Ağustosta yüzde 8.4 büyüyen sanayi üretimi büyük sürpriz yaptı

SANAYİ üretimi ağustos ayında büyük sürpriz yaptı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre beklentilerin yüzde 1.55 seviyelerinde olduğu takvim etkilerinden arındırılmış üretim geçen yılın ağustosuna göre yüzde 7.2 arttı. Eylül 2014’ten sonra görülen en hızlı artış. Takvim etkilerinden arındırılmamış sanayi üretimi ise yüzde 8.47 ile yine yüzde 3 olan beklentilerin kat kat üzerinde arttı. İhracatın yüzde 4.9 azaldığı, tüketici güven endeksinin yüzde 3.6 düştüğü ağustosta böylesi büyük bir sürprizin kaynağını TÜİK’e sorduk. 

TÜİK KATKILARI AÇIKLADI

TÜİK arındırılmamış veri için hangi sektörün ne kadar katkı yaptığını Hürriyet’e iletti. TÜİK’in verdiği bilgiler ışığında sanayi üretimine en büyük katkı otomotiv, beyaz eşya, eczacılık ve rafine edilmiş petrol ürünlerinden geldi. Yüzde 30 üretimini arttıran otomotiv sektörünün yüzde 8.4 büyüyen sanayi üretimine katkısı 1.47 puan. Yüzde 17.9 büyüyen elektrikli teçhizat imalatı da 0.82 puan katkı verdi. Yılbaşından beri üretim artışına ara vermeyen rafine edilmiş petrol ürünleri ise ağustosta yüzde 52.3 büyüyerek sanayiye 0.71 puan katkı verdi. Bu yıl hiç hız kaybetmeyen eczacılığın katkısı da 0.70 puan olarak belirlendi. Temmuzda neredeyse tüm sektörlerde gözlenen üretim düşüşü ağustosta üretim artışına döndü ve sürpriz büyüme yakalandı. Ancak eylül ihracat verisi, tüketici güven endeksinde 6.5 yılın dibinin görülmesi, dolar kurundaki rekor üstüne rekor bu artışın tek seferlik olabileceği izlenimi uyandırıyor.

DEVAMI GELİR Mİ?

TÜİK son bir yıldır geçen yıl ağustosuna göre takvim etkisinden arındırılmış, temmuz ayına göre ise mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak verileri açıklıyor. Ancak sektörlerin katkısını hesaplarken ise Hürriyet’e verdiği bilgiler ışığında arındırılmamış ham veriler kullanılıyor. Bu kadar fazla veri olması da bir kafa karışıklığına yol açıyor. Tüm yıl boyunca sert dalgalanmalar yaşayan sanayi üretimindeki yükselişi analistler kalıcı bir trend olarak göremiyor. Bunun yanı sıra bayram tatilinin ihracatı yerle bir ettiği eylül ayında sanayi üretiminde düşüş görülmesi de olası. Sanayi üretiminin öncü verisi imalat satın alma yöneticileri endeksi PMI ağustosta 49.3 iken, eylülde 48.8’e geriledi. Böylelikle PMI, nisandan bu yana en düşük değerine indi.  Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, ağustosta bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 11.6 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Temmuz ayında aynı kalem yüzde 11.5 daralma kaydetmişti.

Bakan Işık bile şaşırdı

SANAYİ Bakanı Fikri Işık, NTV yayınında yaptığı açıklamada “Ağustos ayı sanayi üretim endeksi sonuçları, gerçekten beklentilerin çok üzerinde geldi” diyerek, verinin temmuz ve ağustos ayı olarak birlikte değerlendirilmesinin daha doğru olacağına dikkat çekti. Işık, “Bölgede yaşanan olağanüstü gelişmeler dünya ekonomisindeki belirsizliğe rağmen yüzde 7.2’lik sanayi üretimi artışı Türkiye ekonomisinin ne kadar canlı olduğunu çarklarının dönmeye devam ettiğini işlerin aslında çok kötü olmadığının göstergesi. Bu veriyi Temmuz ayındaki düşük sanayi üretimini de telafi eden iki ay birlikte düşünmemiz gerektiğinde... İki ayın ortalaması yüzde 3.75 artışa geliyor ki bu da son derece önemli” dedi. Işık “Eylül ayında eğer çok önemli bir bozulma olmaz ise bu belirsizliklerin oluşturduğu bu seviyede bir sanayi üretimi gelirse bizim üçüncü çeyrek büyümemiz de yaklaşık yüzde 3 olacak ki beklentiler daha kötümserdi. Bu sanayi üretimi rakamı bazı beklentilerin revize edilmesine neden olacak” diye konuştu.

Sanayici stok biriktiriyor

ZİRAAT Yatırım Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, AA’ya yaptığı açıklamada özellikle salı günü Almanya’da fabrika siparişlerinin negatif açıklanmasıyla aradaki korelasyonun güçlü olması sebebiyle eylülde Türkiye’nin de sanayi üretiminin de zayıf kalacağını düşündüğünü ifade etti. Yılmaz, “Üçüncü çeyrekte iç talebin hız kestiğini düşünüyoruz. Örneğin otomotivde satışlar azalmakta. Buna karşılık ihracat ve üretim gücünü koruyor. Dış talebin yılın son döneminde olumlu katkı yapabileceğini öngörüyoruz. Merkez Bankası da benzer görüşte. Ek olarak sanayiciler stok biriktirmekte. İlk iki çeyrek stoklar erimişti. 3. ve 4. çeyrekte bir düşüş yaşanmaması durumunda Türkiye’nin yıl sonu büyümesinin büyük olasılıkla yüzde 3.4 civarında olacağını öngörüyoruz.”