Güncelleme Tarihi:
Rusya'nın doğalgazı silah olarak kullanması ve 12 Avrupa Birliği ülkesinin daha şimdiden kısmi ya da tam kesintiden etkilenmesi Brüksel’i kışa yönelik güçlü önlemler almaya itti. Avrupa Birliği Komisyonu üye ülkelerden gaz tüketimini azaltmalarını istedi. Komisyon’un önerisi, gönüllülük bazında, yüzde 15’lik bir kesintiye gidilmesine dayanıyor. Rusya’nın doğalgaz akışını çok önemli düzeyde ya da tamamen kesmesi halinde ise kesinti zorunlu hale gelebilecek. Ağustos başından Mart 2023 sonuna kadar yapılması istenen kesinti 45 milyar metreküpe (bcm) denk geliyor. Kesinti önerisini açıklayan AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya’nın şantaj yaptığını ve doğalgazı silah olarak kullandığını belirterek, “Rus gazının tamamen kesilmesi ihtimaline karşı hazırlıklı olmalıyız ve bu olası bir senaryodur” dedi.
ORTALAMADAN HESAPLANACAK
Kesinti hesaplaması geçen beş yılda, ağustos- mart dönemi tüketiminin ortalaması alınarak yapılacak. Üye ülkelerin vanayı kısmasıyla kış için depolanan gaz miktarının arttırılması hedefleniyor. AB, kışı güvenli bir şekilde geçirmek için, 1 Kasım’a kadar yüzde 80 depolama seviyesine ulaşılmasını hedef olarak belirlemişti. Depolama seviyesi şu aşamada yüzde 64. Brüksel, üye ülkelerin doğalgaz yerine, başta yenilenebilir enerji kaynakları olmak üzere, farklı kaynaklara öncelik vermelerini istiyor. Kamu binalarında ısıtma ve soğutmanın sınırlandırılmasının zorunlu kılınması da devreye sokulabilecek opsiyonlar arasında görülüyor. Öneri çerçevesinde alınacak önlemlerden en son etkilenecek olanlar ise haneler olacak. Hükümetlerin kesinti önlemlerinde haneleri doğrudan etkileyecek önlemler almaları beklenmezken bireylerin kış döneminde yaşadıkları ortamların ısılarını düşürmesinin 10 bcm’lik bir tasarruf sağlayabileceği belirtiliyor.
DAYANIŞMA MEKANİZMASI
AB’de Rus doğalgazına bağımlılık seviyesi ülkeden ülkeye değişiyor. AB Komisyonu, gündeme getirdiği öneriyle bir uyarı mekanizması oluşturulmasını ve bu bağlamda doğalgaz ihtiyacı yüksek olanlara diğer ülkelerin destek olmasını sağlamayı umuyor. Von der Leyen, bazı üye ülkelerin kesintilere karşı daha savunmasız olduğunun altını çizerek, “Ancak böyle bir kesintinin sonuçlarına Tek Pazar üzerinden hepimiz katlanırız. Bu nedenle herkesin, ihtiyacı olan üye devletlerle gaz paylaşmaya hazır olması gerekir” dedi. Brüksel, aksaklıkların ekonomi, endüstriyel rekabet gücü ve istihdam üzerindeki olası olumsuz etkilerini azaltmak için üye ülkeler arasında koordinasyon ve dayanışmanın garanti altına alınmasını amaçlıyor.
HAFTAYA ACİL TOPLANTI
AB Komisyonu’nun önerisinin hayata geçirilebilmesi için üye ülkelerin onayı gerekiyor. AB ülkelerinin bu öneriye ne kadar sıcak yaklaştığı önümüzdeki hafta belli olacak. Başkentlerin öneriye ilişkin pozisyonlarını gelecek hafta yapılacak olağanüstü nitelikli enerji bakanları toplantısında netleştirmeleri bekleniyor. Von der Leyen, “Bunun tüm AB için büyük bir istek olduğunu biliyorum ama kendimizi korumamız için gerekli” ifadelerini kullandı.
TEDARİKÇİ ARAMA GİRİŞİMLERİ SÜRÜYOR
AB, gaz tüketiminin azaltılması çabalarının yanı sıra yeni tedarikçiler sağlama girişimlerini de yoğunlaştırmış durumda. Rusya, 2021’de AB’nin gazının yaklaşık yüzde 40’ını sağladı. AB, Rusya kaynaklı kesintileri dengelemek için Rus olmayan gaz ithalatını güvence altına almaya çalışıyor. Farklı kaynaklardan doğalgaz tedariki geçen yıla oranla yüzde 75 arttı. AB, Rusya kaynaklı olmayan sıvılaştırılmış gaz (LNG) ithalatını 21 bcm, boru hattından gelen doğalgaz ithalatını ise 14 bcm artırdı. Bu yılın başından beri, 4 bcm’e denk düşen, ek 20 GW yenilenebilir enerji kapasitesi de devreye sokuldu. AB, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve Rusya’ya bağımlılığın düşürülmesi için ABD ve Azerbaycan’ın da olduğu çok sayıda ülkeyle anlaşma sağladı.