzde 40 artırdık. 6 milyon varil üretmiştik geçen yıl ilk çeyrekte bu yıl 6.3 milyon varil ürettik. Trakya’da keşiflerimiz var, en kısa sürede lokasyon olarak vatandaşlarımızla paylaşmış olacağız. Doğal gazda öz yeterliliğimiz yüzde 1-2 seviyelerinde.

Biz son yıllarda hem arz güvenliği, kaynak çeşitliliği, güzergah çeşitliliğine önem verdik. Elektrik ve doğal gazda arz sorunu yok. Kara LNG terminalinin yanına FSU sistemi entegre ettik. İzmir ve Hatay’da. Ucuzu kaynağa erişim imkanı sağlanmış oldu. Yer altı doğal gaz depolama projelerine devam ediyoruz. 4.5 milyar metreküp depolayabiliyoruz. Hedefimiz 11 milyar metreküplere çıkarmak. Toplam tüketimimizin yüzde 20’sini depolamak istiyoruz.

Kendi kaynağımızın sisteme dahil edilmesiyle birlikte ithalatımız düşecek demektir. Burada seçici olacağız. Devam eden müzakere ve kontratlarda ülkenin doğal gaz ihtiyacını karşılayacak en ucuz en güvenilir kaynaklarla anlaşma yapacağız.

Ertuğrul Gazi gemisi geçtiğimiz ay Türkiye’ye intikal etti. Hem kiralama işini hem de satın alma işini yapmıştık. Kendi gemimiz geldiği için kiralama ihtiyacımız kalmadı. Ülke genelinde doğal gaz iletim sisteminin dinamiğe büyük katkı sağlamış oldu.

Adana bölgesi, Hatay bölgesinden bu girişi yaptığımız için şebekenin ulaşmadığı yere kara LNG tankerleriyle gazı ayaklarına götürme imkanı sağlamış olacağız.

Şu anda sondajla alakalı görüştüğümüz birkaç kaynak var. Sondaj filomuzu artırmayı arzuluyoruz. Satın alma ya da kiralama hangisi ekonomikse o yola gideceğiz. 4. Gemi de olabilir. Karadeniz’de iş programında artış var. Zaman zaman kiralama yöntemleri de ekonomik oluyor.

EPİAŞ 2015 yılında faaliyete geçmiş. Önce elektrik piyasasında başladı, sonra doğal gaz. Kısa dönemli bir piyasa. Buna şimdi biz vadeli piyasayı ekleyeceğiz. 1 Haziran’da başlıyoruz.

Geçtiğimiz 2-3 yıl içinde 1000 megawattlık rüzgar YEKA’sı yapmıştık. O plan devam ediyor. Bunlar büyük ölçekli işlerdi. Güneşte 10-15-20 megawattlık toplamda 1000 megawatta ulaşan yarışmalar yapılacak. Ortalama fiyat 22-23 kuruş olarak çıktı. 1 kwh için. Kalan 4/3’lük kısmı tamamlayacağız. 

Avrupa’da 5’inci, dünya genelinde 12’inci sırada. Türkiye’nin başarısı altı çizilerek gösteriliyor. 

Güneşte kurulu gücümüz 7 bin megawattı aştı. 5 yıl önce güneş santrali kurmak istediğinizde 4-5 katı maliyetle karşı karşıyayken bugün 4’te 1’ine düştü. Güneşte önümüzde potansiyel var, bizim hedefimiz 2022-2030 arasında yaklaşık 10 bin megawatt güneş ve 10 bin megawatt rüzgar santrali sisteme entegre etmek.

15-20 yıl öncesinde altın üretimimiz ülkede sıfır mertebesinde, kilolar mertebesindeydi. Doğrudan altın üzerine maden sahamız yoktu. Gümüş üretirken ortaya çıkan altını değerlendiriyorduk. Yeni sahalar keşfettik. Bugün altın kaynağı 1200 ton 1075 tonlara ulaşmış durumda. Altın üretiminde geçtiğimiz yıl rekor kırdık. Geçtiğimiz yıl altında 200 ton ithalat yaptık bu da rekor. İthalatı azaltmak istiyoruz. Cari açık açısından olumsuz yansımaları var. Altında 100 tonlar seviyelerine ulaşma hedefimiz var. 100 tona ulaşırsak ilk 10 ülke arasına girmiş oluyoruz. Şu anda 23. Sıradayız. MTA’nın bulduğu keşiflere baktığımızda 350-400 ton keşif yapmış olduk. Bugün keşif yaptınız, yarın üretime başlayamıyorsunuz. Hemen üretime başlayamıyorsunuz. En küçük altın madenciliği için birkaç yüz milyon liralık kaynağı göze almanız gerekiyor. Arama ve üretim dönemine 10 yıllık süreç var. Türkiye’de artık yerli ve gerekse uluslararası firmalar tecrübelerini Türkiye’ye aktarmış durumda.

Herkesin sevinmesi gereken bir konu. Bu kaynak benim değil, sizin değil. Benim de 84 milyonda 1 hissem var. Bu kaynağa mutlu olmak lazım. 405 milyar metreküplük doğal gazın bugünkü karşılığı 80-90 milyar dolar. Bu kaynak Türkiye’de kalmış olacak. Bu aslında günün sonunda vatandaşımıza pozitif yansıyacak.

Türkiye özellikle son 15-20 yılda bulunduğu coğrafyada stratejilerine karar veren milli politika izliyor. Bu bağımsızlık konusu, biz hiç kimseyi tanımıyoruz anlamında değil. Tezlerimizi anlatıyoruz. Bizi bir şekilde köşeye sıkıştırmaya çalışan hamlelerle karşı karşıya geliyoruz. Suriye, Libya, Doğu Akdeniz’de yansımaları görüyoruz. Barıştan yanayız. Bizim gibi enerjide dışa bağımlı ülkeler Avrupa da bize benzer, petrol, doğal gazı ithal etmek istiyorsan en uygun kaynaktan tedarik edilmesinden başka alternatif yok. TürkAkım, TANAP bunlardan birisi. Sadece bizim değil Avrupa’ya da sevkiyat başladı.