'Akbaba fonlar' bir ülkeyi böyle yedi

Arjantin 1.3 milyar doları bulan tahvil ödemelerini zamanında yapamadığı için iflasa düştü. Borcun büyük bölümü ise ünlü hedge fonu yöneticisi Paul Singer'ın kurucusu olduğu NML Capital'di. NML Capital Arjantin borç krizi ile birlikte bugün finans dünyasında "akbaba fonu" olarak anılan fonların en ünlüsü oldu. Ancak daha onlarca fon özellikle borçlarını geri ödemekte zorlanan ülkelerin semalarında dolaşmaya devam ediyor.

AKBABA FONLARIN TAKTİĞİ
Akbaba fonların çalışma yöntemleri ise birbirine çok benziyor. Bu fonların öncelikli hedefi kısa vadeli borçlarını yine borçla çeviren ülkeler. Bu ülkelerin tahvillerini elinde tutan yatırımcılar ise borçlar arttıkça endişelenerek tahvilleri düşük fiyatlara akbaba fonlara satıyor. Akbaba fonlarının elindeki tahvillerin vadesi yaklaştığında ise borçlu ülke bu fonlarla masaya oturuyor. Ancak akbaba fonlar vadesi gelen borçların tamamının ödenmesini talep ederek yeniden yapılandırmaya yanaşmayınca mahkeme süreci başlıyor. Mahkeme akbaba fonları haklı bulması halinde ise borçlu ülke borcun tümünü ödemek zorunda kalıyor.

MAHKEMEDE KAZANIYORLAR
2011 yıllarının sonunda IMF'in yaptığı bir araştırmaya göre akbaba fonlar mahkemede birçok davayı kazanıyor. 78 vakayı inceleyen IMF bunların 36'sında borçlu ülke aleyhine karar çıktığını tespit etmiş. Bu davalarda yaklaşık 1 milyar dolarlık borç yapılandırmaya konu olmadan geri ödenmek zorunda bırakılmış.

YUNANİSTAN PAÇAYI KURTARMIŞTI
Kendini akbaba fonlardan kurtaran önemli bir ülke örneği ise komşu Yunanistan. 2011'de iflas durumuna düşen Yunanistan AB'den 100 milyar euroluk kurtarma paketi ile borçlarını tekrar ödeyebilir konuma gelmişti. Bu kurtarma sayesinde 2012'de Yunanistan Dart Management gibi büyük akbaba fonlarına borçlarını tamamen ödemeyi başarmıştı.

ARJANTİN'DE SIRADAKİ ADIM
Arjantin ise Yunanistan kadar şanslı olmadı. AB gibi dev kurtarma paketine konu olamayan Arjantin akbaba fonlarının ödeme planını da kabul etmeyince borcu ödemede kendi yağıyla kavrulmak durumunda kaldı. Böylece başta NML Capital olmak üzere akbaba fonlarına borçlarını ödemek için yüksek enflasyonla boğuşan ülkede kemer sıkma politikalarının gündeme gelmesine yol açacak.

DİĞER ÜLKELER

Akbaba fonları Arjantin'de sağladıkları 'başarı' gibi başka ülkelerden de büyük karlar elde etti. İşte o ülkeler...

Peru: Yine Paul Singer’in şirketi 1996’da Peru’nun borcunu satın aldı ve 11 milyon dolar harcamışken tam 56 milyon dolar kazandı.
Zambiya: 2007’de Donegal International Zambiya’nın 1970’lerden kalan 3 milyon dolarlık borcunu satın aldı ve İngiliz mahkemelerine 55 milyon dolar almak için dava açtı. Kazandı ülke 15 milyon dolar ödedi.
Kongo: FG Hemisphere of Brooklyn adlı fon Kongo’nun Yugoslavya’ya 1970’lerden kalan 3 milyon dolarlık borcunu satın aldı ve mahkemeyi kazandı.