ABD'de işsizlik korkusu

ABD'deki ekonomistlere göre, Federal Merkez Bankası (FED), her ne kadar faiz oranlarını geçen hafta düşürse de ve yeni seçilen başkan George W. Bush, 10 yılda 1.3 trilyon dolarlık vergi indirimine gidecekse de, Amerikan ekonomisindeki yavaşlama muhtemelen sürecek.

Ekonomistler, işsizlik oranının yıl sonunda yüzde 5'e tırmanacağı tahminini yaparken, işe yerleştirme şirketleri de bu yönde işaretler aldıklarını belirtiyorlar.

Chicago'daki Challenger, Gray & Christmas adlı iş bulma ajansının istihdam piyasasına dair araştırmasına göre, ABD'deki işverenler Aralık ayında 133 bin 713 personelin işine son vermeyi planladığını bildirdi. Aralık 1999'da 44 bin 682 olan bu rakam, Aralık 2000'de üç mislinden fazla arttı ve 1993 yılından bu yanaki en yüksek düzeyine çıktı.

Personel sayısındaki azalmadan en büyük payı yüzde 30 ile perakendecilik sektörü alırken, onu, sırasıyla, otomotiv sanayii, mali ve sınai sektör ile hizmetler sektörü izliyor.

En fazla Ortabatı kesimi etkileniyor

ABD ekonomisindeki yavaşlamadan en kötü etkilenen bölgeler, sanayi sektörünün ağırlıkta olduğu Ortabatı kesimindeki eyaletler. Buna karşılık, Güney ve Batı kesimindeki eyaletlerdeki işyerlerinde işine son verilecek personel sayısı çok daha az.

Faaliyetlerinin çoğu Batı kesimindeki eyaletlerde yoğunlaşmış olan enerji ile uzay-havacılık ve savunma sanayilerinin, yeni başkan Bush yönetiminin politikalarından daha çok yararlanması bekleniyor.

Merkezi Milwaukee'de bulunan istihdam ajansı Manpower'ın yeni araştırmasında da, ABD'deki şirket ve işletmelerin Ocak-Mart döneminde pek fazla yeni eleman istihdam etmeyi planlamadıkları ortaya çıktı.

Manpower'ın 16 bin işyerini kapsayan araştırması, şirketlerin sadece yüzde 27'sinin Ocak-Mart döneminde yeni eleman istihdamını planlarken, yüzde 10'unun personel sayısını azaltmayı öngördüğünü, geri kalanlarının ise eleman sayısında değişiklik beklemediklerini ya da durumun belirsiz olduğunu gösterdi.

Üç ay önce yapılan araştırmada ise şirketlerin yüzde 32'sinin yeni eleman istihdamı planladıkları, personel azaltımına gideceklerin oranının ise yüzde 7'de kaldığı belirlenmişti.

İşzislik oranı yüzde 5'e çıkacak

Ajansa göre, ABD'de işsizlik oranı gelecek aylarda yüzde 4.5 ya da yüzde 5'e çıkacak, ancak, kalifiye ve piyasada aranılan şartları haiz işgücü için istihdam fırsatları yine de varolacak. Ancak, istihdam piyasasına ilk kez girenler özellikle zorlanırken, beceri-yetenek düzeyi yüksek kişiler çeşitli, alternatif istihdam imkanlarına sahip olacak. Bu durumda, şirketlerin, doğru elemanları kısa sürede bulabilmeleri için süratle hareket etmeleri ve bunun bedeli olan ücretleri ödemeye hazır olmaları gerekecek.

ABD Çalışma Bakanlığı'nın verilerine göre, imalat sanayiinde Aralık ayında 62 bin kişi işini kaybetti ve 2000 yılı geneli istihdam kaybı 180 bine dayandı.

Sınai ekipmanlar ve bilgisayarlar dahil, diğer ekipmanları imal eden sektörlerde Aralık ayında 3 bin kişi, inşaat sektöründe 13 bin kişi işini kaybetti. Perakendecilik sektöründe yeni istihdam imkanı 1999-2000 döneminde yaklaşık üçte bir azalışla 427 binden 302 bine indi.

ABD'deki fabrikalarda ortalama mesai saati Aralık ayında 0.8 saat azalışla Ocak 1996'dan bu yanaki en büyük düşüşü kaydetti. (aa)