ABD'li bakan çantasında Yap-İşlet-Devret’le geliyor

ABD Ticaret Bakanı William Dalley, 64 kişilik bir heyetle bugün geliyor. Dalley, görüşmelerde Yap-İşlet-Devret ve Yap-İşlet projeleri üzerinde duracak.

ABD Ticaret Bakanı William Dalley'in, kalabalık işadamı grubuyla başlayacak Ankara temaslarının ağırlık noktasını, ABD'li firmaların ilgilendiği Yap-İşlet Devret (YİD) ve Yap-İşlet projeleri oluşturacak.

Dalley ziyaret kapsamında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer ile de görüşecek. Dalley başkanlığındaki 64 kişilik heyet, ABD'li firmaların daha önce YİD modeliyle teklif verdiği, ancak hukuksal nedenlerle aksayan enerji projelerini tartışacak.

ABD'li firmalar YİD modeline göre; Konya-Ilgın, Eskişehir, Kangal, Aliağa, Boyabat'ta, Yap-İşlet modeline göre de İzmir, Adapazarı ve Gebze'de santral kurmayı planlıyor. Ancak, sözleşme taslaklarını inceleyen Danıştay'ın verdiği kararlar karşısında ABD firmalarının takındığı tutum, projelerin çok ağır yürümesine yol açtı.

TAHKİM MADDESİ

Danıştay'ın imtiyaz incelemesindeki en önemli sorunu ‘uluslararası tahkim’ maddesi oluşturuyor. Danıştay, yabancı firma ile İdare arasında uyuşmazlık çıkması durumunda, uluslararası hakeme başvurulmasını kabul etmiyor. Bu konuda firmaların, üç ayrı yaklaşımı benimsediği belirtildi:

Bazı ABD'li firmalar ‘tahkim olsa da olmasa da yatırım yaparız’ diyor.

Bir grup firma ise ‘‘Uluslararası tahkimde biz ısrarlı değiliz ama projelere kredi sağlayacak finansörler istiyor. Farklı bir formül arayışına açığız’’ görüşünü dile getiriyor.

Üçüncü grupta yer alan ABD'li firmalar ise ‘‘Tahkim maddesi, mutlaka uygulama sözleşmesinde yer almalı’’ diyor. Sözgelimi, Boyabat Hidrolik Santrali'ne talip olan Houston Industries firması, tahkim maddesini sözleşmeden çıkaran Danıştay'ın bu kararına uymayacağını ve sözleşmeyi imzalamayacağını Enerji Bakanlığı'na bildirdi. Yetkililer, imtiyaz sözleşmeleri konusunda Danıştay ile görüşüldüğünü ve ara bir formülde uzlaşılabileceğini söyledi.

Heyette hangi firmalar var?

Bugün resmi ziyaret için Ankara'ya gelecek olan ABD Ticaret Bakanı William Daley'in beraberinde çok sayıda işadamı da geliyor. Başkan ve başkan yardımcısı düzeyinde temsil edilecek olan ABD'li firmaların bazıları şunlar:

Bechtel, Westinghouse Electric, Enron, Community Energy, Edison Mission Energy, Noward Energy, Nrg Energy, Kmrcorporation, Raytheon Nuclear, Unocal, General Electric, Icf Kaicer, Cti İnd., Pacificorp.

Masadaki sözleşmeler

Konya-Ilgın Termik Santrali: Community Energy Alternatives firması ile imzalanan taslak sözleşme Danıştay incelemesinden geçti. Ancak firma Danıştay'dan gelen sözleşme taslağını kabul etmedi.

Eskişehir Doğalgaz Termik Santrali: Generation Ventures Associates firmasıyla sözleşme görüşmeleri sürüyor. Taslak sözleşme Danıştay'a gönderilecek.

Kangal Termik Santramli: NRG Energy Inc. ve Peabody Holding Company Inc., Santralin İşletme hakkı devir için yapılması gereken imtiyaz sözleşmesinin 2. revizesi 26 Aralık 1998 tarihinde firmaya iletildi. Sözleşme üzerinde anlaşma sağlandığı takdirde, Danıştay Başkanlığı'na ve Başbakanlığa gönderilerek onay alınacak.

Aliağa Termik Santrali: Bakanlık General Electric'e sözleşme taslağı verdi. Taslak ile ilgli olarak Bakanlık görüşü bekleniyor. Görüşmeler tamamlanınca, sözleşme taslağı Danıştay'a gönderilecek.

Boyabat Hidrolik Santrali: Houston Industries, Danıştay incelemesinden geçti. Tahkim sorunu var, Yerli ortak ABD'li firma Danıştay kararını kabul etmedi.

İzmir-Adapazarı-Gebze yap-işlet projeleri: İhaleyi kazanan Enka-Intergen konsorsiyumu TEAŞ tarafından sözleşme görüşmelerine davet edildi.