Abdülkadir Kuşin: Kıdem tazminatının fazlasına hapis
Güncelleme Tarihi:
1475 sayılı İş Kanunu'nun 14'üncü maddesine göre; çalışanın işine işveren tarafından 17'nci maddede sayılan haklı sebepler dışında son verilmesi, çalışanın askere gitmesi, emekli olması, ölmesi ve kadın çalışanın evlenerek işten ayrılması durumunda, ‘‘kıdem tazminatı’’ ödenir. Kıdem tazminatı hesabında, çalışanın o iş yerinde çalıştığı her yıl için, otuz günlük ücreti esas alınır. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Aynı yasanın 98'inci Maddesi D bendinde ilginç bir hüküm var. Herhalde pek kullanılmadığı, çok can yanmadığı için de pek bilinmiyor. Bu hüküm şöyle: ‘‘Kıdem tazminatının öngörülen esaslar dışında veya saptanan miktar veya tavan aşılarak ödenmesi için emir veya talimat veren veya bu yolla hareket eden özel veya kamu kurumu veya kuruluşları yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, müessese müdürü, muhasebe müdürü gibi yetkili sorumlulukları hakkında fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç teşkil etmediği takdirde altı aydan iki seneye kadar hapis ve 60 milyon liradan 150 milyon liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur. Kanuna aykırı olarak fazla ödenen miktarın da ayrıca hazine lehine re'sen tahsiline karar verilir.’’
558.4 MİLYON LİRA
Kıdem tazminat tavanı her yıl değişmekte olup, halen 558 milyon 440 bin liradır. Kıdem tazminatının maddi hatalar veya farklı yorumlar nedeniyle her zaman eksik veya fazla hesaplanması mümkündür. Söz konusu hükümde bu gibi durumlar için her hangi bir ayrıcalık bulunmamaktadır. Ayrıca uzun yıllar iyi ilişkilerle işyerinde çalışmış kişilere işten ayrılırken; insani boyutun geliştiği özel bazı işyerlerinde bilerek veya bilmeyerek fazla ödeme yapılabilmektedir. Bu suç (!) altı aydan iki yıla kadar hapisle cezalandırılacak kadar kamu düzenini alt - üst edecek bir olay mıdır?
Ciddi bir inceleme yapılsa binlerce işveren, yönetici ve muhasebecinin bu nedenle hapse girmesi işten bile değildir. Ve bu hüküm, ‘‘Demokles'in Kılıcı’’ gibi yöneticilerin başında asılı durmaktadır.
Bu işin bir başka ilginç yönü; aynı maddenin A bendine göre ‘‘Kıdem tazminatını ödemeyene verilecek ceza sadece üç milyon altıyüzbin liradır.’’ Eksik hesaplama yapıp ödeyene ise hiçbir ceza öngörülmemiştir.
Ayrıca ‘‘Fazla ödenen miktarın hazine lehine re'sen tahsili’’ de hukuka aykırı bir durumdur. Özel sektör tarafından fazla ödenen kıdem tazminatı hazineden çıkmamıştır ve hazineyi bir zarara uğratmamıştır ki hazine lehine re'sen tahsil edilebilsin!